die de eeuwen hebben doorstaan, ge
tuigen van de macht die van deze seig-
neurie eertijds moet zijn uitgegaan. De
familie Sztark woont in een voormalig
bijgebouw, vroeger dienend als bakke
rij maar nu geheel aan de eisen van on
ze tijd aangepast als woning. Enkele
van de arbeiders wonen in de gebou
wen terzijde, waar vroeger in lange rijen
naast elkaar de pelgrims sliepen.
"Le vignoble" (de wijngaard)
De leeftijd van de wijnstokken, verdeeld
over verschillende percelen, varieert
van één tot vijftig jaar. Met een zekere
piëteit bekijken we zo'n oude wijngaard
waar al heel wat stokken na jaren pro-
duktief te zijn geweest, zijn uitgevallen.
Er zijn lege plekken ontstaan maar de
zeer sterke zijn overgebleven en bren
gen de mooiste wijnen voort, die ge
mengd zullen dienen om hun rijkdom
aan de wijn van jongere planten te ver
lenen.
Heel anders ziet een jonge aanplant er
uit. Daar staan dunne staken met aan
de voet onooglijk kleine twijgjes, nau
welijks zichtbaar met slechts een enkel
blad rondom beschermd door gaas te
gen konijnen en andere dieren die mal
se plantjes zouden opknabbelen.
Gewijde grond is het waar de geschie
denis voortleeft in vondsten die erop
wijzen dat de Romeinen hier reeds
zorgden voor toevoer van water met uit
steen gehouwen goten. Erzijn overblijf
selen van wat eens broeikassen moeten
zijn geweest. Een duiventoren met
daarin als zeer zeldzaam geworden cu
riositeit een ronddraaiende ladder. Pri
mitief werd dit toestel honderden jaren
geleden gemaakt uit onbewerkte
boomstammetjes, die rond een vertica
le as draaien. Aan de binnenkant van de
muren zijn kleine ruimten uitgespaard
waarin het duivenpaartje eertijds nes
telde. Met behulp van de ronddraaiende
ladder kon men de jonge duiven pak
ken die golden als een bijzonder lekker
nij. Daarnaast was de mest van de dui
ven een hoog gewaardeerde gift aan de
bodem van de wijngaard, waarmee met
overleg moest worden omgegaan om
dat een te sterke concentratie de kwali
teit van de vruchten zou kunnen scha
den.
Gaande langs zijn bezit, wijst de heer
Sztark met verontwaardiging op de
aangrenzende wijngaard, waar men
met bestrijdingsmiddelen alle onkruid
heeft vernietigd. Sporen van dit soort
bestrijdingsmiddelen zijn gevonden in
wijnen die al drie jaar op fles waren. Op
d'Aiguilhe wordt het onkruid omge
woeld met een soort eg, die achter een
tractor is gespannen.
Er staan niet minder dan 107.000 wijn
stokken aangeplant in de wijngaarden
die tot het kasteel behoren. In Frankrijk
noemt men een eigenaar die zelf oogst
en verwerkt: "Propriétaire récoltant"
Zo onderscheidt men een "proprié
taire", d.i. meestal de wijnboer die zijn
druiven aan de handelsfirma verkoopt,
en de "négociant" die de druiven of de
most of de nog niet gebottelde wijn ver
der bewerkt en in de handel brengt.
Geconcentreerd proeven
Drie functies dus die de heer Sztark alle
zelf vervult; hij is dus proprétaire récol
tant.
Voor de lezers die zich interesseren
voor gedetailleerde gegevens hier nog
wat getallen en technische bijzonder
heden.
Totale aanplant 18 ha waarvan 2 ha jon
ge aanplant. Aanplant per ha 5350
pieds =druivestokken. Ruimte tussen
de rijen 1.50 mtr., ruimte tussen de
planten 1.20 mtr. Tot nu toe genoteerde
maximum opbrengst 58 hl per ha.
De gemiddelde opbrengst per ha is 47
hl wijn die gewonnen wordt uit de drui-
vesoorten: Merlot 50%, Cabernet
Sauvignon 25%, Cabernet Franc 25%.
Hier in de Saint-Emilion noemt men de
laatste Bouchot.
Merlot is de druivesoort (Frans
"cépage") die vooral voor de Saint-
Emilion-wijnen wordt gebruikt. Het is
een vroegrijpende druif die soepele mil
de wijnen geeft. Op zichzelf en alleen
gebruikt zonder menging zou deze wijn
snel vermoeien, hij heeft wat meer zu
ren nodig en die worden verkregen uit
de kleine maar krachtige Cabernets die
wijnen voortbrengen die vrij fors zijn en
langere rijping nodig hebben en later
dan de Merlot rijpen.
De wijnen worden al naar gelang het
oogstjaar twee of drie jaar op eiken fus
ten "opgekweekt". Alweerzo'n vakterm
die er op wijst dat een constante zorg
de nog niet gebottelde wijn moet bege
leiden. Dit bleek al min of meer uit het
aangehaalde citaat "Les Grands Vins
de Bordeaux". Ik kan niet genoeg wij
zen op de waarde van het oude am
bacht, dat hier nog in ere wordt gehou
den. Ondanks de voortdurende span
ning die op een wijnbedrijf gedurende
de produktieperiode altijd aanwezig is,
gaat er een vertrouwenwekkende rust
van uit. Men heeft het Potter indertijd
nogal kwalijk genomen dat hij schreef:
"hoe genoeglijk rolt het leven eens ge-
rusten landmans heen." Ik merk nu zelf
hoe gemakkelijk iemand in de verlei
ding kan komen om deze voorstelling
van zaken te geven voor hard werken
met veel risico. De zorgvuldigheid
waarmee de heer Sztark omgaat met
zijn wijnen, komt ook tot uitdrukking
op de etiketten waarmee hij zijn mon-
sterflessen voorziet. Van geen enkele
andere leverancier ontvangen wij zo
veel informatie over het geboden pro-
du kt.
Ook zonder aanwending van kostbare
reclamecampagnes moet het mogelijk
zijn deze noeste vlijt te belonen door
voldoende vraag naar dit nog bestaan
de kwaliteitsprodukt uit de Bordeaux,
dat bovendien nog redelijk betaalbaar
is ook. Met gepaste trots en zeer terecht
schrijft de heer Sztark op zijn etiketten
voor het oogstjaar 1975:
"Vinification traditionelle Vieillissement
de trois arts en foudres de chêne."
17
