&e§ - -IS M "WQ kroonkurk in de vorm zoals wij deze nu nog kennen. Dank zij allerlei verbeterin gen was Painter in 1891 in staat de dikte van de kurk te verminderen en het hoekprofiei van de flesrand te wijzigen in de ronde vorm die sindsdien algemeen is. De lekkageproblemen waren, dank zij deze verbeteringen, opgelost, waarna in 1892 de kroonkurk officieel op de markt werd gebracht met de oprichting van de Crown Cork Seal Company. In hetzelf de jaar kreeg Painter patent op alle wij zigingen van zijn kroonkurk en tevens op de machine die de kroonkurken op de flessen aanbracht. ONTWIKKELINGEN Enkele jaren later werd een verdere vooruitgang geboekt, namelijk het ma ken van een compositiekurk. De afsluit- schijfjes voor de eerste kroonkurken werden destijds gesneden van massief kurk en dit was een tamelijk kostbare methode. In 1912 bedacht Charles S. McManus een procédé voor het binden van gemalen kurk tot een massa, waaruit dunne schijfjes konden worden gesne den. Hij stichtte in New York de New Process Cork Co. teneinde dit produkt te verkopen aan de kroonkurkfabrieken, De stamperij. die, nadat de oorspronkelijke Painter- patenten in 1909 afliepen, overal werden opgericht. inmiddels had de Crown Cork Seal Co. kort na de eeuwwisseling haar eerste vestigingen buiten Amerika opgericht, namelijk in Londen, Hamburg en Parijs. Vanuit de fabriek in Londen werden in 1908 de eerste kroonkurken in Neder land geïmporteerd. Sedert die tijd hebben verscheidene verbeteringen de bruikbaarheid en voordelige toepassing van de kroonkur ken verhoogd. De metalen capsule met een kurkinlage, voorzien van een alumi nium plaatje, werd in 1916 voor het eerst toegepast. Het doel van deze inlage was (en is) de smaak van gevoelige dranken als bier te beschermen. In 1923 kwam in Amerika de eerste nor- m,u malisatie van speciale flessemonden voor kroonkurken tot stand. Dit was ui termate belangrijk voor de gegaran deerde, goede afsluitingseigenschap pen van kroonkurken. Ook op het gebied van de inlage (het kurkschijfje met een plaatje van papier, aluminium- of vinylfolie) vonden bepaal de ontwikkelingen plaats. Mede door het schaarser worden van de grondstof kurk, werd in de vijftiger jaren de kunststof-inlage ontwikkeld, die onge veer tien jaar geleden haar intrede deed. FABRICAGE Onze voornaamste leverancier in Ne derland van kroonkurken is de N.K.M. (Nederlandse Kroonkurk Maatschappij) te Rotterdam, die behoort tot de Crown Cork Seal Co. De ondernemingen van deze groep hebben in de afgelopen ja ren naast kroonkurken ook andere arti kelen in produktie genomen. Zo worden bussen gemaakt voor conserven en dranken, spuitbussen (als eerste in de wereld, in 1943), schroefdoppen van aluminium en bottelarijmachines. Bepa len we ons eerst tot de fabricage van kroonkurken. Drukkerij De grondstof voor de capsule (de kroonkurk zonder inlage) bestaat voor namelijk uit blik. Dit is gewalste staal plaat, die aan beide zijden voorzien is van een laagje tin ter bescherming tegen roestvorming. De bladen blik worden, na nauwkeurig op maat gesneden te zijn, voor de eerste bewerking dooreen laklijn gevoerd. Deze laag kleurloze lak (de latere binnenzijde van de kroonkurkwaarna het geheei in een oven wordt gemoffeld. Voor de meeste Heineken decors brengt men daarna aan de andere zijde een laag witte lak aan, die extra bescherming geeft. Vervolgens worden de decors op de witte lak gedrukt. Er komen op iedere plaat enkele honderden afdrukken in '*WI48lr ''Mmiur ^a; eén of meer kleuren. Voor iedere kleur gaan de platen blik eerst door een off- set-drukmachine en daarna door een oven om de inkt te drogen. Tenslotte wordt over de decoratie van inkten een blanke lak gebracht, die dan ook gemoffeld wordt in een oven ten einde de nodige krasvastheid te verkrijgen. Stamperij De bedrukte bladen worden nu in pak ken getransporteerd naar de stamperij. Hier staat een aantal persen, die per slag enkele tientallen capsules stampen. Dit is ook een zeer nauwkeurige bewerking, want de vorm van de capsules moet tot 0,01 mm nauwkeurig zijn, ten einde in de vul-sluitmachines, die met snelheden van tienduizenden kroonkurken per uur werken, een vlotte stroom te waarbor gen. Alleen al door deze vervorming stijgt de temperatuur van de capsules met 20°C. Het is dan ook begrijpelijk dat aan de lakken zeer hoge eisen gesteld worden, namelijk elasticiteit tijdens het stampen en krasvastheid tijdens de verdere ver werking. Assemblage De volgende bewerking vindt plaats ini de assemblage-afdeling. De capsules voor de bier- en limonade-industrie wor den hier voorzien van een kunststof in lage. Deze inlage, die door Crown ont wikkeld werd, heeft ten doel een perfec te afsluiting te geven, dat wil zeggen lekkage te voorkomen, ook bij opslag, van bier in flessen gedurende een aantal maanden. De kunststof, die eerst vloei baar gemaakt is, wordt in een dikke stroom naar de inlegmachines geperst. Deze spuiten in iedere capsule een nauwkeurig vastgestelde noeveelheid, waarna een geprofileerde plunjer aan deze massa een profiel geeft, zodanig dat aan de buitenzijde één of twee ringen^ ontstaan. Deze ringen vormen de af-'^ dichting op de mond van de fles. De capsules met gevormde inlage wor-*i den nu kort verhit en gaan daarna door een oven, waarin door hittewerking in de kunststof kleine holten gevormd worden. Deze laatste bewerking is gewenst om te bereiken dat wanneer een flesmond be-^ry schadigd mocht zijn, toch een goede af sluiting gewaarborgd is. Inspectie Na de assemblage passeren de kroon kurken volautomatische inspectiema chines, die nagaan of de inlage en de capsulevorm perfect zijn. Uiteraard wor den de afwijkende exemplaren uitge worpen. Na deze controle gaat de stroom van kroonkurken naar een auto matische teller, die zorgt dat er in iedere doos kroonkurken precies 10.000 stuks komen, respectievelijk in iedere oktabin een aantal van 300 000. De oktabin is een achtkantige kartonnen huls op een pallet, die ongeveer 1.70 m hoog is. De toepassing hiervan voor kroonkurken (sinds 1968) is het resultaat van een gezamenlijke ontwikkeling van Crown en Heineken. Hierdoor is een aanzienlijke besparing bereikt op net gebied van het verwerken van dozen in de moderne bottelarijen. year

Jaarverslagen en Personeelsbladen Heineken

Vers van 't Vat | 1976 | | pagina 5