De keuze
aan de
consument
7
"Om alcoholgebruik tegen te gaan kan de over
heid verstrekkende maatregelen treffen: hogere
leeftijdsgrenzen, minder verkooppunten en
beperking van reclame. Deze zogenoemde
control policy is ook vaak de eerste reflex van
de overheid. De effecten van een dergelijke
aanpak zie je in Zweden. Er is daar sprake van
een staatsmonopolie en hoge prijzen, maar
tegelijkertijd ook van grote openbare dronken
schap. Dat is een weg die wij niet willen gaan."
Aan het woord is Khee Liang Phoa, directeur
van STIVA - Stichting Verantwoord Alcohol
gebruik. In STIVA zitten de producenten en
importeurs van bier, wijn en gedistilleerde
dranken. De belangrijkste taak van STIVA is het
definiëren van grenzen voor bedrijfsleven en
consument, al met al een oer-Hollandse aan
pak van het tegengaan van alcoholmisbruik
met een geschiedenis van bijna twintig jaar.
Opgefrist
We schrijven 1987. In 's lands bekendste ver
gaderzaal, de Tweede Kamer, wordt de nota
'Alcohol en samenleving' besproken. De plan
nen in de nota zijn niet mis. Zo zal de ether
voortaan vrij zijn van alcoholreclame. Geen
'Heerlijk Helder Heineken' meer. Geen 'Geheim
datje deelt met Sandeman' meer op de buis.
Dat gaat veel mensen te ver - ook een meer
derheid van de parlementariërs.
De Tweede Kamer besluit uiteindelijk dat over
heid en bedrijfsleven er samen moeten uitko
men. Hiervoor wordt de bestaande algemene
reclamecode opgefrist en een instantie gezocht
om regels voor reclame en verkoopgedrag te
formuleren. Het is STIVA die hiervoor verant
woordelijk wordt gesteld. De geboorte van de
zelfregulering is een feit.
Begin jaren negentig treedt de Code voor
Alcoholhoudende Dranken in werking: een
compleet stelsel van regels omtrent reclame,
sponsoring en verkoopactiviteiten - al met al
een breder palet aan maatregelen dan de poli
tiek zich voor mogelijk heeft gehouden. Ook
wordt een aparte stichting in het leven geroe
pen die de naleving van de code dient te
bevorderen: STIZA, Stichting Zelfregulering
Alcoholbranche. In deze stichting zijn niet
alleen de producenten en importeurs van alco
holhoudende dranken present, maar ook de
horeca, slijters en levensmiddelenhandel. De
code wordt in het algemeen goed nageleefd en
vermeende overtredingen worden voorgelegd
aan én eventueel berispt door de Reclame
Code Commissie.
Verschillen
Door de jaren heen nemen meer en meer EU-
landen het Hollandse initiatief over en ontstaan
er soortgelijke organisaties als STIVA. "Toch zie
je nog steeds verschillen tussen landen. Neder
land mag dan relatief veel overlaten aan zelf
regulering, een land als Frankrijk kiest er juist
voor veel gebruik te maken van wetten", aldus
Caroline Emmen die in de tweede helft van de
jaren negentig directeur van de zogenoemde
Stuurgroep Reclame is.
STIVA ontwikkelt zich verder, naast zelfregule
ring is de stichting verantwoordelijk voor tal van
voorlichtingsactiviteiten. Voor jongeren ontwik
kelt STIVA speciale campagnes. Al in een vroeg
stadium worden hen de positieve en negatieve
aspecten van alcohol bijgebracht. Studenten
vormen een andere doelgroep. Phoa zoekt ze
ieder jaar persoonlijk op: "In een bijeenkomst
met de studenten proberen we hen bij te bren
gen wat de effecten van alcohol zijn. We heb
ben een checklist gemaakt voor alcoholbeleid
op studentenverenigingen. En die gaat vrij ver;
dat gaat bijvoorbeeld ook om de vraag of er
iemand aanwezig is met een EHBO-diploma."
Alles is erop gericht om duidelijkheid te schep
pen over alcohol; als je rustig en met mate
drinkt, is er niets aan de hand. Drink je snel en
Jongeren die zich in het weekend
laten vollopen. Cafébezoekers die
waggelend naar huis lopen. Ofte
wel: dronkenschap. Het komt in ons
land voor, maar minder dan in onze
omringende landen. Nederlanders
drinken bewust. Dat wil zeggen: het
gros van de mensen neemt een bier
tje, borreltje of glaasje wijn omdat
het lekker en gezellig is, niet om er
dronken van te worden. En dat is vol
komen in lijn met tien jaar lang
'Geniet, maar drink met mate'; geen
drooglegging van overheidswege,
maar het duidelijk maken van gren
zen en verantwoordelijkheden. Zodat
gebruiker én bedrijfstak weten waar
ze aan toe zijn.
S58B
