Bij verandering van baan rekening
houden met de pensioenbreuk
Er wordt de laatste tijd veel geschreven over de pensioen
breuk. Voordat iemand na een aantal jaren van werkgever
gaat veranderen, vraagt hij zich meestal niet direct af hoe
het staat met zijn opgebouwde pensioenrechten en in welke
mate hij te maken krijgt met de veelgehoorde pensioen
breuk. Het pensioen is ver weg en de nieuwe baan - met
nieuwe kansen - is aantrekkelijk.Toch aandacht voor dit be
langrijke fenomeen, omdat het veranderen van baan zeker
tot een financiële 'breuk' kan leiden.
Pensioenbreuk:
typisch Nederlands
probleem?
Indexering
Werkgever I
Werkgever II
Wanneer je als werknemer ergens an
ders gaat werken, ga je in de meeste ge
vallen ook uit de pensioenregeling die
het desbetreffende bedrijf getroffen
heeft. (Bij sommige bedrijfstakken èn de
overheid speelt dat niet; die hebben als
het ware één algemeen pensioenfonds.
Overstappen naar een andere baan bete
kent dan niet automatisch een overstap
naar een ander pensioenfonds). Bij ver
andering van werkgever begint het op
bouwen van pensioenrechten in de nieu
we werkkring van voren af aan. De tijd
bij de vorige baas telt dan niet mee. Zo
ontstaat, eenvoudig gezegd, pensioen
breuk. Voor iemand die een paar keer in
Door de vele regelingen en systemen
die we in Nederland op pensioenge-
bied kennen, is de pensioenbreuk
iets waar wij Nederlanders misschien
sterker mee te maken hebben, dan
werknemers in andere landen. In
Zweden bijvoorbeeld kent men één
pensioenfonds voor alle werknemers
en bestaat de pensioenbreuk ge
woonweg niet. De heer Jansen hier
over: "Het Nederlandse systeem
kent veel fricties. We willen het alle
maal erg goed doen en denken daar
om al jaren na over andere, betere en
hanteerbaardere systemen. We wil
len 'maatwerk' en geen confectie le
veren en iedereen aan z'n trekken la
ten komen. Verder is ons sociaal ver
zekeringsstelsel door allerlei maat
schappelijke ontwikkelingen ook
steeds in beweging. Alles bijelkaar
worden er door dit alles ad hoe oplos
singen gevonden, maar ontstaan er
daardoor weer problemen, die zeker
niet bijdragen tot een verheldering
van het pensioenverhaal. Je zou kun
nen zeggen dat het pensioensysteem
enigszins dolgedraaid is."
z'n leven van baas verandert, kan dat bij
pensionering een flinke financiële ader
lating betekenen.
Bij vertrek van de ene baan naar de ande
re krijgt men een premievrije aanspraak
mee op het pensioen. Tenzij men korter
dan één jaar in het pensioenfonds zit.
Premievrijomdat er voor die pensioen
verzekering geen premie meer betaald
hoeft te worden.
Als iemand drie keer in z'n leven veran
dert van werkgever, dan is het mogelijk
dat hij op z'n 65ste van vier pensioen
fondsen een uitkering krijgt. Schou
derophalend zou iemand nu kunnen zeg
gen dat vier delen één groot deel kunnen
vormen en dat het dan dus niets uit
maakt. Toch is er sprake van pensioen
breuk. Hoe komt dat?
Een cijfervoorbeeld
Stel iemand heeft twintig jaar bij een
werkgever gewerkt. De pensioenrege
ling van deze werkgever geeft een pen
sioen van 1,75 procent per deelnemers
jaar over dat deel van het salaris waar
over pensioen berekend wordt. Het deel
van het salaris bij uitdiensttreding waar
over de premievrije pensioenaanspraken
wordt berekend, is bijvoorbeeld
30.000,--. Die pensioenaanspraak is
dan 20 x 1,75 procent x 30.000,--
10.500,--. Bij de volgende werkgever
werkt hij ook twintig jaar. Daar is het
laatste salarisdeel waarover pensioen
aanspraak berekend wordt 50.000,-.
De pensioenregeling van deze werkge
ver geeft eveneens een pensioen van 1,75
procent per deelnemersjaar over het
pensioengevende deel van het laatste sa
laris. De pensioenaanspraken bij die
werkgever zijn dan 20 x 1,75 procent x
50.000,-- 17.500,--. Een totaal pen
sioen van 28.000,—. Zou de werkne
mer veertig jaar bij dezelfde werkgever
zijn gebleven dan zou het pensioen (bij
een salaris van 50.000,--) 35.000,--
zijn. Een verschil van 7.000,- per jaar.
Zoals uit dit cijfervoorbeeld blijkt, wordt
de breuk veroorzaakt doordat de bij de
tweede werkgever verdiende salarisver
hogingen niet doorwerken over de
diensttijd die bij de eerste werkgever is
gewerkt. Een oplossing voor deze breuk
kan zijn dat de eerste werkgever de pre
mievrije pensioenaanspraak indexeert,
zodat het bedrag meegroeit met de loon-
inflatie die optreedt na de overstap naar
de tweede werkgever tot aan de pensio
nering. Zo'n indexering wordt zelden
toegepast.
(Werkgever 2 houdt rekening met voor
gaande jaren, het levensjarensysteem.
Werkgever I
Werkgever II
25
35
65
Een andere mogelijke oplossing is toe
passing van het zogenaamde levensja
rensysteem dat ook bij Heineken geldt.
Dat systeem houdt in dat bij de bepaling
van de pensioenverhogingen ook de
dienstjaren die bij een andere werkgever
zijn doorgebracht, méé genomen wor
den in de pensioenberekening.
Levensjarensysteem, met forse salaris
verhoging. Zo ontstaat een
1 "winkelhaak"
Werkgever I
Werkgever II
25
35
65
Of er een pensioenbreuk optreedt bij
verandering van baan, hangt af van het
pensioensysteem dat de nieuwe werkge
ver hanteert. Van levensjarensysteem
naar opbouwsysteem geeft meestal geen
problemen. Maar dat de verschillende
systemen 'schokken' geven, is wel zeker.
De heer J.G. Jansen van het Pensioen
fonds geeft dan ook als advies je goed op
de hoogte te stellen van het systeem dat
gehanteerd wordt. Ook het overhevelen
van de waarde van de opgebouwde pen
sioenrechten van het ene naar het andere
fonds hoeft niet altijd voordelig te zijn.
Het pensioenfonds is altijd bereid advies
te geven. Als er werkelijk een grote pen
sioenbreuk ontstaat zoals in schema 3
staat, is het wellicht verstandig te denken
over een aanvullende particuliere pen
sioenverzekering.
18