Een Rwandese perst A
vocht uit bierbostel om het
geschikt te maken als veevoer
Daarom vormde hij, samen
met een tiental plaatselijke
boeren, een soort coöperatie.
Nzabanita is president van de
groep die zich Aadahemuka (is
vertaald: de eerlijke mensen)
noemt. De groep verkoopt de
bierbostel aan de leden en aan
anderen. Dagelijks verschijnen
er daarom verschillende vrou
wen in het dorp die de bierbos
tel kopen en het in manden op
hun hoofd naar huis dragen. Ze
lopen nu hooguit een uurtje in
plaats van een halve dag. Er blij
ken ook diverse Rwandese boe
ren te zijn die bierbostel drogen
en het verwerken tot veevoer.
1700 'klanten'
Met de inkomsten van de ver
koop betaalt de groep het ver
voer van een volgende lading
bierbostel. In de regio van Gi-
senyi werken bijna veertig groe
pen op die manier. Anderen die
wat dichter bij de brouwerij
wonen of het financieel minder
goed hebben, halen hun bier
bostel gratis op bij de silo's van
Bralirwa. Daar kan het soms
erg druk zijn. Zo'n 1700 men
sen zijn 'klant' bij Bralirwa. Het
zijn tevreden klanten, want ze
lopen som? vier uur voor één
zak bierbostel. De brouwerij
produceert zo'n 14.000 ton
bierbostel per jaar. Tot nu toe
namen de Rwandezen al zeker
7.000 ton af. De helft daarvan
wordt lopend, op de hoofden
vervoerd.
Boreel
Het is een project waar Max
Boreel met genoegen aan terug
zal denken. Hij werd in 1980
uitgezonden door Heineken als
directeur van Bralirwa (een
afkorting van Brasseries et Li-
monaderies du Rwanda). Het
bedrijf was in zijn ogen een on
gevormd kind dat onder zijn lei
ding groter, volwassener en
rijker aan mogelijkheden werd.
Boreel zorgde dertien jaar lang
voor zijn 'spmit' en droeg
(j ese brouwerij
indirect ook bij aan de ontwik
keling van het land. Bralirwa
staat bijvoorbeeld garant voor
ongeveer een derde van het jaar
lijkse overheidsbudget. Rwan
da werd een echt thuis voor
Max en zijn vrouw Meta. De
scheidende directeur denkt
graag temg aan zijn beginjaren
in Bralirwa: "We produceerden
toen met achthonderd mensen
jaarlijks zo'n 600.0000 hecto
liter. Nu produceren we met
mim duizend mensen één mil
joen hectoliter per jaar", vertelt
hij trots. "En toen kende Rwan
da slechts één soort bier. Nu
drinken de Rwandezen naast
Primus ook nog Mützig en
Guinness. Verder produceert
Bralirwa verschillende soorten
frisdranken zoals Coca Cola,
Tonic, Fanta en Sprite."
Honorair consul
Het hart van Boreel ging echter
ook uit naar de Nederlanders
in Rwanda Hij had ook de
verantwoordelijkheid voor de
Nederlanders en de Nederland
se ontwikkelingshulp in Rwan
da als honorair consul. Deze
neventaak was niet licht. Voor
al niet toen in oktober 1990 de
oorlog tussen de rebellen en het
regeringsleger uitbrak. Boreel
waakte over de veiligheid van
de medewerkers van Bralirwa
èn over die van de Nederlanders
in Rwanda. In de drie oorlogs
jaren die volgden, kwam het voor
dat zijn landgenoten moesten
evacueren. Boreel kreeg voor
die extra taak een koninklijke
onderscheiding. Intussen is er
een vredesakkoord gesloten
tussen de rebellen Front Patrio-
tique Rwandais (FPR) en de re
geringsleiders.
De nieuwe Bralirwa-directeur
Botterman heeft vertrouwen in
dat vredesakkoord. Natuurlijk
heeft hij wel stilgestaan bij het
gevaar van een eventuele voort
zetting van de oorlog. Maar hij
voorziet in dat geval weinig
problemen. Edwin Botterman
heeft tijdens zijn eerdere werk
zaamheden voor Heineken veel
kanten van Afrika gezien. Ook
de minder leuke, zoals oorlogs
situaties. Het is duidelijk dat
veel landen op dit continent
voor hem geen geheimen meer
kennen. En Rwanda intussen
ook niet. Na een paar weken
klanten bezoeken met Max
Boreel beweegt hij zich in
Kigali en andere steden alsof hij
er altijd gewoond heeft. Hij
richt zijn aandacht nu eerst op
de organisatie van het bedrijf.
Wanneer de tijd er rijp voor is,
zullen nieuwe bieren worden
geïntroduceerd. Hij verwacht
echter dat het nog wel even
zal duren, voordat hij met de
Rwandezen bijvoorbeeld een
eerste nieuw bokbiertje zal
drinken.
Laurient Nzabanita bij een
bierbostel-opslagplaats yf