ZKH Prins Claus heeft 24 september in de Beurs
van Berlage te Amsterdam, in aanwezigheid
van onder anderen de heer A.H. Heineken, de
Heinekenprijzen 1998 uitgereikt. Deze vijf prij
zen worden tweejaarlijks toegekend door de
Koninklijke Nederlandse Akademie van
Wetenschappen (KNAW) aan vier internatio
naal gerenommeerde wetenschappers en een
zeer getalenteerde Nederlandse beeldend kun
stenaar. Voor 1998 zijn dat Dr. Tony Pawson, Dr. Barry J. Marshall, Professor Paul R. Ehrlich, mw. Dr. Mona Ozouf en Jan
van de Pavert. De laureaten hebben de Heinekenprijzen ontvangen vanwege hun grote verdiensten voor de wetenschap,
de Nederlandse kunst en de samenleving. De Dr. H.P. Heinekenprijs voor Biochemie en Biofysica wordt gefinancierd
door de Dr. H.P. Heineken Stichting. De prijs is vernoemd naar Dr. Henry Pierre Heineken, zoon van de oprichter van onze
brouwerij. De Dr. A.H. Heinekenprijzen voor de Geneeskunde, voor de Milieuwetenschappen, voor de Historische
Wetenschap en voor de Kunst worden gefinancierd door de Stichting 'Alfred Heineken Fondsen'. De financiële middelen
van de Stichting zijn ter beschikking gesteld door Dr. A.H. Heineken. Op deze pagina een overzicht met daarbij de moti
vering voor de toekenning door de KNAW.
DR. H.P. HEINEKENPRIJS
VOOR BIOCHEMIE EN
BIOFYSICA 250.000)
Dr. Tony Pawson (1952), verbonden
aan het Samuel Lunenfeld Research
Institute, Toronto, Canada. Hij is daar
hoofd van de afdeling Moleculaire Bio
logie en Kankeronderzoek.
Pawson ontvangt de prijs voor zijn
belangrijke ontdekking van het zoge
naamde SH2 domein in eiwitten die zijn
betrokken bij de signaaloverdracht in
levende cellen.
Zijn werk biedt inzicht in de wijze
waarop een cel communiceert met
zijn omgeving. Een verstoorde over
dracht van signalen van buiten de cel
naar binnen blijkt een rol te spelen bij
ziekten zoals kanker, diabetes en hart
en vaatziekten. De ontdekking van
Pawson heeft het denken over sig
naaloverdracht zo fundamenteel
gewijzigd, dat nieuwe wegen zijn geo
pend om geneesmiddelen tegen deze
ziekten te ontwikkelen.
Pawsons werk geeft een andere kijk
op de wijze waarop signalen van de
buitenkant van een cel naar de kern
toe gaan. Bij dit proces zijn eiwitten
betrokken, die elkaar door middel van
bepaalde eiwitdomeinen, zoals het
sh2 Domein, herkennen en zich ver
volgens aan elkaar binden. Indien
structurele veranderingen in deze
eiwitten optreden wordt de onderlin
ge binding verstoord. Dat kan de ont
wikkeling van een tumor tot gevolg
hebben. Dankzij dit inzicht ontstaan
nieuwe mogelijkheden om in deze
gang van zaken in te grijpen.
DR. A.H. HEINEKENPRIJS
VOOR DE GENEESKUNDE
250.000)
Dr. Barry J. Marshall (1951), verbon
den aan de Faculteit Interne Genees
kunde van de Universiteit of Virginia,
Charlottesville, Verenigde Staten. De
jury heeft de prijs toegekend vanwege
zijn baanbrekend onderzoek naar de
oorzaak van maagzweren.
Tegen de heersende opvatting van de
wetenschap in dat een maagzweet
komt door stress, ging hij op zoek naai
de werkelijke oorzaak en vond die: de
bacterie H Pylori. Zonder gebruik te
maken van dure en uitgebreide
onderzoeksmethoden, maar door te
kiezen voor een simpele observatie
ontdekte Marshall de rol van deze
bacterie. Bovendien kwam hij er ach
ter dat een maagzweer verdwijnt al:
de bacterie wordt bestreden met eer
antibioticum. Hij controleerde zijr
theorie door een slok met bacteriën te
nemen en vervolgens zijn eigen ziek
te- en genezingsproces nauwgezet t<
volgen.
Marshall realiseerde een doorbraak ir
de behandeling van maagzweren. De
nieuwe behandeling betekent voo
mensen met een maagzweer dat zi