Berggoras in Rwanda met uitsterven bedreigd Vanuit Rwanda zond de heer jhr. M.W.F. Boreel (administrateur délé- gué van Bralirwa S.A.R.L. in Kigali) ons het volgend verslag over zijn be zoek aan de berggorilla's in Rwanda. "Na over een erbarmelijke slechte weg gedurende drie kwartier gehobbeld te hebben, dwars door pyrethrumvelden, en met prachtige uitzichten op de vulkanen van het Virungagebergte komen we bij het lokale hoofdkantoor van het Nationale Park waar wij allerlei formaliteiten moeten vervullen alvorens toestemming te krijgen om naar het startpunt van onze expeditie te rijden. Alweer een half uur over zo mogelijk nog slechtere wegen; arme auto's! Maar we halen het zowaar zonder lekke banden of nog ergere drama's. Bij het vertrekpunt parkeren we de auto's, pikken de gids op, maken nog even een praatje met Rosalyn Avelyn, die daar samen met haar man in een rond aluminium hutje woont, en belast is met het berggorilla- project in opdracht van het Wereld Natuur Fonds. En dan duiken wij, in Indiaanse file, het oerwoud in over smalle glibberige paadjes. De gids weet waar de gorilla's de dag tevoren zaten en dat is óns startpunt voor de speur tocht naar hun nieuwe dagverblijf Berggorilla's hebben nl. geen vast territorium maar zwerven over een vrij groot gebied, afliankelijk van wat er voor lekkers te vinden is. En alhoewel ze een honderdtal verschillende vruch ten, planten en wortels eten zijn ze erg kieskeurig en zoeken ze net zolang tot ze een bepaalde lekkernij -van-het-mo- ment- gevonden hebben. Behalve de gids waren we met z'n zessen: Henk en Barbara Otter (ex-limonaderie in Kigali en nu voor een verdere opplei- ding in Brusselhun zoon Henk Jr. en een vriendje en tenslotte Meta en ik. Voor ons was dit al het tweede bezoek, maar voor de Otters was dit de eerste keer. Een bezoek aan de gorilla's is wel wat anders dan een bezoek aan de dierentuin of per auto aan een wildpark. De gorilla's verblijven op de hellingen van de vulkanen tussen 2500 m en 3000 m hoogte en dat betekent voor ons plattelanders ademnood. En waar een gorilla op vier poten gemakkelijk loopt betekent voor ons glijden, glibbe ren, kruipen, balanceren over afgron den en je natuurlijk net vastgrijpen aan een gemene brandnetelachtige struik. Maar wat een belevenis! Je weet nooit wanneer je op de gorilla's stuit. Eerst vind je de nesten waar ze overnacht hebben en dan maar de sporen volgen: mest, afgebroken takken, afgekloven gras enz. Gelukkig dat de gids erbij is want anders waren wij het spoor allang bijster geraakt. Zo'n zoektocht kan van een halfuur tot vijf uur duren. We hebben geluk en na zo'n anderhalf uur klinkt er plotseling een zacht gebrom, niet al te agressief, maar wel waarschu wend. De gids beduidt ons dat we nu niet meer rechtop moeten lopen, maar gehurkt, want rechtop betekent agres sie. Hijzelf begint de gorilla's, die natuurlijk wel gewend zijn aan toeris ten, gerust te stellen. Diep uit zijn keel zegt hij zoiets als "Moma moma" en krijgt een zelfde soort antwoord en dan mogen wij ze naderen. De gorilla's houden siësta en behalve een jong ligt iedereen heerlijk lui in de schaduw. We kunnen ze rustig van zo'n drie meter bekijken. Het jong is nieuwsgierig en klimt in een struik om ons beter te zien. Hij wil zelfs flink doen en trommelt zich dus op de borst, maar vergeet dat hij zich vast moet houden en tuimelt naar beneden. Na een halfuurtje wordt iedereen wakker en komt in actie. Voorzichtig volgen we de groep. Als we te dichtbij komen wordt er even gegromd maar we kunnen hen prachtig zien spelen, eten en verder trekken. Een van hen komt zelfs een kijkje nemen en bekijkt ons op zo'n ander halve meter net zo nieuwsgierig als wij hem. Tenslotte gaat eenieder zijns weegs. Wij zijn diep onder de indruk van deze laatste overlevenden der berggorilla's. Want helaas, het lijkt een hopeloze zaak hen voor uitsterving te behoeden. Waren er in I960 in dit gebied nog zo'n 450 gorilla's, thans schat men hun aantal op nog maar 200. De berggorilla of beter genoemd de Oostelijke gorilla gorilla gorilla berengei) komt behalve in het Virunga- park alleen nog maar (enkele tientallen) voor op de helling van een vulkaan bij Bukavu in het Oosten van Zaïre. Er zijn allerlei redenen die verantwoorde lijk zijn voor de achteruitgang. Allereerst ligt het Virungapark in het dichtstbevolkte land van Afrika met een bevolking die voor 90% van de landbouw leeft. De bevolkingsgroei bedraagt 3.5% per jaar en de landhon- ger is dus groot. Steeds worden er stukjes afgeknabbeld van het leefgebied van de gorilla's. En bovendien gaat de bevolking in het nog overgebleven gebied jagen, vallen zetten en brand hout hakken, zodat de verstoring groot is. Dit noodt de gorilla's om steeds hoger op de hellingen rust te zoeken. Maar daar kan het erg koud zijn en regent het onophoudelijk zodat veel jonge gorilla's overlijden aan longont steking. Het ergste is echter dat er door souvenierjagers fabuleuze bedragen geboden worden voor gorilla-schedels, voeten of handen. En als men een f2,- per dag verdient is de verleiding natuur lijk erg groot om een schedel voor f 500,- of meer te verkopen. En wat te denken van de handel in levende gorilla's? Men fluistert dat er in Oost Europa tot 25000 dollar geboden wordt voor een jonge gorilla! Om zo'n jong te pakken te krijgen moet natuur lijk wel de hele groep uitgemoord worden. We weten van drie gevallen in de afgelopen maanden. In een daarvan werd een jonge chimpansee aan de familie Droop, werkzaam op de brouwerij in Gisenyi, aangeboden. De handelaren konden gearresteerd worden en de chimpansee is tijdelijk ondergebracht bij de A velyn 's. Het berggorilla-project waar de A velyn 's bij betrokken zijn tracht een drieledig doel te bereiken. a) De lokale bevolking via films en dia's te overtuigen van de noodzaak om de nog blijvende natuur te handha ven zowel in het belang van de gorilla's maar vooral als noodzakelijke schakel in de watervoorziening. b) Trachten aan de gorilla's een eco nomische waarde te doen toekennen door het toerisme te ontwikkelen. Daartoe zijn er drie families heel langzaam aan toeristen gewend ge maakt. c) De gorilla's tegen stroperij en ver ontrusting te beschermen en hun leefgewoonten te bestuderen. Deze actie verdient uw aller steun en het W.N.F. (postgiro 44466, Zeistzal gaarne uw gift met de vermelding "Berggorilla's" aanvaarden. 13

Jaarverslagen en Personeelsbladen Heineken

Vers van 't Vat | 1982 | | pagina 13