Voorkeurspelling, de meest praktische schrijfwijze
Communiceren, kommuniceren of kommuniseren?
Pleidooi
Voorkeurspelling
Het groene boekje
Voorbeeld
Zuivere taal
"Als uw taal u lief is
doe alsof
uw taal uw lief is!"
f^^S'^llfeïSalbSteagS
Er is de laatste tijd nogal wat te doen
rond het gebruik van de juiste spellings
wijze van onze Nederlandse taal.
Aangezien in de communicatie het ge
schreven woord een zeer belangrijke
plaats inneemt, willen wij in het hierna
volgende artikel een aanbeveling doen
voor het hanteren van één bepaalde
spelling.
Laten we vooropstellen, dat dit geen
taaltechnische verhandeling wordt. En
dat wij evenmin de bedoeling hebben
een grote steen in de vijver of, olie op het
vuur te gooien. Wat wij willen is, heel
eenvoudig, een pleidooi houden voor
het hanteren van een en dezelfde spel
ling bij het gebruik van het geschreven
woord, zowel binnen onze onderneming
als naar buiten; het laatste hetzij door,
hetzij namens ons concern.
In de mededeling, die de meesten van u
kortgeleden onder ogen hebben gekre
gen, is reeds uit de doeken gedaan waar
de schoen wringt en waaróm wij hem op
de leest willen zetten. Kort gezegd: door
het gebruik van verschillende spellings
wijzen dreigt een janboel te ontstaan.
Het kan bijvoorbeeld gebeuren, dat in
een reclametekst een andere spelling
wordt gehanteerd dan in de begeleiden
de brief. Of dat een bepaalde relatie of
instantie door verschillende afdelingen
uit het concern schriftelijk benaderd
wordt, waarbij om maar iets te noemen,
in de ene brief productie, in de andere
produktie geschreven wordt, buro voor
komt naast bureau, karnaval tegenover
carnaval of... vult u zelf maar in.
Wat ook uw persoonlijke voorkeur moge
zijn, u zult het met ons eens zijn, dat naar
buiten één lijn getrokken dient te wor
den.
Wij zijn dus voorstanders van het ge
bruik van de voorkeurspelling. Beter ge
zegd, propagandisten. Want, op dit ge
bied u iets voorschrijven kunnen wij niet.
Wél moeten wij u laten weten dat de
voorkeurspelling in het concern als de
meest bruikbare spellingswijze aanvaard
is. En ook daarbuiten. Overheid en pers
(de grote dag- en opiniebladen evenals
de vooraanstaande tijdschriften) hante
ren de voorkeurspelling. De tegenstan
ders van deze methode kunnen wij
slechts trachten te overtuigen met ons
argument, dat het gebruik van de voor
keurspelling (nog) de meest praktische
werkwijze is. Om twee redenen. Ten
eerste omdat er een algemeen aanvaar
de handleiding bestaat in de vorm van
het zogenoemde groene boekje (offi
cieel: Woordenlijst van de Nederlandse
taal). Ten tweede omdat bij gebruik van
de voorkeurspelling de minste kans op
verwarring of vergissingen bestaat. Om
dat het geschreven woord een van de
belangrijkste communicatiemiddelen
vormt, is het zaak ons daarbij van de
zelfde „tekens" te bedienen. En, laten
we eerlijk zijn, het gaat uiteindelijk maar
om een betrekkelijk klein aantal gere
geld terugkerende woorden als: (voor
keurspelling) actie, akkoord, elektrisch,
instructie, kantine, oktober, produktie,
reclame, vakantie, enzovoort.
Natuurlijk zijn er nog wel een paar van
die „moeilijke gevallen" te noemen.
Eerlijk gezegd slaan wij van de redactie
het groene boekje ook nog wel eens op...
Als er bij u in de buurt niet zo'n handige
handleiding aanwezig is, laat het ons
weten. Wellicht kunnen wij u op het
goede spoor zetten.
Voor iedere gebruiker-van-het-geschre-
ven-woord bevat het groene boekje een
schat aan gegevens op het gebied van
de Nederlandse spelling. Voor het toe
passen van de voorkeurspelling vindt
men op pagina 3 de zeer eenvoudige
gebruiksaanwijzing. Deze luidt: Als
twee spellingen zijn toegelaten, gaat de
meest gewenste voorop. De andere is
met een voorafgaand „ook" toegevoegd
en wordt op haar alfabetische plaats
herhaald met de verwijzing „zie". Leest
men dus onder de c:
commode, v., -s; ook kommode
en onder de k:
kommode; zie commode,
dan betekent dit, dat de spelling met c de
voorkeur heeft.
