De fopkan - een oud grapje
Bij zeer bijzondere gelegenheden kan het gebeuren dat men een functionaris van de Am-
stel Brouwerij na een hoffelijke toespraak een merkwaardige kan van aardewerk ziet over
handigen een zogenaamde fopkan van Makkums aardewerk.
De fopkan dateert uit de zeventiende eeuw
althans, er zijn geen oudere exemplaren
bewaard gebleven.
In die tijd hield men veel tafelgebruiken in
ere, die erop gericht waren de gasten een
poets te bakken. Er waren bijvoorbeeld
wijnglazen, gegarneerd met bloemetjes.
Zette men zo'n glas aan de mond dan
stroomde de wijn over de kleding want
enige van de bloemetjes bleken doorboord
te zijn.
Bekend is Hansje-in-de-kelder, een gecom
pliceerd soort drinkgerei, dat op de brui
loftsdag gevuld werd met wijn (het bloed
van de bruidegom symboliserend) die door
de bruid moest worden opgedronken.
Hansje, een metalen kinderfiguurtje, dat op
de kelk was gemonteerd, zakte onder het
drinken in de kelk en het leek erop alsof
hij met de wijn in de bruid verdween.
(Overigens is de uitdrukking Hansje in de
kelder een eufemisme dat de aanstaande
moeder gebruikte als zij te kennen wilde
geven dat zij in verwachting was.)
Grollen als stoelen die in stukken vielen
als men er op plaats nam, of waarvan de
armleuningen naar elkaar toebogen en dus
het opstaan beletten, kwamen eveneens
voor.
De fopkan hoort ook tot die categorie,
zij het dan dat deze grap in principe wat
delicater is dan de meeste andere. Im
mers, ieder ziet onmiddellijk dat de vloei
stof niet op een normale manier uit de
kan gegoten of gedronken kan worden,
aangezien de hals op duidelijke wijze is
opengewerkt. Aan de rand, vlak onder
het losse deksel, zitten drie doorboorde
nopjes en deze spelen bij het ledigen een
voorname rol. Wil men de vloeistof tot
zich nemen, dan plaatse men eerst een
vinger op elk der nopjes aan weerzijden
van de rand. Men zette nu de mond aan
het middelste nopje en zuige de vloeistof
naar binnen.
Hoe kan dit?
De nopjes zitten op een holle rand die
weer in verbinding staat met het boven
stuk van het eveneens holle handvat,
waarvan de onderkant met een gleuf ein
digt in de kan.
Men zuigt dus de vloeistof via het oor
en de holle rand naar binnen, hetgeen
natuurlijk alleen maar kan als twee van
de drie nopjes worden dichtgehouden.
De fopkan is versierd met een decor dat
is aangepast aan ons bedrijf (de aaneen-
gevoegde letters AB) en is een gewaar
deerd sieraad van pottenbakkerskunst.
(Slot van pag. 4)
heugenis strekken dat nu deze brouwerij,
die ook ver buiten de landsgrenzen haar
afzetgebied heeft, naar Helmond komt,
onze stad het „centrum van de Benelux"
gaat worden."
WAT ZEI DE KRANT?
De heer Paul Kuypers, hoofdredacteur
van de Helmondse Courant, schreef in hel
nummer van Woensdag 30 oktober: „Pas
na vele tientallen jaren zal men exacter
kunnen vaststellen hoe belangrijk het be
sluit is geweest, dat de raad van Hel
mond maandagavond nam, toen hij goed
vond, dat de gemeente grond verkocht
aan de Amstel Brouwerij. Maar wij aar
zelen nu al geen ogenblik met te zeggen,
dat dit besluit een van de belangrijkste is,
die de raad van Helmond, voor zover valt
na te gaan, ooit heeft genomen."
EEN BROUWHUIS IS ER AL
In de omgeving van Helmond ligt een
bewoond oord, dat Brouwhuis heet.
5
