Balans en resultatenrekening
Verbanden
Beslissingen
worden of beschikbaar komen door
een bedrag in te houden op de winst,
die het bedrijf maakt. Dat bedrag
wordt dus niet aan de aandeelhouders
betaald. De ingehouden winst blijft in
principe uitkeerbaar, maar het bedrijf
heeft het permanent nodig voor de
uitbreiding en overnames. Dit wordt
bereikt door de ingehouden winsten
om te ruilen voor aandelenkapitaal.
Hierbij krijgen de aandeelhouders ex
tra aandelen en worden reserves om
gezet in aandelenkapitaal. Dit heet
herkapitalisatie. De aandelen worden
hierdoor ook gemakkelijker verhan
delbaar op de beurs. Omdat er 25 pro
cent herkapitalisatie plaatsvindt en
het dividend per aandeel gelijk blijft,
is het totale dividend (de betaling uit
de winst van het bedrijf aan de aan
deelhouders) ook met 25 procent om
hoog gegaan. Dat kun je temg vinden
in het rijtje achter 'per aandeel van
25,—'."
Onder het kopje 'resultaten' staan de
netto omzet en het bedrijfsresultaat
vermeld. De netto omzet bestaat uit
de totale verkoop van de produkten
wereldwijd. Het bedrijfsresultaat is de
netto omzet minus de kosten die ge
maakt moeten worden om deze om
zet te realiseren. Het bedrijfsresultaat
laat over een lange periode zien wat er
gebeurd is met een bedrijf. Van de
Merbel: "De tabel in het laatste hoofd
stuk 'Tien jaar Heineken' van het jaar
verslag op pagina 52 toont aan hoe dat
bedrijfsresultaat van Heineken zich
de afgelopen tien jaar heeft ontwik
keld."
In het verslag staat ook een geconsoli
deerde balans en resultatenrekening
met een toelichting (pagina 30 tot en
met 33) daarop. Wat is nu het verschil
tussen een balans- en een resultaten
rekening? Een balans geeft op een be
paalde datum aan de ene kant de be
zittingen van een bedrijf aan het einde
van een boekjaar weer, aan de andere
kant waarmee die bezittingen betaald
zijn. Het einde van het boekjaar is
voor het jaarverslag van 1989 de
datum 31 december 1989. De gecon
solideerde resultatenrekening, ook
wel de verlies- en winstrekening ge
noemd, speelt over een jaarperiode.
Deze resultatenrekening geeft het
verschil van de omzet en de kosten
over een jaar aan wat dan uitkomt op
het resultaat van het jaar. Daarin zit
ten bijvoorbeeld alle verkopen en alle
personeelskosten (zie pagina 32) van
1989.
In de balans op pagina 30 staat als
grootste bedrag 'materiële vaste acti
va'. Wat betekent dat? De heer Van de
Merbel: "Materiële vaste activa zijn de
'hardware' van een bedrijf. Daarbij
kun je denken aan gebouwen of ma
chines, zoals bijvoorbeeld een brouw
ketel. Een van de regels in het cijfer-
overzicht heet 'investeringen'. Stel dat
er een nieuwe brouwketel aange
schaft wordt. Dat heet dan 'inves
teringen'. Daarvoor is geld nodig. Het
bedrijf heeft een aantal mogelijk
heden om aan dat geld te komen. De
investering kan bijvoorbeeld gefinan
cierd worden uit de aanwezige liquide
middelen. Dat is geld dat beschikbaar
is op bank- en girorekeningen. Die
liquide middelen vindt je eveneens
temg in deze balans. Ook kan de in
vestering betaald worden uit de 'cash
flow'. Dat is het geld dat een bedrijf
overhoudt van de ontvangsten van de
verkochte dranken en na betaling van
de kosten. Of de investering kan
plaatsvinden door ter plaatse aan te
trekken middelen. Dit houdt in dat je
een brouwketel, die je in de brouwerij
in Italië wilt plaatsen, met in Italië ge
leende lires gaat betalen."
