Maarten Rijkens
Het was de tijd van het betere pionie
ren. We maakten onze eerste reizen
naar Vietnam en China," herinnert
Maarten Rijkens zich. Het leverde
Heineken een voorsprong op die later
zijn vruchten zou afwerpen.
WERELDCROEIMARKT
Sinds 1991 is hij terug in Nederland.
Nu als directeur verantwoordelijk
voor de Aziatische markten en die in
de Pacific. Zijn enthousiasme steekt hij
niet onder stoelen of banken. "Zonder
enige twijfel het meest interessante en
uitdagende werelddeel. Het is de
groeimarkt van de wereld. Daar is het
te doen en daar wil ik dus zijn." Zijn
betoog onderstreept hij met aanspre
kende cijfers. Vijf jaar geleden nog
goed voor 20% van de wereldbier
markt, wordt dit jaar de 25% bereikt
en zal binnen 15 jaar 35% van de
wereldbiermarkt zich in Azië bevin
den.
Sinds 1991 zit "de gang er goed in",
zoals Maarten Rijkens het noemt. Met
nieuwe brouwerijen en deelnames in
onder andere Vietnam, Thailand,
Cambodja, Nieuw-Zeeland en drie in
China is er sprake van een gedegen
groeistrategie. "De drie miljoen hecto
liters van Heineken in '91 zijn inmid
dels verdrievoudigd. En dat moeten
via nieuwe partnerships - ook in loka
le merken - vele tientallen miljoenen
hectoliters worden. Dat is een fantasti
sche uitdaging. De grootste uitdaging
is echter de mensen te vinden die dit
gaan doen."
VERTROUWEN EIM RESPECT
Daarvoor reist Maarten Rijkens heel
wat af. Het is nu eenmaal niet moge
lijk vanuit Amsterdam alle beslissin
gen te nemen. "Je moet
daar meekijken, meeden
ken en meebeslissen. Zeker
in Azië." Hij doelt daarmee
op de bijzondere manier
van zakendoen.
Wederzijds vertrouwen en
respect spelen daarbij een
belangrijke rol. Het vergt
jaren om dat op te bou
wen.
"De Aziaat wil veel met je
delen en nodigt je bijvoor
beeld uit voor de trouwerij
van zijn dochter. De Aziaat
zegt geen nee. Is hij nog
niet zover dan schuift hij de
beslissing rustig jaren voor zich uit.
Wie geduld heeft en respect toont,
wordt daarvoor op termijn beloond.
Je kunt dus ook niet zomaar binnen
komen en roepen datje een brouwerij
wil kopen of wil samenwerken. Sinds
eind jaren tachtig bouwen wij aan
nieuwe relaties. Iedereen is daarvan
doordrongen geraakt. De leden van de
Raad van Bestuur gaan steeds vaker
oostwaarts en zijn enthousiast voor
deze regio. En dat werkt."
KANSEN EN KEERZIJDES
Zoals gezegd onderbrak Maarten Rij
kens zijn Aziatische avontuur enkele
jaren en verbleef in New York en To
ronto, waar ook zijn dochter Claire
(13) en zoon Adriaan (9) werden
geboren. "De Yank en de Canadian
zoals ze thuis wel gekscherend wor
den genoemd." Van 1980 tot 1983
was hij de eerste directeur van het net
opgerichte Heineken USA. Vanuit
New York bezocht hij ook regelmatig
Canada. Toen daar een Amstel brou
werij werd geopend, was hij ook daar
de allereerste Heineken general mana
ger. "New York en Toronto waren heel
bijzonder. Ook hier weer pionieren.
Eerst was het die immense Ameri
kaanse markt die we samen met Van
Munching hebben opgebouwd. Later
in Toronto begon ik weer van voren af
aan en had ik voor het eerst een brou
werij onder mijn hoede. Het is de
charme van het werken bij Heine
ken", constateert hij.
"De kansen zijn er en als je ze pakt en
er wat van weet te maken, kan je vol
gende stap weer een heel andere zijn.
Dat is wat mij trekt en ook ligt. Het is
een vorm van rusteloosheid die je
tegelijk ook statenloos maakt. Je hoort
eigenlijk nergens. Als men aan mij
vraagt waar ik vandaan kom, heb ik
soms moeite met het antwoord. Dan
weet ik het zelf niet. Kom ik in Singa
pore dan denk ik: 'ik ben weer thuis'.
Het was een periode waarin ik meer
tijd had voor mijn gezin. Veel meer
dan nu. Vraagje het mijn vrouw, dan
zegt zij wellicht New York. Een fantas
tische stad, een enerverende tijd. Het
is de keerzijde van het internationale
werk. Ook voor het gezin. De opvoe
ding ligt door het vele gereis voor een
belangrijk deel bij mijn vrouw. Het is
onder die omstandigheden een extra
zware taak, waar velen niet bij stil
staan."
CULTUURGOED
Het reizende bestaan heeft natuurlijk
ook zijn zonnige kanten. Verre lan
den, vreemde culturen, andere klima
ten. "Al heb je daar door de efficiënte
reisschema's van tegenwoordig steeds
minder tijd voor. Gelukkig kom ik al
vele jaren in die landen en heb ik
ondertussen al veel gezien en meege
maakt." Is er tijd over dan besteedt hij
die graag aan zijn twee grote passies,
het bestuderen van architektuur en
het verzamelen van antiek. Juist ook
in de Aziatische landen. "Het leuke
van antiek en architektuur is dat je je
tegelijk verdiept in de geschiedenis en
cultuur van het land of volle. Jammer
genoeg hebben Aziaten niet zo'n inte
resse in hun eigen cultuurgoed en bre
ken ze oude gebouwen gemakkelijk af
om er vervolgens wolkenkrabbers
neer te zetten. Toen ik in Singapore
woonde, heb ik me ingezet voor
monumentenzorg. Het werd niet
begrepen en het kostte me nog bijna
mijn werkvergunning."
Maar ook dichter bij huis kon hij het
niet laten. Wonend in New York hoor
de hij van de mogelijke afbraakplan
nen van de brouwerij aan de Stad
houderskade. Direct stuurde hij een
fax naar het hoofdkantoor om zijn
ongeloof en ongenoegen kenbaar te
maken. "Het zou de afbraak van het
Heineken cultuurgoed betekenen. In
dat gebouw ligt de 'magic' van het
merk verborgen. Daar moet je afblij
ven. Sterker nog: daar moet weer
gebrouwen worden."
