5000 jaar Egyptische kunst DE HEER HARDEVELD KLEUVER BEZOCHT DE TENTOONSTELLING „Er is geen grers aan de kunst, er is ook geen kunstenaar die zijn kunst volledig meester is". Met deze uitspraak van een Egyptisch wijsgeer, die nederig de menselijke beperktheid en onmacht in het streven naar volmaaktheid erkende, wil ik dit artikel over de tentoon stelling 5000 jaar kunst uit Egypte gaarne beginnen. Wie eenmaal deze tentoonstelling heeft gezien verstaat dit woord, omdat hij wordt geconfronteerd met de oneindigheid, die als met toverslag de levenskracht aan de Egyptische mens heeft verleend. „In onze dagen van geestelijke armoede en onmacht is deze confrontatie met een zo hoge cultuur van grote betekenis, omdat dit ook een confrontatie kan betekenen rret onze eigen verantwoordelijkheden", aldus mr. J. M. L, Th. Cals in zijn inlei ding. Een verantwoordelijkheid die de Ne derlandse regering reeds onmiddellijk heeft aangevoeld, toen de aandacht en steun van de gehele wereld werd gevraagd voor een enorm kultureel reddingswerk. Want de Nijl, de meest legendarische van alle ri vieren der oudheid, doet opnieuw van zich spreken. Om de bevloeiing van het dor stige land te verbeteren en de productie van energie op te voeren wordt stroom opwaarts, bij Assoean, een tweede kolossale stuwdam gebouwd. Een gebied, zo groot als de provincie Zuid-Holland, wordt veran derd in een reservoir voor het welvaart brengende water. Maar in de kom van het kunstmatige meer zullen de tempels en gra ven van Nubië onder water komen te staan. Een rijk archeologisch terrein over spoeld, beroemde monumenten prijsge geven, nog onontgonnen vindplaatsen voor goed onbereikbaar? Het zijn deze dramatische consequenties van de bouw van de dam, die de UNESCO met onder meer Nederland te hulp deden snellen. Om deze reddingsactie meer be kendheid en reliëf te geven hebben de Egyptische autoriteiten voor het eerst sedert 1867, toen Europa door de Parijse wereldtentoonstelling geconfronteerd werd met de Kunst van het Oude Egypte thans kostbare stukken uit de musea van Kaïro en Alexandrië naar ons land ge zonden. De keuze van 5.000 jaar Kunst uit Egypte is uiterst bescheiden gebleven door de aanwezigheid van 28 stukken uit de Leidse collectie is de kwaliteit toch nog behoorlijk aan bod gekomen en is voor namelijk zeer selectief, want wat zijn 277 geëxposeerde voorwerpen uit de geschie denis van vijftig eeuwen? Deze grote kunstwerken kunnen op ver schillende wijzen hun uitwerking hebben op de beschouwers. Als vormen van men selijke cultuur maken zij de banden van broederschap tussen de naties van de wereld duidelijk, terwijl zij tevens gevoelens van saamhorigheid kunnen versterken en de waardering van schoonheid kunnen opwek ken. Men komt onder de indruk van het kunnen van deze kunstenaars en onwille keurig moet men denken aan de woorden, die een oud man tot ons sprak op de graf steen van Radimlja ,,De tijd is gekomen, waarin het om het even is of iemand een kruis slaat of de gebeden van de Koran murmelt. Eens zullen Christus en Allah in een ver hier namaals Mithras en Osiris ontmoeten, en alle goden die eenmaal op aarde gewoond en geheerst hebben. Wat is vandaag, en wat is gisteren? Het ene dringt in het andere binnen, de ogen slapen nog en de voeten zijn al onder weg. De stenen blijven hun eeuwige taal spreken. Maar men moet het oor scher pen om hun taal te vernemen." De taal voor ons, de bierbrouwtaal, von den we in een drietal geëxposeerde stuk ken abeeldje van een dienaar met bierkruik; b. Stele van Antef-Aker met op het on derste register een man bezig met het brouwen van bier; c. beeldje van Nefer, hoofd der brouwers. Deze drie stukken zal ik nu afzonderlijk voor u behandelen, maar niet alvorens deze inleiding te hebben besloten met een va riant op de woorden van dr. A. F. E. van Schendel, hoofddirecteur van het Rijks museum Slechts voor korte tijd vertoeven deze hoge uitingen van de Egyptische bescha ving onder ons. Mogen vele Amstel- vrienden deze bijzondere ontmoeting be nutten en mogen zij met vreugde de in druk van spanning vol evenwicht onder gaan, die het werk van de Egyptische kunstenaars zo machtig boven de tijde lijkheid verheft." 25

Jaarverslagen en Personeelsbladen Heineken

Amstel - Het Spongat | 1960 | | pagina 27