'Vu.
Bijschriften bij de afbeeldingen op deze pagina's (een keuze uit de totaal zestig dia's):
1. Wie (zie links) het distilleren van alcohol
heeft uitgevondenis niet met zekerheid te
zeggen. Het vermoeden bestaat dat alche
misten omstreeks de lie of 12e eeuw in hun
'laboratoria' hebben ontdekt dat door de
verhitting van wijn en het weer opvangen en
afkoelen van de opstijgende damp, een ster
kere drank werd verkregen. Eeuwenlang
geloofde men dat dit wondermiddel uit 'ge
brande wijn' allerlei kwalen kon genezen.
Vandaar de Franse benaming 'eau de vie'
en, bekend van de Scandinavische landen,
'Aquavite.
2. Alcohol ontstaat bij de vergisting van een
suikeroplossing. De benodigde suiker
wordt uit volkomen natuurlijke grondstof
fen verkregen. Bijvoorbeeld uit vruchten,
zetmeel en suiker (riet-of bietsuiker).
3. Deze tekening maakt het principe van dis
tilleren duidelijk. Hierbij spelen twee pro
cessen een rol: verdamping (door verhitting
gaat een vloeistof over in dampvorm) en
condensatie (door afkoeling gaat de damp
weer over in vloeibare vorm). Water kookt
bij 10(fC, alcohol bij 787 C. Alcohol ver
dampt dus eerder dan wateren kan ookeer-
der worden gecondenseerd en opgevangen.
De bereiding van gedistilleerd berust op het
scheiden van water en alcohol.
4. Een ouderwetse distilleerketel, gefotogra
feerd bij Bokma in Leeuwarden, waarin
moutwijn wordt gedistilleerd. Moutwijn is
historisch de oudste soort alcohol die in ons
land wordt bereid. De basis is een beslag,
verkregen uit vermoute gerst en andere
onvermoute granen, zoals mais en rogge.
Wettelijk is bepaald dat in jonge jenever
minimaal 2% en in oude jenever minimaal
20% van alle alcohol moutwijn moet zijn.
Een hóger percentage mag ook, maar dat
maakt het produkt duurder.
5. In de 'branderij' wordt graanalcohol ver
kregen uit ongemout graan. Hiervoor wordt
veelal tarwe en mais gebruikt. Slechts enkele
bedrijven fabriceren graanalcohol. Een van
hen is de GWN te Zoetermeer. Op de foto
wordt graan gelost bij de GWN, vanuit een
tankauto in de graansilo. De rechterwagen
haalt de spoeling op. Dit is een afvalpro-
dukt, bestaand uit water met circa 7% droge
stof van resten gist, graande/en en eiwitten.
Het wordt als veevoeder gebruikt.
6. Als de grondstoffen in de goede verhou
ding zijn vermengd en vermalen, wordt een
beslag gemaakt van meel en water. Dit wordt
verhit tot WC. Nadat dit 'vers beslag' tot
6(FC is gekoeld, wordt het overgepompt
naar een maische- of versuikeringsvat. Er
worden enzymen toegevoegd, die het zet
meel moeten omzetten in suikers. Tevens
worden voedingszouten toegevoegd zodat
degistcellen beterwerken, die in de lopende
fase van het proces op de gevormde suikers
worden losgelatenDaarna wordt het beslag
verder teruggekoeld tot een temperatuur van
30 graden. Het nu verkregen 'zoet beslag'
wordt naar de op de foto afgebeelde gist-
tanks overgepompt, waar gist wordt toege
voegd. De vergistbare suikers worden nu
omgezet in koolzuur en alcohol. Wat nu ver
kregen is, noemen we 'zuur beslag.Dit
bevat 8 tot 12% alcohol. Vervolgens wordt
het in de beslagkolom verhit. Na condensa
tie van de verdampte alcohol, is er een vloei
stof- 'ruwnat'- genaamd- die voor de helft uit
alcoholen bestaat. Deze alcoholsoortigen en
andere stoffen worden verder van elkaar
gescheiden en geconcentreerd in de zoge
noemde rectificeerkolommen. De sterkte
van de 'ethanol' (zoals de voor consumptie
geschikte soort alcohol heet) is nu circa
96%Het is de vloeistof waar het om gaat bij
de bereiding van gedistilleerde dranken.
7. Hoe precies alle verschillende dranken
worden bereid, is het geheim van de distilla
teur. De alcohol krijgt smaak, geur en kleur
door middel van concentraten uit allerlei
natuurlijkeprodukten, zoals bessen, zaden,
vruchten en kruiden. Het filtreren is nodig
om de resten van vruchten en kruiden te ver
wijderen.
8. Een van de ingrediënten van Coebergh
bessenjenever: de verse zwarte bessen die
eenmaal per jaar bij de GWN worden aan
gevoerd.
9. Voortdurend worden grondstoffen, half
fabrikaten (grondstoffen die in de distilleer
derij al een bewerking hebben ondergaan)
en eindprodukt gecontroleerd op onder
meer sterkte, samenstelling, kleur en kwali
teit.
10. Bij de controle van de eindprodukten
blijven de menselijke smaak- en reukzintui
gen echter van doorslaggevende betekenis.
11. In de bottelarij worden de dranken,
zoals op de foto Bokma jenever, afgevuld op
de fles, geëtiketteerd en in dozeniverpakt. Ze
zijn klaar voor aflevering bij de klant.
In Nederland bereide eoorten alcohol
Graanalcohol
'-IvfT'
vergisten
-
t
rM
8
Bereiding godistilleerdo dranken
graanalc
melasse alc
moutwijn
9