Wij willen nog even terugkomen op de
mogelijke verwarring of vergissingen bij
het gebruik van een andere dan de
voorkeurspelling. Toegegeven, het
voorbeeld, dat hierna volgt, is enigszins
gezocht, maar het is slechts een de
monstratie. Stel, dat bij het gebruik van
de fonetische spelling de klank ch (in
sch) zou worden geschreven als g. Uit
gaande van „groeven in een rots", die
we ook „rotsgroeven" mogen noemen,
zou dit laatste woord ook kunnen staan
voor een slechte kwaliteit sgroeven
(schroeven), die we, in populaire taal,
„rotsgroeven" zouden kunnen noemen.
Tot slot willen wij nog even in de bres
springen voor het behoud van de zui
verheid van onze taal. Uit een aantal ge
heel verschillende publikaties (kranten,
tijdschriften en een brief) hebben wij
enkele „bloempjes" geplukt, waarmee
wij dit pleidooi larderen.
Wie goed oplet, ziet en hoort de versuk
keling in het gebruik van onze taal hand
over hand toenemen. Eén voorbeeld
slechts, dat echter tekenend is voor de
zoéven geschetste situatie. Het is het
gebruik van de foutieve werkwoords
vorm bij het woord „aantal". Werkelijk,
dit wordt zo langzamerhand een natio
nale taalfout! Je hoort bijna niet anders
dan: Er zijn een aantal mensen, die...
Een aantal mensen gaan... enzovoort.
Ook in de geschreven taal woekert deze
fout hardnekkig voort. Zo lazen wij on
langs in een vooraanstaand economisch
tijdschrift: Daar zijn in de loop van de
jaren een reeks afdelingen gegroeid...
Met de medewerking van alle gebrui-
kers-van-het-geschreven-woord kan
worden bereikt dat door het hanteren
van de voorkeurspelling een eenheid
naar binnen en naar buiten ontstaat en
dat in de tuin van onze taal de stijl
bloempjes en ander onkruid zoveel
mogelijk gewied worden.
Public Relations
Redactie
Een en
Mocht U er
onze
ander brengen wij
- "no1.en e«=»»
dan kunt
onder het
rubriekhoofd
rubriek te
"de Groene Lijn"
starten op basis van
„v Kt -iaaand kopY-
loei iicu
voor vSeXen ëen
waarvan wljeen zwart-witafdruK
stellen.
Bê3rij?
m/ice benutten, aan
bijzonder op prij
Een forse
nederlaag
Van on/v fwckfymedewerker
BtOBMBNDAAL ,f
7'
4a!i wccki-indc een r
2etfs ya" het Nederlands,
,,""t men dun
\ii„. I.'llkiiin un
B'j «ooncfiirctitie loc
oponbaa,t rich J„ ve,
'tien een bcho.f,^ m
h Rlu dt'
ttièl
üVj concentreerde ziclTflJra^Pfrjfótiê
bod aan reclameburo Glasmer ever. Deze ontwikkelde eerS/steem
ïfh* ,*V1Ü ad*ertentTës Bat ormiddelijk aansloeg. Flötotto's
acntvoilfl ,qde. In IQ/fi uiorri nntr mot c I,,-.-.-,.- .1t Cl.
^ver- ueze ontwikkelde een systeem van oTrekf?
«htZrti'dn ?nn,ddcUJl' «nsloeg. nötotto'a cmzet ver-
markt voor totale woninginrichting I """'l "''l ""'iTi" i'^l
Sen1 rve^^/ix?1"9 h°edd"°<*< ^f§(Ker-
Mai.ii.-cr %,.H
alken I.:,,.7L™"« van rfc mieter eeJI '"'"'Ks
■bben /Ui,A '<lv u,kn- Met
•».-
kstschr
515)^1
ijven kan
dfci
iedereen leren.
1. Uiteen brief (gestencild) plukten wij dit aardige bloempje: ...toezending zullen wij, als het ons
mogelijk is, op prijs stellen
2. Een bericht op de voorpagina van een van de landelijke ochtendbladen. In de eerste alinea
...het hockeyelftal heeft in haar tweede duel...
3. Een gedeelte uit een advertentie in een bekend weekblad. Twee spellingswijzen worden door
elkaar gebruikt: kontakten naast economie. En wat te zeggen van het laatste woord in de
linkerkolom: weggeëbt In de rechterkolom: ..blijken een aantal... De laatste zin loopt ook niet
over van duidelijkheid: waarop heeft het woord ,,deze" betrekking?
4. In een vakblad, dat samenvattingen van bepaalde publikaties in schrijfmachineschrift afdrukt,
lazen wij een nieuw" Nederlands woord. (Waar kun je zo'n hoed kopen?)
10
