één uit uizend M "Het was wel een zwarte bedoening vroeger. De distilleerketels werden toen nog met steenkool gestookt. Het was natuurlijk de taak van de distillateur de ovens van steenkool te voorzien. Vooral 's zomers was dat erg warm," vertelt de heer Folkertsma die al lange tijd werk zaam is als distillateur bij Bokma in Leeuwarden. Als dit nummer verschijnt heeft hij inmiddels zijn 25-jarig jubile um achter de rug. Hij begon destijds bij de retouremballage, maar na enkele jaren werd hem gevraagd of hij het vak van distillateur wilde leren. "Ik heb toen zelf een salaris bedongen, dat kon vroeger nog, en ben accoord gegaan. Na een proeftijd van vier maanden zei mijn baas op een dag: 'Morgen doe je het helemaal alleen'. Datzelfde werk doe ik dus nu nog." Oud, jong en gekleurd Hoewel het principe van distillatie altijd gelijk blijft, zijn er in de loop der tijden wel enkele dingen veranderd. Allereerst de toenmalige accijnswet, die verbood dat de distilleerderij en de bottelarij en expeditie in hetzelfde pand gevestigd waren. "Zowel de distillateur als de accijns-ambtenaar hadden een sleutel, maar alleen met beide sleutels kon de distilleerderij geopend worden. Dit om eventuele fraude van weerskanten te voorkomen." Met de verhuizing uit de binnenstad naar het nieuwe pand aan de Edisonstraat in 1966, kreeg Bokma vrijstelling van dit onderdeel van de accijns-wetgeving en werd het pro- duktiewijze ingrijpend veranderd. De distilleerketels verhuisden wel mee maar werden aan de nieuwe manier van verwarmen aangepast. In plaats van steenkool onder de ketels, bracht men nu stoom in de ketels. Bovendien werd het produktieproces grotendeels ge automatiseerd. In zijn beginjaren was er voor Folkertsma maar drie dagen per week werk als distillateur. "De overige twee dagen hielp ik her en der in het bedrijf. Oude Bokma maakte toen nog 90% van de produktie uit. Daarnaast bestond er de 'gekleurde' afdeling, die uit bessen- en citroenjenever bestond. Met de verhuizing kwam het produkt jonge jenever er bij. Dit bleek een schot in de roos, gezien de toenemende vraag naar jonge jenever en de dalende belangstelling voor oude genever." Receptuur Aanvankelijk hield de heer Folkertsma zich alleen bezig met het distillatiepro ces. "Ik had m'n oren en ogen goed open, dus ik keek naar wat anderen deden en leerde zodoende hun vaardig heden. Op een gegeven moment kreeg ik dan ook de taak om de drankjes te maken, dat wil zeggen me met de smaaksamenstelling bezig te houden. Ik ben nu op de hoogte van elke recep tuur. Alleen als het Oude Bokma^extract op is, bel ik de heer Bokma die dan in de kruidenkamer of in het laboratorium een nieuwe voorraad komt maken." In de kruidenkamer staan grote stenen potten met bijvoorbeeld citroenschillen op jenever of met fijngehakt zoet hout. Zowel in de kruidenkamer als in de dis tilleerderij hangt een zeer aangename frisse geur. "Bovendien moet ik de jenever voorzien van het gevraagde al cohol-gehalte. Voor Nederland ligt dit alcoholgehalte altijd op 38% wat betreft oude genever, maar we exporteren wel een distillaat met een hoger percenta ge. De klant bestelt jenever met zo'n hoog alcoholpercentage in verband met de vervoerskosten. Hij brengt het dan zelf op de juiste sterkte onder supervisie van Bokma", legt Folkertsma uit. Iedere tank gereed produkt wordt, alvorens te worden gebotteld, door iemand van het proef-pannel gekeurd. Van iedere tank wordt dan een produk- tiebon gemaakt, waarna de jenever goedgekeurd is voor consumptie. Personeelsvereniging De heer Folkertsma heeft niet alleen lol in zijn vak, maar is daarnaast nog op andere manieren actief binnen het bedrijf. Hij is vertegenwoordiger van het personeelsfonds binnen de vesti ging Leeuwarden en bestuurslid van de personeelsvereniging. "We organise ren per winterseizoen vijf avonden: sjoelwedstrijden om de Bokma bokaal, film-, muziekavonden enzovoort. Daar naast organiseert Leeuwarden het Hei- neken zaalvoetbal-toernooi. Het was dit jaar weer een ontzettend fijne dag. Dan weet je waarom je bezig bent. De perso neelsvereniging heeft bovendien de organisatie van het Bokma personeels- reisje op zich genomen dat dit jaar voor de 26e keer werd ondernomen." Wat er aan vrije tijd overblijft, wordt door de heer Folkertsma voor een groot deel gevuld met muziek en dia-fotogra fie. Op 53-jarige leeftijd is hij muziekles gaan nemen en inmiddels is de heer Folkertsma al aan zijn tweede elektro nische orgel toe. Dia's schiet hij van de meest uiteenlopende onderwerpen. Deze hobby komt van pas voor perso- neelsavonden, zoals bijvoorbeeld het geval was bij een dia-quiz. Badkuip Met weemoed denkt de heer Folkerts ma nog wel eens terug aan die goede oude tijd. "Toen we nog in de binnen stad zaten, was er nog romantiek aan het vak verbonden. Nu is het allemaal zo zakelijk geworden. Het ging vroeger allemaal gemoedelijker, er werd meer gelachen." Zo vertelt hij over een bad kuip die hij eens van de heer C.V. Bokma mocht hebben. Samen met een paar collega's ging hij de kuip uit de tuin van de heer Bokma halen. De tocht ging door de stad; de kuip op een bak fiets geladen, drie man in de badkuip terwijl één man de fiets voort trapte. Uiteindelijk bleek er thuis niet genoeg ruimte voor de badkuip, zodat hij deze maar weer verkocht heeft. Ondanks deze goede herinneringen luidt het ge zonde motto van de heer Folkertsma: "Ik praat liever over wat voor me ligt, dan wat achter me gebeurd is." 18

Jaarverslagen en Personeelsbladen Heineken

Vers van 't Vat | 1980 | | pagina 18