Mevrouw WM.A.M.van Diemen:
"Een computer
is maar een stom
apparaat
Op grote schaal heeft de tekstver-
werkende apparatuur de laatste
tijd zij n intrede gedaan bij ons concern
Waren het er drie jaar geleden nog
maar twee of drie, nu hebben zo'n zes
tig tekstverwerkers een plaatsje gevon
den op een afdeling. In totaal zijn er
honderd personen die met deze machi
nes werken, de zogenoemde 'ge-
bruik(st)ers'. Uiteraard zijn deze
gebruikers opgeleid om op een juiste
wijze zo goed mogelijk van deze appa
ratuur gebruik te kunnen maken bij
hun (dagelijkse) werkzaamheden.
Want een tekstverwerker kun je eigen
lijk niet vergelijken met een gewone
typemachine. Er zitten veel meer
mogelijkheden op. Het is tegelijkertijd
typemachine, rekenmachine, geheu
gen en archief en die mogelijkheden
moet je leren gebruiken via het toet
senbord.
Vakjargon
Een van de twee dames die werkzaam
zijn bij de Heineken Automatiserings
Groep in Zoeterwoude en zich bezig
houden met het instrueren van de toe
komstige gebruikers, is Wilma van
DiemenSinds j anuari van dit j aar is zij
Time Sharing consultant. Om deze
benaming in gewoon Nederlands te
vertalen, is niet zo eenvoudig. Alle
begrippen die met computersystemen
te maken hebben, zijn nu eenmaal
afkomstig uit Amerika en zijn volledig
ingeburgerd bij eenieder die daarmee
veel te maken heeft. "Het zijn eigenlijk
vakkreten", geeft Wilma toe. "Als ik
met collega's van de automatiserings-
groep praat, gebruik ik die woorden
veel, maar tijdens de opleidingen pro
beer ik vaktermen zoveel mogelijk te
omschrijven. Terminal, voor ons een
heel bekend begrip, wordt dan bijvoor
beeld 'beeldscherm'."
Een zaak van logisch denken.
Computertaal is voor Wilma niets bij
zonders. Zij is dan ook al vijf jaar bij
Heineken werkzaam; al die tijd bij de
automatiseringsgroepAanvankelij k
werkte zij drie jaar als programmeur
bij de H.A.G. "Toen ik na mijn school
opleiding bij Heineken in dienst kwam,
heb ik eerst drie maanden in Utrecht
een cursus automatisering gevolgd.
Daar leerde ik een computertaal schrij
ven." Dat Wilma in de automatisering
terecht is gekomen, heeft te maken met
haar interesse in wiskunde. "Wiskunde
vond ik altijd erg leuk, dus werd me
aangeraden iets met computers te gaan
doen. De opleiding in Utrecht was
zwaar, maar op zich is het maken van
een programma voor een computer
niet zo moeilijk: je moet logisch kun
nen denken."
Oefening baart kunst
Logisch denken is ook iets dat zij haar
cursisten leert. "Sommigen zijn heel
nerveus. Ze zijn bang dat ze het nooit
leren. Dan laat ik hen wat gemakke
lijke oefeningen doen om hen vertrou
wen te geven. Maar dat iemand het
helemaal niet leert, komt eigenlijk niet
voor. Tijdens vier dagen -'s ochtends
les en 's middags oefenen- kun je heel
veel leren. Ik vind het ook niet erg iets
meerdere malen uit te moeten leggen.
Dat heb ik liever dan dat mensen doen
alsof ze het begrijpen, maar achteraf
veel problemen krijgen met de bedie
ning van de tekstverwerker, omdat ze
niet weten wat ze moeten doen. Overi
gens is belangrijk dat de toekomstige
cursisten èn hun chefs moeten weten
dat het wel enige tijd kan duren voor
dat hun produktiviteit even hoog of
hoger is dan in de periode dat ze nog
niet met tekstverwerkers werkten.
Anders zien ze het nut niet van zo'n
apparaat en keren ze al snel terug naar
het 'oude' systeem van werken. Je hebt
nu eenmaal even de tijd nodig om aan
de tekstverwerker te wennen en hem
vlot te leren bedienen."
Onderzoek en advies
Wilma van Diemen instrueert niet
alleen medewerk(st)ers van wie het al
bekend is dat zij met een tekstverwer
ker gaan werken, maar doet ook
onderzoek bij afdelingen die belang
stelling tonen voor tekstverwerkings-
apparatuur. "Wij begeleiden de plaat
sing van tekstverwerkers van het begin
tot het einde. Wanneer een afdeling
belangstelling heeft dan geven wij eerst
een demonstratie. Als die afdeling de
tekstverwerker dan ook wil gaan
gebruiken houden wij een onderzoek
aan de hand van enquêteformulieren.
We beoordelen hoeveel typecapaciteit
er op de afdeling is, wat voor typewerk
er gedaan wordt en welk systeem we
daar het beste kunnen toepassen.
Als er een keuze voor een bepaald sys
teem gemaakt is moeten er mensen
worden opgeleid die de tekstverwer
kers gaan bedienen.
Vervolgens wordt de apparatuur op de
afdeling geplaatst. Een afdeling waar
een aantal tekstverwerkers tegelijk
geplaatst wordt, ondergaat vaak een
ingrijpende verandering. We begelei
den de plaatsing dan en adviseren over
de organisatie van de werkzaamheden.
Ook als de tekstverwerkers al officieel
in gebruik zijn, ontstaan er nog allerlei
vragen bij de gebruikers waarmee ze
bij ons terecht kunnen. Deze nazorg -
wij noemen dat 'support' - is een inte
ressant onderdeel van mijn werk. Ik
krijg daardoor een goed inzicht in de
toepassingsmogelijkheden en -proble
men op allerlei afdelingen."
Stom apparaat
Wilma is nuchter van karakter. Ze
behoort dan ook niet tot degenen die
zich zorgen maken over toevallige
inbraken op systemen, zoals een
recente Amerikaanse bioscoopfilm
laat zien. "Zelf ben ik daar niet bang
voor. Er zijn zoveel systemen. Vaak
passen ze niet eens op elkaar. Je kunt
niet toevallig uitkomen bij belangrijke
gegevens. Misschien als je welbewust
bezig bent om fraude te plegen.Maar
dan nog lijkt het me bijna onmogelijk,
de controle is zeer groot." Evenmin is
ze bang voor een te grote macht van de
computer. "Een computer zelf maakt
geen fouten. Dat ligt aan het program
ma, en dat wordt door een mens
gemaakt." En ter geruststelling: "Een
computer is maar een stom apparaat.
Het is een machine: als je hem uitzet,
doet hij niets meer."
19