tijd speelde men op vierkante tafels en de
banden waren van hout. In de midden van
de groen beklede tafel stond een boog van
ijzer of ivoor en een kegel of koning. Men
speelde met gebogen stokken en daar
mede moest men proberen de ballen door
de boog te spelen, teneinde ze in een zak
te deponeren, die slechts aan drie zijden
(aan elke zijde één) aanwezig waren. De
grote kunst was dan dit te bereiken, zonder
dat de kegel (koning) werd omgegooid, of
de boog werd aangeraakt. In het jaar 1696
verscheen te 's Gravenhage bij Adriaan
Moetjens een werkje „Divertissements in-
nocens" waarin men een hoofdstuk vond,
„Het nieuwe biljartspel en hoe het tegen
woordig gespeeld wordt". Op het door
Schoonebeek getekende titelblad ziet men
een afbeelding van een vierkante tafel met
een aantal gaten (wellicht zakken) in de
hoeken ervan. Een tweetal voorname heren,
gewapend met kromme stokken, speelt daar
op met ballen en we zien de boog en ook
de koning op de prent. In 1610 werd voor
de eerste keer in Frankrijk door de autori
teiten toestemming verleend om een open
baar biljart te houden. Het uitsluitend recht
werd verleend aan „paumiers", verhuurders
van kaatsbanen, die zalen inrichtten, waar
de voorname wereld zich met biljarten kon
bezig houden. Het heeft wel een eeuw ge
duurd voor dat kegel en boog verdwenen
en de kromme stok vervangen werd voor
de rechte die wij kennen, maar dan zon
der pommerance. In 1755 wordt voor de
eerste maal het caramboleren waargenomen,
en wel in Frankrijk. Het is dan al het be
kende spel met drie ballen. Ook de vier
kante tafel is inmiddels verdrongen door de
rechthoekige en alleen in Engeland vindt
men nog het „zakkenbiljart" terug. Allengs
verbreidde het biljartspel zich overal en in
1825 deed de Fransman Mengaud een vin
ding, die een ware revolutie zou veroorza
ken in het spel. Mengaud vond nl. de
pommerance uit. Het verhaal gaat, dat Men
gaud, die in de gevangenis zat, toestem
ming kreeg biljart te spelen. Door een fout
aan de keu kwam hij op de gedachte een
stukje leer van een zijner schoenen aan de
top van zijn stok te bevestigen. Tot zijn
verrassing bemerkte hij, dat hij nu in staat
was grote effecten te forceren, waardoor
het spel een geheel ander aanzien kreeg.
Anderen namen het idee over en vervol
maakten de pommerance en thans zien we
de meest luxueuze biljartstokken, al dan
niet inwendig aan het einde met lood ver
zwaard. Dat verzwaren heeft ook zijn doel
en voornamelijk bij het drie-banden spel
wordt veel van de zware keu gebruik ge
maakt.
En nu maar weer eens een niet te moeilijke
„geamortiseerde trekstoot"
Raak bal 1 uw eigen speelbal) zonder zij-
effect en 2 cm beneden het midden, bal 2
voor 95 procent vol links. Keu niet te snel
naar voren stoten. Het tempo hiervan kan
niet worden aangegeven, doch moet proef
ondervindelijk worden bepaald. Afstoten
met vlakke keuen deze doordrijven (door
stoten) tot op één-derde van de afstand
tussen bal 1 en 2.
advertentie
Hiermede heeft de Directie van
de brouwerij het genoegen om de
definitief vastgestelde data bekend
te maken van de avonden waarop
Dr. Egeler en Dr. de Booij, de
lezingen zullen houden over de
Andes-expeditie.
Deze data zijn: dinsdag 9 en don
derdag 11 april 1957. Deze lezingen
met lichtbeelden zullen gehouden
worden in de Ontvangkelder van
de brouwerij en 'avonds om 8 uur
beginnen. Employees en hun echt
genoten, zowel als onze gepension-
neerden zullen gratis deze lezingen
bij kunnen wonen.
Kaarten zijn gratis verkrijgbaar van
af 1 April a.s. bij de portier van
het hoofdkantoor.
De Directie
27
