LEEUWARDEN
begonnen. De resultaten van zo'n
onderzoek maken het mogelijk ook
kleinschalige aanpassingen uit te voe
ren en er voor te zorgen dat er geen
energie wordt verkwist. Een energie
boekhouding is nu ingevoerd om het
energieverbruik na de aanpassingen -
goed te kunnen beoordelen en op
(energie)norm te kunnen produceren.
In voorbereiding is ook een actie om
het personeel meer te betrekken bij de
energiebesparing. Verder wordt over
wogen om de hele destillatiestraat
(veruit de grootste energieverbruiker)
nog eens aan een nauwkeurig energie
onderzoek te onderwerpen
De specifieke energieverbruikscijfers
over de laatste jaren zien er uit als op
het onderstaande staatje is aangege
ven. De cijfers zijn gebaseerd op hl's
100% alcohol. Daarbij moet rekening
worden gehouden met het feit dat 1980
het jaar was waarin de alcoholbrande
rij voor het eerst operationeel werd.
w
De verlichting is bij Bokma 3,5 meter naar beneden gehaald. Het gevolg
met gebruikmaking van minder stroom
is meer licht
1980
1981
1982
Specifiek gasverbruik m3/hl
121,6
101,3
100,3
Specifiek elektriciteitsverbruik kWh/hl
216,7
151,7
145,9
In Leeuwarden, bij Bokma, treft men
een bedrijfssituatie aan die uit energie
oogpunt sterk afwijkt van Zoeter-
meer. Meer is de situatie vergelijkbaar
met Vrumona, zij het op kleinere
schaal.
De bedrijfsgrootte maakte het interes
sant om contact op te nemen met de
Stichting Voorlichting Energiebespa
ring Nederland (SVEN). Dit is een
instantie die ingesteld is door de cen
trale overheid speciaal ter voorlichting
van particulieren, bedrijven en klei
nere industrieën. De SVEN heeft de
beschikking over twee zogenoemde
energiebussen die zijn voorzien van
alle mogelijke meetapparatuur en
computers om een bedrijf op energie
gebied helemaal door te kunnen lich
ten.
Maatregelen
Dit is ook bij Bokma gebeurd, zodat
ook hier, evenals bij al onze andere
bedrijven in Nederland, een energie-
verbruiks-'plaatje' op tafel kwam. De
energiebesparende maatregelen kon
den nu op een rijtje worden gezet. Een
verkorte opsomming van wat is uitge
voerd volgt hieronder.
- Maatregelen om te voorkomen dat
onnodig warmte uit de bedrijfsgebou
wen wegstroomt: automatisch
werkende buitendeuren, tochtsluizen,
deurdrangers.
- Verlichtingsregeling ingesteld op
daglicht en aanpassing van armaturen
en armatuurhoogte.
- In het centrale magazijn zijn de
brandleidingen en brandblushaspels
drooggelegd met behulp van een
beveiligingsbesturing. Hierdoor
hoefde deze ruimte niet langer ver
warmd te wordenhetgeen een interes
sante maatregel genoemd kan worden.
- In de andere magazijnen en de expe
ditieruimte is de temperatuur enigszins
verlaagd.
- De persluchtleidingdruk werd ver
laagd van 10 naar 7 bar. Maar boven
dien is het persluchtsysteem in de bot
telarij, na bedrijfstijd, drukloos.
Resultaat: aanzienlijk minder lucht-
lekkages.
Nadeel
Een nadeel is, dat het gasverbruik nu
onder de 170.000 m per jaar is
gedaald. Dit is de grens van grootver
bruik naar kleinverbruik en dit brengt
per kubieke meter gasafname hogere
kosten met zich mee. Alleen resolute
verdere verlaging van het gasverbruik
komt dan nog in aanmerking om de
kosten te drukken. Leeuwarden heeft
dit gevonden door de ruimteverwar
ming te decentraliseren. Vanaf januari
1983 is overgegaan op direct gestookte
ruimteverwarmingsinstallaties en drie
traditionele C.V.-ketels in plaats van
de stoomverwarming. De verwachting
is, dat minstens 20% gas bespaard zal
worden ten opzichte van 1982.
Ook bij Bokma zeggen ze dus: Bedenk
watje doet, energiebesparen moet.
Vroeger werd voor de kantoorverwar
ming in Leeuwarden de grote ketel
(links) gebruiktnu de kleine unit
(rechts), die veel minder energie
gebruikt