Lawaaislechthorendheid en de gevolgen
voor het verstaan van spraak
Onderstaand artikel werd geschreven door de heer
H.E. Lindeman. De heer Lindeman is medewerker
van het Instituut voor Preventieve Geneeskunde.
Tot voor kort werd er eigenlijk
alleen maar gesproken over la
waaidoofheid. Maar doofheid
betekent in feite totaal niet meer kun
nen horen en daarvan is natuurlijk
geen sprake als de gehoorscherpte
door schadelijk lawaai vermindert.
Vandaar dat we liever spreken van la
waaislechthorendheid. In deze bena
ming wordt aangegeven dat er sprake
is van een bepaalde mate van slechtho
rendheid maar dat er geen totale doof
heid is. Ook de speciale instituten voor
doven heten niet meer doofstomme-
ninstituut maar instituut voor doven,
zoals wij in Nederland onder andere
kennen "Effatha Christelijk insti
tuut voor dove kinderen in Voorburg
en in Sint Michielgestel het Rooms-
Katholiek instituut voor doven.
Stom en dom niet hetzelfde
Een van de fatale gevolgen van een to
tale of een bijna totale aangeboren
doofheid is het niet kunnen leren spre
ken. Dit nu heet stom. Het vervelende
echter is dat in het Nederlands de
woorden stom en dom synoniem zijn.
Men dacht dan ook oorspronkelijk dat
de dove zijn stomheid niet kunnen
spreken) te danken had aan een tekort
aan verstandelijke vermogens. Pas een
paar eeuwen geleden kwam men tot de
ontdekking dat het mogelijk was met
doven te communiceren via gebaren
taal. In Nederland heeft Amman
(1669-1724) veel bijgedragen tot een
ander inzicht in deze materie. Een van
de Nederlandse scholen voor slechtho
rende kinderen in Rotterdam draagt
zijn naam. Zoals gezegd groeide lang
zamerhand de opvatting en het inzicht
dat de "stomheid" het gevolg was van
niet kunnen horen.
Doofheid groep opsporen
Nu ligt de meest optimale periode om
een moedertaal te leren in de eerste le
vensjaren. Het opsporen van slechtho
rendheid of doofheid moet dan ook zo
vroeg mogelijk na de geboorte plaats
vinden. Alleen dan is het mogelijk om
een eventueel defect te corrigeren. Als
dit gebeurt kan dit verstrekkende ge
volgen hebben zoals een niet optimale
ontwikkeling van spraak, taal, gedrag
en intelligentie. Het vervelende is dat
soms deze symptomen noch door de
ouders noch door de arts bijtijds wor-
Effatha betekent in het Aramees wordt geopend".
Het Armees is een semetisch dialekt dat ten tijde van
Christus in Syrië en Mesopotamië werd gesproken.
Bij de genezing van een doofstomme werd door Jezus
het woord Effatha uitgesproken (Mare. 7:34).
den ontdekt. Ook slechthorende en
dove babies beginnen, net als normaal
horende babies, met lallen wat later
overgaat in brabbelen. Bij de slechtho
rende of dove babie verstomt dit echter
meer en meer en op het laatst zal het
kind geen geluid meer voortbrengen.
Bij het normale kind zal op den duur
een taalbezit ontstaan.
Belangrijk goed
De vroegtijdige opsporing van gehoor-
stoornissen is dus van het allergrootste
belang. In Nederland gebeurt deze
vroegtijdige opsporing met behulp van
de zogenaamde Ewing-test. Gemid
deld bezoekt ongeveer 97% van de ba-
bies een consultatiebureau voor zuige
lingen. Deze Ewing-test kan het best
op de leeftijd van ongeveer negen
maanden worden afgenomen. In 1980
werd bij ongeveer 70% van alle negen
maanden oude babies dit onderzoek
uitgevoerd. Uiteraard wordt naar
100% gestreefd. Uit het voorgaande
blijkt dat een goed functionerend ge
hoor nodig is om zich als individu in de
maatschappij te kunnen handhaven.
Een goed gezichtsvermogen speelt
uiteraard ook een zeer grote rol maar
dit zintuig is toch ondergeschikt aan
het gehoorvermogen. Met het gehoor-
vermogen "beleef' je alles om je heen
(onder, boven, achter, voor) terwijl
het gezichtsvermogen "slechts" een
hoek van ongeveer 120° bestrijkt. Het
belangrijkste goed dat een mens heeft
is de omgang en het contact met zijn
medemens. Doven en in mindere mate
slechthorenden zijn hiervan geheel of
ten dele uitgesloten terwijl de blinde
volledig mee kan praten, lachen, zin
gen en zich in situaties kan inleven. Op
5