Hoe moet je nu al deze cijfers in ver
band brengen met bijvoorbeeld het
verslag van de Raad van Bestuur? "De
tekst van de Raad van Bestuur geeft
per land een beeld van de activiteiten
van het afgelopen jaar, die gezamen
lijk hebben geleid tot de cijfers in het
verslag. Als we weer het eerder
genoemde voorbeeld over de inves
teringen aanhalen, dan zien we op pa
gina 28 van het jaarverslag in de
vooruitzichten van 1990 de zin 'Voor
1990 wordt de verwachting uitgespro
ken dat de uitbreidings- en vervan
gingsinvesteringen in materiële vaste
activa ongeveer 650 miljoen gulden
zullen bedragen' staan. De middelen
daarvoor zijn onder meer de liquide
middelen en de cash flow. Hoeveel li
quide middelen Heineken heeft, is te
vinden in de balansrekening op pagi
na 30. Daar staat dat er op 31 decem
ber 1989 ruim 613 miljoen gulden
beschikbaar was aan geld op bank- en
giro. In theorie betekent dit dat je al
een groot deel van die 650 miljoen
gulden beschikbaar hebt", legt de heer
Van de Merbel uit.
In de tekst over de vooruitzichten
voor 1990 op pagina 28 staat even
eens dat de totale personeelsbezet
ting in 1990 geen belangrijke verande
ring zal ondergaan. Hoe moet dat
gezien worden in het kader van de
reorganisatieplannen? En valt er nog
iets uit de cijfers van de jaarrekening
af te lezen over de in 1989 aangekon
digde reorganisatieplannen voor
Heineken Nederland? De heer Van de
Merbel: "Het gaat in het jaarverslag
om de personeelsbezetting voor alle
werkmaatschappijen in de wereld,
dus niet alleen voor Nederland.
De heer Van de Merbel
Nederland wordt wel apart in het jaar
verslag beschreven, maar de cijfers in
de jaarrekening slaan niet alleen op
Nederland. Op pagina 43 van de jaar
rekening vind je het hoofdstuk 'Her
komst en besteding van middelen' in
de jaarrekening. Hierin staat be
schreven wat er met het geld van de
onderneming gebeurt en waar dat
geld vandaan komt. De post 'Mutaties
in Voorzieningen' in dit hoofdstuk
van de jaarrekening laat zien dat deze
post in 1989 bijna 105 miljoen gulden
is geworden (was bijna 49 miljoen gul
den over 1988). Deze post bestaat
bijvoorbeeld uit voorzieningen die ge
vormd moeten worden voor een reor
ganisatie. Maar ook voor het verlagen
van de VUT-leeftijd. Zulke maatrege
len kosten geld. Ook in de resultaten
rekening kun je onder de regel 'andere
personeelskosten' zien dat er meer
geld vrijgemaakt is voor bijzondere re
gelingen voor personeelskosten."
Welke beslissingen zouden op grond
van de cijfers in het jaarverslag ge
nomen kunnen worden? "Een leve
rancier kan er uit opmaken dat
Heineken er financieel gunstig voor
staat en er daarom voor kiezen om
aan Heineken goederen te leveren. De
belegger in aandelen kan emit opma
ken dat er voldoende winst wordt ver
wacht. Een financier kan emit lezen
dat Heineken voldoende winst maakt
om rente en aflossing te betalen. Hij
zal daarom bereid zijn leningen af te
sluiten. Een personeelslid van Heine
ken zou er uit op kunnen maken, dat
hij voor een gezond bedrijf werkt. De
Raad van Bestuur legt door middel
van het financieel jaarverslag verant
woording af aan de algemene ver
gadering van aandeelhouders. Zij be
sluiten dan het opgemaakte
jaarverslag goed te keuren en in te
stemmen met datgene dat met be
trekking tot de winst in het jaarver
slag wordt voorgesteld", aldus Van de
Merbel.
