Een Rwandese perst A vocht uit bierbostel om het geschikt te maken als veevoer Daarom vormde hij, samen met een tiental plaatselijke boeren, een soort coöperatie. Nzabanita is president van de groep die zich Aadahemuka (is vertaald: de eerlijke mensen) noemt. De groep verkoopt de bierbostel aan de leden en aan anderen. Dagelijks verschijnen er daarom verschillende vrou wen in het dorp die de bierbos tel kopen en het in manden op hun hoofd naar huis dragen. Ze lopen nu hooguit een uurtje in plaats van een halve dag. Er blij ken ook diverse Rwandese boe ren te zijn die bierbostel drogen en het verwerken tot veevoer. 1700 'klanten' Met de inkomsten van de ver koop betaalt de groep het ver voer van een volgende lading bierbostel. In de regio van Gi- senyi werken bijna veertig groe pen op die manier. Anderen die wat dichter bij de brouwerij wonen of het financieel minder goed hebben, halen hun bier bostel gratis op bij de silo's van Bralirwa. Daar kan het soms erg druk zijn. Zo'n 1700 men sen zijn 'klant' bij Bralirwa. Het zijn tevreden klanten, want ze lopen som? vier uur voor één zak bierbostel. De brouwerij produceert zo'n 14.000 ton bierbostel per jaar. Tot nu toe namen de Rwandezen al zeker 7.000 ton af. De helft daarvan wordt lopend, op de hoofden vervoerd. Boreel Het is een project waar Max Boreel met genoegen aan terug zal denken. Hij werd in 1980 uitgezonden door Heineken als directeur van Bralirwa (een afkorting van Brasseries et Li- monaderies du Rwanda). Het bedrijf was in zijn ogen een on gevormd kind dat onder zijn lei ding groter, volwassener en rijker aan mogelijkheden werd. Boreel zorgde dertien jaar lang voor zijn 'spmit' en droeg (j ese brouwerij indirect ook bij aan de ontwik keling van het land. Bralirwa staat bijvoorbeeld garant voor ongeveer een derde van het jaar lijkse overheidsbudget. Rwan da werd een echt thuis voor Max en zijn vrouw Meta. De scheidende directeur denkt graag temg aan zijn beginjaren in Bralirwa: "We produceerden toen met achthonderd mensen jaarlijks zo'n 600.0000 hecto liter. Nu produceren we met mim duizend mensen één mil joen hectoliter per jaar", vertelt hij trots. "En toen kende Rwan da slechts één soort bier. Nu drinken de Rwandezen naast Primus ook nog Mützig en Guinness. Verder produceert Bralirwa verschillende soorten frisdranken zoals Coca Cola, Tonic, Fanta en Sprite." Honorair consul Het hart van Boreel ging echter ook uit naar de Nederlanders in Rwanda Hij had ook de verantwoordelijkheid voor de Nederlanders en de Nederland se ontwikkelingshulp in Rwan da als honorair consul. Deze neventaak was niet licht. Voor al niet toen in oktober 1990 de oorlog tussen de rebellen en het regeringsleger uitbrak. Boreel waakte over de veiligheid van de medewerkers van Bralirwa èn over die van de Nederlanders in Rwanda. In de drie oorlogs jaren die volgden, kwam het voor dat zijn landgenoten moesten evacueren. Boreel kreeg voor die extra taak een koninklijke onderscheiding. Intussen is er een vredesakkoord gesloten tussen de rebellen Front Patrio- tique Rwandais (FPR) en de re geringsleiders. De nieuwe Bralirwa-directeur Botterman heeft vertrouwen in dat vredesakkoord. Natuurlijk heeft hij wel stilgestaan bij het gevaar van een eventuele voort zetting van de oorlog. Maar hij voorziet in dat geval weinig problemen. Edwin Botterman heeft tijdens zijn eerdere werk zaamheden voor Heineken veel kanten van Afrika gezien. Ook de minder leuke, zoals oorlogs situaties. Het is duidelijk dat veel landen op dit continent voor hem geen geheimen meer kennen. En Rwanda intussen ook niet. Na een paar weken klanten bezoeken met Max Boreel beweegt hij zich in Kigali en andere steden alsof hij er altijd gewoond heeft. Hij richt zijn aandacht nu eerst op de organisatie van het bedrijf. Wanneer de tijd er rijp voor is, zullen nieuwe bieren worden geïntroduceerd. Hij verwacht echter dat het nog wel even zal duren, voordat hij met de Rwandezen bijvoorbeeld een eerste nieuw bokbiertje zal drinken. Laurient Nzabanita bij een bierbostel-opslagplaats yf

Jaarverslagen en Personeelsbladen Heineken

Vers van 't Vat | 1993 | | pagina 13