„Mijn spel
P.M.LA
De heer Lakeman, hoofd algemene kantoorzaken in Zc
geleden een nieuwe bijkreeg: een modeltreinbaan. Er ging e
moment niet had kunnen dromen. "Zo leuk v<p<
Maar al spoedig kwam hij
transformatoren functioneert volgens
het 'walk-around-contror-systeem.
Door middel van oplichtende lampjes
wordt aangegeven welk baanvak bezet
is. Dit is nodig omdat achter de berg
wand drie treinen worden opgesteld,
die aan het oog onttrokken zijn zolang
ze achter deze bergpartij blijven.
Trucs
"Je kunt daar grappige effecten mee
bereiken", zegt de heer Lakeman en
thousiast. "Iemand die staat te kijken,
ziet een bepaalde trein achter de ber
gen verdwijnen en verwacht dat hij na
een paar seconden aan de andere kant
weer tevoorschijn komt. Ik heb echter
in mijn programma ingebouwd dat de
trein daar enkele minuten stil blijft
staan. In die tussentijd laat ik dan een
ander treinstel achter de wand vandaan
komen. Degenen die dat voor het eerst
zien, zijn echt verrast!" Dezelfde truc
haalt hij ook uit bij de tunnel op de
baan. Voor hem zijn het middelen om
de baan optisch te vergroten. "Door
dingen tijdelijk weg te werken, ver
groot je de baan als het ware. Het is
voor de toeschouwer immers net of de
treinen nog een heel traject moeten af
leggen voor ze het einde van de berg
pas of de tunnel hebben bereikt. Dat is
ook het idee achter de stelregel 'een
derde van de treinloop mag je zien, de
rest niet'. Er zijn ook zaken die wegge
werkt moeten worden om een andere
reden. Als een trein bijvoorbeeld een
bocht doorrijdt, blijft het middelste
deel niet boven de rails staan, maar
hangt er buiten. Dat is onnatuurlijk.
Om dat te camoufleren worden bomen
of rotsen langs de baan in de bocht ge
plaatst."
Oud maken
Deze onderdelen vervaardigt de heer
Lakeman zelf. "Meestal koop ik één
"Ik ben geen tapijtrijder", zegt de heer
P.M. Lakeman over zijn hobby. Ter
verduidelijking voegt hij daar aan toe:
"Tapijtrijders zijn mensen die 's zon
dags een baan op het tapijt neerleggen
en samen met hun kinderen een trein
tje laten rijden. Op zich heel leuk en
gezellig. Maar dat heeft niets te maken
met een modelbaan. Dat is namelijk
geen speelgoed, maar een hobby. Op
alle kritieke punten heb ik mijn baan
bovendien zodanig gesoldeerd, dat hij
niet even op de grond neer te leggen
is." De zaken waarover de heer Lake
man nu praat, waren hem twee jaar ge
leden nog volkomen vreemd. Het beg
on voor hem pas bij zijn 40-jarig jubi
leum. Hoewel hij eigenlijk geld had
willen vragen, wist zijn afdeling van
zijn heimelijke wens en vertaalde het
personeelsgeschenk daarom in een lo
comotief met drie wagons, rails en een
wissel. Aanvankelijk verschool hij zich
achter zijn kleinzoon, maar al spoedig
kwam hij op die gedachte terug. "Ik
werd er zo door geboeid", zegt hij,
"dat ik allerlei literatuur ben gaan le
zen over dit onderwerp. Ongelooflijk,
wat ze hebben op dat gebied: maand
bladen, beurzen. Ik kwam er dan
ook al snel achter dat een modelbaan,
zoals ik die wilde bouwen, niets voor
een kind is. Het is veel te gespeciali
seerd."
waren ook Duits. Bovendien is vooral
Nederlands landschapsmateriaal moei
lijker verkrijgbaar. De scenery zoals ik
die voor ogen heb, bestaat uit een
hooggelegen oude binnenstad en lager
een moderne stadssituatie met het sta
tion, flats en dergelijke. De stad loopt
dan geleidelijk aan uit in een bergland
schap."
Precisie
Zover is het nog niet, want de baan is
pas voor eenderde af. "Om tot een ont
werp te komen ben ik gaan oefenen op
een plank die rustte op twee schragen.
Een soort vingeroefeningen dus. Want
eerst wilde ik de mogelijkheden onder
zoeken van het materiaal dat ik had.
Een trein mag bijvoorbeeld maximaal
maar 3 a 4% stijgen. Dat is 3 cm op een
meter. En voor bochten gelden nog en
kele andere factoren. Pas na al deze
vingeroefeningen ben ik aan mijn ech
te baan begonnen", vertelt de heer La
keman. Het is een L-vormige baan met
een grote buitenbaan en een kortere
binnenbaan, de zgn. zijlijn.96 aanslui
tingen lopen van deze baan naar het
schakelbord dat op een oude theewa
gen ligt ("het geschenk van mijn colle
ga's bij mijn huwelijk, bijna 35 jaar ge
leden"). Het schakelbord met vier
Ontwerp
Onder de hobbyisten zijn er drie groe
pen te onderscheiden. Allereerst de
mensen die zich toeleggen op de elec-
tronica. "Zij zijn vaak al tevreden als
er een huisje en een boompje op de
baan staat. Bij hen gaat het alleen om
de automatisering." Naast diegenen
die zelf locomotieven en wagons bou
wen zijn er dan nog de mensen die zich
vooral toespitsen op de aanleg van het
landschap op de baan. De voorkeur
van de heer Lakeman gaat naar dat
laatste uit: de 'scenery', zoals het in
vakjargon heet. Natuurlijk staat de he
le entourage er niet van de ene op de
andere dag. In het geval van de heer
Lakeman heeft het vijf maanden ge
duurd voor hij zelfs maar met de aan
leg startte. "In die eerste tijd heb ik al
les precies m.b.v. een speciaal sjabloon
getekend op een schaal van 1:5. Dat
moet zo nauwkeurig omdat wissels bij
voorbeeld een hoek van 15° maken. Ik
ben uitgegaan van een Duitse baan.
Want de treinen die ik had gekregen