D n h
-
Ruimtevaart betekent de redding van de aarde"
Het magische jaar 2000 is arangebroken. Het begin van een tijdperk vol nieuwe Kansen en
uitdagingen. Dat ziet u ook terug in dè diverse rubrieken van dit nummer van Vers van 't Vat wat als
thema 'innovartie' heeft meegekregen. Er zijn menden die zich beroepsmatig bezighouden
i
met bet kijken naar ontwikkelingen op dat gebied. Of het nu gaat om innovaties
binnen de modewereld, op het gebiqd van. communicatie of in de techniek. Een van die
zogenoemde 'trendwatchers' is professor dr, Wubbo Ockels, kernfysicus, voormalig ruimtevaarder
en tegenwoordig werkzaam bij Estec'in Noor.dwijk en als hoogleraar aan de TU in Delft.
Verd van 't Vat blikte met hém terug en vóóruit.
Wat zou u het belangrijkste van het afgelopen
millennium noemen?
"Van het millennium? Dat is wel een héél lange
periode. Maar het belangrijkste vind ik toch
dat mensen wilden leren vliegen. En alles op
natuurkundig gebied. Dat we elektriciteit hebben
ontwikkeld en elektronica."
En voor u persoonlijk?
"Mijn ruimtevlucht. Het is waanzinnig om te
worden geconfronteerd met het moment datje
wordt losgekoppeld van de aarde. Het is niet
te vergelijken met de ervaring als je voor het
eerst in een vliegtuig stapt. Het was fantastisch,
heel emotioneel. Je krijgt ook een enorme
vergroting van het perspectief. Die vlucht is zó
belangrijk geweest... Als ze me morgen weer
zouden vragen, zou ik zeker meegaan. Ik heb
ook lang gehoopt nog een vlucht te mogen
meemaken. Door het ongeluk met de
Challenger, die in 1986 in de lucht ontplofte,
bleef het Amerikaanse ruimteprogramma tot
eind 1988 stilliggen. In 1992 heb ik ten slotte
de hoop op een nieuwe vlucht opgegeven."
Wat hebben we aan de ruimtevaart te danken?
"Heel veel. Los van stoffen en apparaten die
het heeft opgeleverd. Het betekent de redding
van de aarde. Door ruimtevaart kunnen we de
problemen op de aarde goed in kaart brengen
en analyseren en de technische mogelijkheden
zoeken om ze op te lossen. We danken er ook
de satellieten aan, die zeer belangrijk zijn voor
communicatie, navigatie, weersvoorspellingen
en spionage. Dankzij de ruimtevaart zijn er
vredesprocessen op gang gekomen. De ruimte
vaart heeft ook voor een begrensde schok ge
zorgd. Afgelopen eeuw was er het merkwaardige
verschijnsel dat we, vooral na de Tweede
Wereldoorlog, alles deden wat technisch mogelijk
was. De aarde was onbegrensd. Er zijn toen
twee belangrijke momenten geweest.
We botsten tegen onze eigen beperkingen: het
atoomtijdperk kwam niet. En ten tweede ont
stond er door de ruimtevaart 'globalisatie'.
We zagen in dat de aarde overbevolkt werd.
De tijd van de Club van Rome: 'grenzen aan de
groei'. Een mondiale depressie volgde. Dat is
natuurlijk de dood van de innovatie.
Gelukkig is er de laatste jaren sprake van een
kentering. We hebben een positief fin de siècle-
gevoel. Dat komt omdat we mensen weer belang
rijk zijn gaan vinden. We houden weer van
mooie dingen, van mooie auto's en we vinden
het weer leuk om met veel mensen bij elkaar
1
naar bijvoorbeeld een bioscoop te gaan. We
krijgen meer lol in het leven en krijgen daar
door meer ruimte om te denken."
Als je zo'n 25 jaar geleden aan iemand
vroeg hoe alles er zou uitzien in het jaar
2000 schetste hij of zij een futuristische
samenleving. Met bijvoorbeeld zilverkleurige
ruimtevaartachtige kleding en in de lucht
zwevende voertuigen...
"Soms komen verwachtingen niet uit. Toch zijn
de ontwikkelingen de laatste jaren heel hard
gegaan. Een voor de hand liggend voorbeeld is
de mobiele telefoon. Als je een kwarteeuw
geleden zou hebben voorspeld dat bijna iedereen
er een zou hebben en datje er overal ter wereld
mee zou kunnen bellen, zouden ze je niet
geloofd hebben. Een ander, niet voor de hand
liggend voorbeeld, betreft water. Als je 25 jaar
geleden zou hebben gezegd, dat iemand nu
voor een klein flesje bronwater meer zou moeten
betalen dan voor een halve liter melk, zou je
voor gek zijn verklaard. En toch is het zo.
In tien jaar tijd kan er veel veranderen. 'Wat
denk je wat een ingenieur zou doen in 2010?'
vraag ik mijn studenten tijdens de colleges.
Een computer kan bijvoorbeeld heel goed
creativiteit overnemen of rekenvaardigheid.
Maar hij kan geen verantwoordelijkheid over
nemen of een beleid sturen. Een computer
heeft geen emoties, geen waarden. Maar tech
nisch gezien is er veel mogelijk." >>10