water en stoom geweekt en onder
druk opengereten zodat in de volgende
fase in het proces zetmeeldelen in de
korrel zich makkelijk konden oplos
sen. Men heeft uit oogpunt van
energiebesparing voor het malen
gekozen en uitgerekend dat deze
methode een besparing voor dit
procesonderdeel van 70% van de
jaarlijkse energiekosten oplevert(Op
de pagina's 14 en 15 kunt u meer over
die energiebesparing bij de G.W.N.
lezen.)
Koken en maischen
Je zou kunnen zeggen dat in de
kookketel het eigenlijke produktie-
proces begint. Als het fijngemalen
graan hierin wordt gestort, bevindt
ans
g
;n
1
is
»e-
eikt
er-
ïaar
lom
1
lar
Tijdens het distillatieproces wordt om de vier uur een monster genomen, dat door het labora
torium wordt geanalyseerd
De koperen rectificatiekolommen
zich in de kookketel al een tweede
grondstof nodig voor alcohol: water.
Dit (ontharde) water heeft dan een
temperatuur van 70°C en wordt samen
met het graan tot een beslag geroerd
en tot 90°C verwarmd. Hierna gaat het
beslag naar de maischekuip waar de
opgeloste zetmeeldeeltjes worden
omgezet in vergistbare suikers. Dat
omzetten gebeurt door de tempera
tuur van het beslag in fasen te verlagen
naar 56°C. Om het beslag, dat nu zoete
maische heet, geschikt te maken voor
vergisting, wordt het teruggekoeld
naar 30°C.
De vergisting
Het vergisten bestaat uit een voor- en
een hoofdvergisting. Zoals we in
brouwerijtermen spreken van een
brouwsel, spreken we in de branderij
van een charge. Bij de vóórvergisting
wordt aan een charge zoete maische
(bakkers)gist toegevoegd. Bij een
constante temperatuur van 32°C wordt
onder optimale omstandigheden
binnen een bepaald tijdsbestek een
gistcelvermeerdering tot stand
gebracht. Zo'n voorvergiste charge
activeert later de totale inhoud van
een hoofdgisttank (viermaal zoveel als
de inhoud van een voorgisttank) om
de zich in de maische bevindende
suikers om te zetten in alcohol. Het
tijdens deze omzetting ontstane
koolzuur wordt grondig van alcoholbe
standdelen ontdaan en afgevoerd. De
totale hoofdvergisting duurt circa 48
uur en de hierna overgebleven hoe
veelheid produkt, die nu zure maische
heet, bevat ongeveer 9% alcohol.
Distilleren en rectificeren
De volgende fase in het produktiepro-
ces speelt zich af in de distilleer- en
rectificatiekolommen. Waren de
tanks en kuipen van roestvrij staal, de
rectificatiekolommen zijn van koper
en ongeveer te vergelijken met brede
pijpen voorzien van een soort patrijs
poorten waardoor tijden het proces
visuele controle kan plaatsvinden. We
zouden het distilleren en rectificeren
kortweg als volgt kunnen beschrijven:
Tijdens het distilleren worden alcohol
houdende dampen gevormd die door
middel van verhitting worden geschei
den van water en andere vloeistoffen,
alsmede van de in de zure maische
aanwezige gisten en onvergistbare
graandelen. Wat hierna overblijft heet
ruwnat (alcoholhoudend) en spoeling
(alcoholvrij). De spoeling bevat
restgranen en gistdelen en wordt als
hoogwaardig veevoederprodukt
verkocht. Tijdens het rectificeren
worden de alcoholhoudende dampen
gekoeld om als vloeistof weer in de
kolommen te worden teruggeleid.
13
Tijdens dit proces worden in verschil
lende fasen de verontreinigingen
verwijderd. Tenslotte houdt men na
rectificatie drie produkten over:
foezelolie, een vettige vloeistof die
bestaat uit niet gewenste stoffen voor
ons eindprodukt, die wordt verkocht
aan derden; technische alcohol waar
van brandspiritus wordt gemaakt en.
de zuivere graanalcohol van 96%
Controle
De controle en besturing van de
branderij vindt plaats via een groot
controlepaneel vanuit een aparte
ruimte. Van hieruit wordt de graanbe-
handeling geregeld en wordt het
kook-, versuikerings-, vergistings- en
distilleer/rectificatieproces gecontro
leerd. Tijdens het gehele proces
worden om de vier uur monsters
genomen waarvan het laboratorium
volledige analyses maakt en kijkt naar
onder andere geur, smaak, sterkte en
het juiste gehalte van de diverse
componenten die voor de hoge
kwaliteit van onze alcohol zo belang
rijk zijn. Het gehele distillatieproces
gebeurt in een verzegelde ruimte en
staat onder controle van de douane
want zoals u weet moet over alcohol
accijns worden betaald. De douane
weet door onze opgave precies hoeveel
graan er binnenkomt en kan bereke
nen hoeveel alcohol wij daar ongeveer
van maken. Daarom controleren zij
ook de opslag van ons gereed produkt
zodat zij kunnen vergelijken. Zou er
dus ooit ergens een lekkage optreden,
dan moet direct de douane gewaar
schuwd worden. Vandaar dat er altijd
een rechtstreekse telefoonverbinding
met hen is. Onze zuivere alcohol
wordt tenslotte in een verzegelde
ruimte opgeslagen totdat daar vol
doende alcohol aanwezig is om deze
naar de distilleerafdeling van Bokma
in Leeuwarden te transporteren. In
een volgend nummer komen wij terug
op het distilleerproces van graanjene
ver.