wee öül en twintig jarige clockteró
4
N.V. „COBRA' EN „HEINEKEN'S INDONESISCHE
BIERBROUWERIJ MIJ. N.V."
\p 27 Maart 1929 werd de N.V. Kolo-
V J niale Brouwerijen „COBRA" opgericht,
welke Maatschappij blijkens haar op
richt ingsacte zich ten doel stelde vooral
in Nederlands-Indië brouwerijen op te
richten en te exploiteren. Oprichters waren
enige Belgische, Duitse en Nederlandse
financiële instellingen.
Een van de brouwerijen welke de COBRA
zou gaan exploiteren was inmiddels reeds in
ontwikkeling. Op 1 December 1928 was door
de N.V. „Vulcanus" Industriële Maatschap
pij (één der oprichters van de COBRA) een
contract getekend met het Nathan Institut
-A.G. te Zurich, waarbij laatstgenoemde in
stelling de opdracht kreeg een brouwerij van
40.000 hl te bouwen in Soerabaja. Deze
brouwerij zou gaan werken volgens het zoge
naamde Nathan procédé.
Op 1 November 1931 kwam deze brouwerij
in productie onder de naam „Nederlandsch-
Indische Bierbrouwerijen". De vennootschap,
welke deze naam droeg, was op 3 Juni 1929
te Medan opgericht.
Als directrice van de N.I.B. zoals de
brouwerij te Soerabaja ook nu nog wel eens
betiteld wordt op de afdeling buitenland -
vermeldt de acte van oprichting de Medan-
sche Machinefabriek (een in feite Belgische
onderneming), te Medan. Deze heeft echter
als zodanig practisch geen rol gespeeld. De
hoofdrol was in handen van de enige aan
deelhoudster, de Cobra, die in 1931 naast
de Medanschc Machinefabriek als directrice
werd benoemd.
Deze COBRA, ofschoon een Nederlandse
N.V., gevestigd te 's-Gravenhage, was in wer
kelijkheid een Belgische zaak, die dan ook in
Brussel haar administratieve zetel had. waai
de zaken bedisseld werden.
Om echter in het toenmalige Nederlandsch-
Indië iemand ter plaatse te hebben om admi
nistratief de bouw van de brouwerij te kun
nen controleren, was aan de firma Tiedeman
van Kerchem te Soerabaja een generale
volmacht verleend, waardoor zij ter plaatse
in feite de Directie voerde.
Toen in 1937 het college van directie en
commissarissen bij statutenwijziging was ver
vangen door een Raad van Bestuur, werd de
firma Tiedeman Sc van Kerchem als gedele
geerd lid van deze Raad benoemd, welke
functie zij ook heden nog vervult.
Doordat de Heineken's Brouwerij in 1936 een
groot belang had verkregen in de COBRA,
had zij zodoende in de N.I.B. een belangrijke
zeggenschap.
De naam Heineken werd echter niet terstond
aan de vennootschap verbonden. In de acte
van statutenwijziging van 8 December 1936,
welke een uitvloeisel was van de reorgani
satie van de N.I.B.blijft de naam der ven
nootschap nog ongewijzigd. Wel wordt bij
die gelegenheid de zetel der vennootschap
van Medan naar Soerabaja verplaatst. Naast
een wijziging van dc kapitalisatie, wordt
voorts het Bestuur niet langer opgedragen
aan Directie en commissarissen, maar aan
een Raad van Bestuur, zoals hierboven reeds
vermeld.
Op 16 Juli 1937 echter komt de met Heine
ken gelegde band ook in de naam tot
uiting: „Naamloze Vennootschap Heineken's
Nederlandsch Indische Bierbrouwerij Maat
schappij", later ten gevolge van de souverei-
niteitsoverdracht in 1950, gewijzigd in „Hei
neken's Indonesische Bierbrouwerij Maat
schappij N.V."
Het verbinden van de naam Heineken aan
de vennootschap ging gepaard met de intro
ductie van pilsener bier onder het Heine
ken's etiket, dat practisch gelijk is aan dat
waaronder tot dusverre door H.B.M. naar
ïndië geëxporteerd werd.
Om het Heineken's bier te kunnen produce
ren, was echter de brouwerij eerst uitgebreid
met de daarvoor noodzakelijke gist- en lig-
kelders, onder leiding van ir van Goor.
Het bier dat volgens het Nathan-systeem
bereid werd, bleef onder de naam „Java-
bier" aan de markt.
In het volgend nummer van Vers van 't Vat
hopen wij enkele foto's af te drukken van de
festiviteiten, welke in de eerste dagen van Mei
hebben plaats gevonden, bij welke gelegen
heid wij ook nog wat meer over deze brou
werij en de mensen, die er werken en ge
werkt hebben, zullen vertellen.
Keren wij thans weer even terug tot de
tweede jubilaresse, de N.V. COBRA. Eigen
lijk de eerste jubilaresse, want zij heeft haar
jubileum al achter de rug.
Deze vennootschap, die aanvankelijk slechts
de moedermaatschappij van de brouwerij in
Soerabaja was, is uitgegroeid tot de beleg
gingsmaatschappij waarin het grootste deel
van de overzeese belangen van het Heine
ken's concern zijn ondergebracht: de Mala
yan Breweries Ltd. te Singapore, die na de
laatste wereldoorlog de aandelen verwierf
van de destijds Duitse „Archipelago
Brewery", die eveneens te Singapore is ge
vestigd: voorts de société anonyme de Bière
„Les Pyramides" te Cairo, vroeger geheten
„S.A. des bières Bomonti et Pyramides"; de
Crown Brewery in Alexandrië; de „Nigerian
Brewery Ltd." in Lagos; de „Brasserie de
Léopoldville" en de „Bouteillerie de Léopold-
ville" (een flessenfabriek); de zojuist opge
richte „Brasserie de Uranda-Urundi" in
midden Afrika, in Belgisch protectoraatsge-
bied tegen de grens van Belgisch Congo; en
niet in de laatste plaats de „C.A. Cerveceria
Heineken de Venezuela" in Caracas.
Naast deze bedrijven dient nog vermeld te
worden de Belgische Société Internationale
de Brasserie „Interbra", een beleggingsmaat
schappij die op haar beurt houdster is van
aandelen in verscheidene der bovengenoem
de brouwerijen.
Later werden de rollen van moeder en doch
ter verwisseld: COBRA werd houdster van
het belang bij de Interbra.
De geschiedenis van de COBRA is boeiend
voor degene die zich verdiepen wil in de ge
compliceerde transacties die in de loop der
jaren plaats vonden: de fiscale puzzles die
moesten worden opgelost; de deviezentech-
nische moeilijkheden die overwonnen moes
ten worden om de transacties tot stand te
brengen en om nieuwe brouwerijen op te
richten.
Het is tevens in belangrijke mate de geschie
denis van de heer van Nigtevegt, die van
meet af aan bij de COBRA-zaken ten nauw
ste is betrokken. Vandaar ook dat de redactie
hem heeft geïnterviewd voor de rubriek „Ge
sprekken in 't bedrijf".
