Eiffel was zijn tijd ver vooruit
Het was op 31 maart 75 jaar geleden dat de Eijfeltoren werd voltooid. In verband hier
mee leek het ons interessant de navolgende passages aangaande de bouwer van deze toren
onder de aandacht van onze lezers te brengen. Zij zijn overgenomen uit het Gedenkboek
van De Vries Robbé Co. N.V., uitgegeven ter gelegenheid van het vijfenzeventigjarig
bestaan van deze vennootschap in 1956.
De geschiedenis van de constructiebouw
gedurende de 19de eeuw is ondenk
baar zonder de reeds terloops genoem
de Alexandre Gustave Eiffel (1832-1923).
Eiffel is in deze periode, waarin zo dik
wijls werd blijk gegeven van een volkomen
gebrek aan smaak en durf, een van de
weinige grote bouwmeesters geweest, die
het gewaagd hebben, de consequenties van
het nieuwe bouwmateriaal, wat betreft de
vormgeving ten volle onder ogen te zien.
.Eiffel bezat zowel het talent als de moed
om zelfstandige wegen in te slaan. Hoewel
hij zijn grootste bekendheid te danken heeft
aan de toren, welke hij geplaatst heeft op
de wereldtentoonstelling van 1889 te Parijs,
liggen zijn verdiensten toch wel in de
eerste plaats in stoutmoedige constructies
van bruggen en viaducten, die hij zowel in
Europa en in Afrika als in Indo-China
heeft gebouwd. Bij zijn eerste brug in de
buurt van Bordeaux (1858) bracht hij de
pijlers aan door middel van hydraulische
persen tot 25 meter onder het wateropper
vlak. In 1876 heeft hij een brug over de
Douro gebouwd met een enkele overspan
ning van 160 meter, de grootste brug uit
die tijd, wanneer men de hangbruggen bui
ten beschouwing laat.
Ook heeft hij een belangrijke rol gespeeld
bij de toepassing van ijzer en staal bij de
bouw van warenhuizen. Men denke aan
het door hem in 1875 in samenwerking met
de architect Boileau gebouwde warenhuis
Au Bon Marché te Parijs. Een ander voor
beeld van een dergelijk bouwwerk is het
warenhuis Samaritaine te Parijs.
Van grote betekenis zijn verder ook zijn
latere onderzoekingen geweest op het ge
bied van de aërodynamica, met betrekking
tot de invloed van de wind op platte
vlakken. Hij heeft in 1912 zelfs een eigen
laboratorium ingericht te Auteuil, waar hij
met behulp van een grote windtunnel ver
schillende proeven op het gebied van de
luchtvaart heeft genomen. Dit laborato
rium is na zijn dood aan de staat verval
len.
De betekenis van dit soort onderzoekingen
is buitengewoon groot, omdat voor heel
veel staalconstructies de windkracht de
voornaamste factor vormt, die de afmetin
gen bepaalt; men denke bijvoorbeeld aan
de masten van radio- of televisiezenders.
In dit verband mag ook zeker de rol ge
neer d worden, die de luchtvaarttechniek
heden ten dage speelt in de staalconstruc-
tiebouw.
.De bouw van de Eiffeltoren heeft heel
Parijs in opstand gebracht, en gaf aanlei
ding tct gepassioneerde polemieken. In fe
bruari 1887, een maand nadat Eiffel voor
dit werkobject een contract met de Franse
regering en de stad Parijs had afgesloten,
werd er een protestbrief gezonden naar de
Directeur Général des Travaux de l'Expo-
sition, waarin men zich hevig kantte tegen
het schenden van het Parijse stadsbeeld.
Deze reactie was begrijpelijk. Eiffel heeft
zelf ook geaarzeld om een dusdanig gigan
tisch gevaarte in het hart van Parijs neer
te zetten, maar heeft, aangespoord door het
hoofd van zijn Bureau d'Etudes, de jonge
Zwitserse ingenieur Maurice Koechlin
het waagstuk toch doorgezet. De
protestbrief was ondertekend met klinkende
namen zoals die van Charles Gounod, Vic-
torien Sardou, Alexander Dumas, Leconte
de Lisle, Doumas, Sully Prud'homme en
Guy de Maupassant. De voorzitter van de
Yvereldtentoonstelling heeft zich echter wei
nig van het protest aangetrokken, en twin
tig jaar later was de Eiffeltoren in plaats
van de schender van het Parijse stadsbeeld
veeleer het symbool geworden van de Ville
Lumière.
.Hoe men ook over de esthetische kwali
teiten van dit bouwwerk mag denken
het lijkt er trouwens veel op, dat het tot
de goede smaak behoort het als lelijk te
kwalificeren toch is de Eiffeltoren een
van de imposantste en meest gedurfde
uitingen van de staalconstructiebouw in de
19de eeuw en men moet zijn bouwmeester
en niet te vergeten zijn medewerkers
beschouwen als pioniers van een nieuwe
bouwwijze, die hun tijd ver vooruit wa
ren.
NIEUWE PROCURATIEHOUDERS
De heren ir. P. Josso (Projectenbureau)
en J. A. P. C. Smijers (Exportafdeling)
zijn met ingang van 11 maart benoemd
tot procuratiehouder van de Vennootschap.
16
