"Jemoet niet bang
zijn iets te ondernemen
ff
PETER GOUDSWAARD OVER WONEN EN WERKEN IN AFRIKA:
22
Vijf jaar geleden werd expatriate Peter
Goudswaard voor het eerst uitgezon
den naar het buitenland. Zijn bestem
ming: Nigeria. Een paar jaar later zat
hij in Zaïre en begin vorige maand
kwam hij al weer op zijn nieuwe be
stemming: het Franse eiland La
Réunion, ten oosten van Madagascar.
Peter: "En elke nieuwe post vormt
voor mij weer een uitdaging, een
nieuwe prikkel om je werk zo goed
mogelijk te doen."
Peter Goudswaard begon zijn carrière
bij Heineken in september 1972 als
groepsleider Verpakken aan de Mau-
ritskade in Amsterdam. In 1982 werd
hij overgeplaatst naar Zoeterwoude.
Kort daarop solliciteerde hij naar een
functie in Nigeria. Een baan die hij
op één voorwaarde kon krijgen: dat
hij in het huwelijk zou treden. "Ik
was wat je noemt een 'Heineken-
moetje"', vertelt Peter. "Ik woonde al
drie jaar samen. Maar als ik mijn
vriendin mee wilde nemen naar
Nigeria, moest ik trouwen. Anders
zou zij geen visum krijgen. Het hu
welijk moest binnen drie weken
plaats vinden en dat vereiste veel or
ganisatie-talent. Gelukkig mocht ik
voor het bruiloftsfeest het café van
een vriend gebruiken, want binnen
drie weken kun je geen zaal meer hu
ren. Zeker niet in december!"
Cultuurschok
In Nigeria kwam Peter terecht bij
Nigerian Breweries Ltd. "De eerste
vier maanden heb ik heel veel in
drukken opgedaan. Ik kreeg echt wat
je noemt een cultuurschok. Dat was
me ook van te voren verteld, maar
toen dacht ik: overdrijven jullie niet
een beetje? Maar toch, persoonlijk
vind ik het een enorme stap die je
maakt. Het is er heet, de wegen zijn
er slechter en er is minder hygiëne. Je
moet ook ontzettend oppassen met
wat je eet. Alles moet zoveel moge
lijk gedesinfecteerd en gekookt wor
den."
Ook het werk is anders dan in Neder
land. Peters werk hield bijvoorbeeld
niet om vijf uur op. "ATV staat bij
ons dan ook voor Arbeidstijdverlen
ging", zegt Peter met een lachje.
"Soms maakten we wel vijftig tot
Peter Goudswaard over Afrika:
Je moet het zelf ervaren"
zestig uur per week. Maar niemand
was ooit te beroerd om 's avonds laat
nog naar de brouwerij te komen. Al
was het diep in de nacht. We vorm
den echt een team: met z'n allen heb
ben we onze schouders eronder gezet.
Ook buiten het werk. Iedereen daar
heeft te maken met dezelfde proble
men en dezelfde verschillen in cul
tuur. In de beginperiode in Nigeria
zijn wij goed door de andere expatria
tes opgevangen. Men stond, zeker de
eerste vier weken, voor je klaar.
Daarna werd van je verwacht dat je je
kon redden en zelf contacten onder
hield."
"Het werk in het buitenland is ook
een prikkeling", vindt Peter. "Je pro
beert er het beste van te maken.
Niettemin kun je soms met je kop te
gen een muur lopen. Toen ik pas in
Zaïre werkte, probeerde ik een mede
werker uit te leggen wat hij fout
deed. Hij deed alsof hij het begrepen
had, draaide zich om en begon op
nieuw verkeerd. Ik werd toen heel erg
boos en heb de wachtchef erbij ge
haald. Hij legde mij uit dat de man
helemaal geen Frans sprak. Hij was
alleen te bang om het te zeggen. Van
die tijd af aan heb ik via de wachtchef
de contacten gelegd met de werkne
mers op de vloer."
Levendiger
Medio '85 vertrok het echtpaar
Goudswaard naar Zaïre, waar Peter
een nieuwe taak wachtte. "Ik werkte
daar als afdelingschef Verpakken voor
Bralima S.A.R.L. in Kinshasa, een
stad met vier miljoen inwoners. Er
woonden daar veel meer expatriates,
het was er levendiger en had meer re
staurants. En de winkels verkochten
er alles. In Nigeria hadden wij soms
maandenlang geen boter in huis. We
kochten dan samen met de andere
expatriates boter op en deelden dat
onder elkaar. Er waren wel grote win
kels, maar er was niet zoveel keuze.
Als er een scheepslading koffiemelk
was aangekomen, stonden de schap
pen driekwart vol met koffiemelk.
Wat dat betreft herinner ik me nog
een leuk voorval. Toen ik in januari
1985 terugkwam van verlof in Neder
land, stonden alle schappen van de
Nigeriaanse winkels vol met kerst
spullen. Die waren net per schip aan
gekomen. Ze bewaren die niet voor
de volgende kerst. Nee, die moeten
dan ook meteen worden verkocht."
Decadent
Na vijf jaar Afrika is Peter erg van het
continent gaan houden. Maar als hij
dat enthousiasme in Nederland wil
overbrengen, ondervindt hij vaak on
begrip. "In het begin vertelde ik altijd
heel enthousiast over Afrika. Maar
nu vertel ik lang niet alles meer.
Want hóe kan ik uitleggen dat het
veel veiliger voor mijn vrouw is als
ze met een chauffeur boodschappen
gaat doen in Kinshasa? Dat klinkt
ontzettend decadent. Zelf schaamde
ik me in het begin kapot toen één
van de schoonmakers op de brouwerij
elke keer mijn koffer wilde dragen als
ik aankwam. Maar je zou zo'n jongen
in z'n trots krenken als je het anders
zou willen. Toen ik bijna een keer
hierover ruzie kreeg met een paar
vrienden, zei ik: Kom een keer langs
en ervaar zelf hoe het daar is. Ik had
echter nooit verwacht dat ze dat ook
zouden doen. Maar ze kwamen vier
weken. Later kreeg ik een brief van
hen waarin ze schreven: We hebben
geprobeerd uit te leggen hoe het le
ven in Afrika is, maar niemand wil
ons geloven."