één uit
uizend
M
"Het was wel een zwarte bedoening
vroeger. De distilleerketels werden toen
nog met steenkool gestookt. Het was
natuurlijk de taak van de distillateur de
ovens van steenkool te voorzien. Vooral
's zomers was dat erg warm," vertelt de
heer Folkertsma die al lange tijd werk
zaam is als distillateur bij Bokma in
Leeuwarden. Als dit nummer verschijnt
heeft hij inmiddels zijn 25-jarig jubile
um achter de rug. Hij begon destijds bij
de retouremballage, maar na enkele
jaren werd hem gevraagd of hij het vak
van distillateur wilde leren. "Ik heb toen
zelf een salaris bedongen, dat kon
vroeger nog, en ben accoord gegaan.
Na een proeftijd van vier maanden zei
mijn baas op een dag: 'Morgen doe je
het helemaal alleen'. Datzelfde werk
doe ik dus nu nog."
Oud, jong en gekleurd
Hoewel het principe van distillatie altijd
gelijk blijft, zijn er in de loop der tijden
wel enkele dingen veranderd. Allereerst
de toenmalige accijnswet, die verbood
dat de distilleerderij en de bottelarij en
expeditie in hetzelfde pand gevestigd
waren. "Zowel de distillateur als de
accijns-ambtenaar hadden een sleutel,
maar alleen met beide sleutels kon de
distilleerderij geopend worden. Dit om
eventuele fraude van weerskanten te
voorkomen." Met de verhuizing uit de
binnenstad naar het nieuwe pand aan
de Edisonstraat in 1966, kreeg Bokma
vrijstelling van dit onderdeel van de
accijns-wetgeving en werd het pro-
duktiewijze ingrijpend veranderd. De
distilleerketels verhuisden wel mee
maar werden aan de nieuwe manier van
verwarmen aangepast. In plaats van
steenkool onder de ketels, bracht men
nu stoom in de ketels. Bovendien werd
het produktieproces grotendeels ge
automatiseerd. In zijn beginjaren was er
voor Folkertsma maar drie dagen per
week werk als distillateur. "De overige
twee dagen hielp ik her en der in het
bedrijf. Oude Bokma maakte toen nog
90% van de produktie uit. Daarnaast
bestond er de 'gekleurde' afdeling, die
uit bessen- en citroenjenever bestond.
Met de verhuizing kwam het produkt
jonge jenever er bij. Dit bleek een schot
in de roos, gezien de toenemende vraag
naar jonge jenever en de dalende
belangstelling voor oude genever."
Receptuur
Aanvankelijk hield de heer Folkertsma
zich alleen bezig met het distillatiepro
ces. "Ik had m'n oren en ogen goed
open, dus ik keek naar wat anderen
deden en leerde zodoende hun vaardig
heden. Op een gegeven moment kreeg
ik dan ook de taak om de drankjes te
maken, dat wil zeggen me met de
smaaksamenstelling bezig te houden.
Ik ben nu op de hoogte van elke recep
tuur. Alleen als het Oude Bokma^extract
op is, bel ik de heer Bokma die dan in
de kruidenkamer of in het laboratorium
een nieuwe voorraad komt maken." In
de kruidenkamer staan grote stenen
potten met bijvoorbeeld citroenschillen
op jenever of met fijngehakt zoet hout.
Zowel in de kruidenkamer als in de dis
tilleerderij hangt een zeer aangename
frisse geur. "Bovendien moet ik de
jenever voorzien van het gevraagde al
cohol-gehalte. Voor Nederland ligt dit
alcoholgehalte altijd op 38% wat betreft
oude genever, maar we exporteren wel
een distillaat met een hoger percenta
ge. De klant bestelt jenever met zo'n
hoog alcoholpercentage in verband
met de vervoerskosten. Hij brengt het
dan zelf op de juiste sterkte onder
supervisie van Bokma", legt Folkertsma
uit. Iedere tank gereed produkt wordt,
alvorens te worden gebotteld, door
iemand van het proef-pannel gekeurd.
Van iedere tank wordt dan een produk-
tiebon gemaakt, waarna de jenever
goedgekeurd is voor consumptie.
Personeelsvereniging
De heer Folkertsma heeft niet alleen lol
in zijn vak, maar is daarnaast nog op
andere manieren actief binnen het
bedrijf. Hij is vertegenwoordiger van
het personeelsfonds binnen de vesti
ging Leeuwarden en bestuurslid van de
personeelsvereniging. "We organise
ren per winterseizoen vijf avonden:
sjoelwedstrijden om de Bokma bokaal,
film-, muziekavonden enzovoort. Daar
naast organiseert Leeuwarden het Hei-
neken zaalvoetbal-toernooi. Het was dit
jaar weer een ontzettend fijne dag. Dan
weet je waarom je bezig bent. De perso
neelsvereniging heeft bovendien de
organisatie van het Bokma personeels-
reisje op zich genomen dat dit jaar
voor de 26e keer werd ondernomen."
Wat er aan vrije tijd overblijft, wordt
door de heer Folkertsma voor een groot
deel gevuld met muziek en dia-fotogra
fie. Op 53-jarige leeftijd is hij muziekles
gaan nemen en inmiddels is de heer
Folkertsma al aan zijn tweede elektro
nische orgel toe. Dia's schiet hij van de
meest uiteenlopende onderwerpen.
Deze hobby komt van pas voor perso-
neelsavonden, zoals bijvoorbeeld het
geval was bij een dia-quiz.
Badkuip
Met weemoed denkt de heer Folkerts
ma nog wel eens terug aan die goede
oude tijd. "Toen we nog in de binnen
stad zaten, was er nog romantiek aan
het vak verbonden. Nu is het allemaal
zo zakelijk geworden. Het ging vroeger
allemaal gemoedelijker, er werd meer
gelachen." Zo vertelt hij over een bad
kuip die hij eens van de heer C.V.
Bokma mocht hebben. Samen met een
paar collega's ging hij de kuip uit de
tuin van de heer Bokma halen. De tocht
ging door de stad; de kuip op een bak
fiets geladen, drie man in de badkuip
terwijl één man de fiets voort trapte.
Uiteindelijk bleek er thuis niet genoeg
ruimte voor de badkuip, zodat hij deze
maar weer verkocht heeft. Ondanks
deze goede herinneringen luidt het ge
zonde motto van de heer Folkertsma:
"Ik praat liever over wat voor me ligt,
dan wat achter me gebeurd is."
18