Bent U altijd eerlijk een grote vraag
Ja-
Mijn grootvader placht te zeggen: „Eerlijk duurt het langst".
In onze familie gaat het verhaal, dat een van mijn ooms dan steevast antwoordde„Jawel,
vader, maar wat lang duurt, verveelt".
Maakt U zich niet ongerust; die oom van me is toch nog goed terecht gekomen en hij
meende het ook zo erg niet.
Bent U eerlijk?
Gekke vraag, zult U zeggen. Mag ik haar
beantwoorden? Neen, U bent niet eerlijk.
Ik ook niet. Niemand is namelijk altijd en
onder alle omstandigheden eerlijk. Dat kan
Êtook niet, de maatschappij maakt dat nu
^Henmaal onmogelijk.
Wanneer U ergens bij vrienden op bezoek
komt en de vrouw des huizes zegt:
„Kees, hoe vind je onze nieuwe schemer
lamp?" en U vindt het een lor, een prul,
een monster, een klap in het gezicht, wat
zegt U dan?
„Nou... eh... Mien, fleurig, hè, en zo bont
van kleur... en... eh... het ding past goed
bij jullie vloerkleed". (Dat zal dan wel
dat vloerkleed zijn waarvan U al enige ma
len na een bezoek tegen Uw vrouw, veilig
buiten op straat, hebt gezegd: „Begrijp jij
hoe ze het in hun hersens halen, zo'n wan-
produkt te kopen"?)
Was U nu oneerlijk?
Maar, om het eens gewichtig te zeggen:
Uw oneerlijkheid was gerechtvaardigd door
de nu eenmaal algemeen aanvaarde spel
regels van de maatschappelijke omgang.
Want wanneer U had gezegd
Mien, meid, ben je helemaal op je achter-
oofd gevallen? Hoe kun je zo'n brok prul
laria kopen?"
dan was dat gezellige bridge-avondje al
meteen definitief naar de knoppen geweest.
De maatschappij gedoogt geen absolute eer
lijkheid. Ik ken wel mensen die er prat op
gaan, zo eerlijk te zijn. Onder ons gezegd:
zij maken met vrucht aanspraak op de titel
kampioen-plezierbederver. Dat zijn de men
sen die, zogenaamd onbevooroordeeld, open
en oprecht, het plezier van anderen ver
knoeien waar ze de kans krijgen. Is hun
buurvrouw trots op haar nieuwe hoedje,
dan geven ze een commentaar dat buur
vrouw een diep gevoel van verdriet geeft.
Is hun collega blij met zijn promotie, dan
zeggen zij„Dat krijg je in een tijd van
personeelsschaarste, ze hadden veel liever
een ander gehad, maar ik weet dat niemand
op die advertentie heeft geschreven...".
Enzovoorts, enzovoorts
Moeten we dan allemaal altijd oneerlijk
zijn?
Neen, zo is het ook niet.
Ik zou het zo willen stellenwe moeten al
tijd eerlijk zijn, behalve in die gevallen dat
werkelijke eerlijkheid anderen alleen maar
zou grieven, kwetsen, verdrietig maken of
in ongerustheid brengen, terwijl daar geen
enkel positief resultaat mee wordt bereikt.
U voedt Uw vrienden helemaal niet op
tot betere smaak (is dat: Uw smaak? bent
U daar zo zeker van?) wanneer U haar
vreugde bederft door te zeggen: „Meid,
wat een ellendige lamp heb je nou ge
kocht'. U maakt iemand alleen maar onge
lukkig en bereikt niets wanneer U, oh, on
getwijfeld uit de grond van Uw gemoed,
tegen hem zegt: „Ik begrijp niet hoe je
oudste zoon zich met dat vreselijke kind
30
