Keizer Tiberius.
maar net," zei de oude heer, "en het
moet heel in het begin van onze jaar
telling-gebeurd zijn, want Tiberius is in
het jaar 37 na Christus gestorven."
"Wat was hij eigenlijk voor een man?",
vroeg iemand uit het gezelschap. "Na
lezing van het stukje 'Dorstige Claes'
heb ik dat voor de aardigheid weer eens
opgesnord. Lang is deze keizer eenzij
dig afgeschilderd als een naargeestige
tiran, die zich op latere leeftijd heeft
teruggetrokken op het eiland Capri, ver
van Rome. Daar zou hij zich aan allerlei
uitspattingen hebben overgegeven en
wreedheden hebben begaan. Hoeveel
daarvan waar is? De achterklap en de
roddel in Rome zullen daar nog wel een
schepje bovenop hebben gedaan. Be
kend is het verhaal, dat mensen van
een hoge rots op Capri in zee werden
gestoten. Die rots heet nu nog de
'Salto di Tiberio', de Tiberius-sprong.
De waarheid zou, zoals zo vaak, best
eens in het midden kunnen liggen. Er
zijn in zijn leven perioden aan te wijzen,
dat hij een uitstekend regent was, een
ruim denkend mens. De vermaning om
de provincies matig te belasten wijst
daarop. Daartegenover staan jaren van
wat ik zou willen noemen wrevel. Ach
terdocht beheerste hem, en dat was
voor zijn omgeving en voor wie dan ook
uiterst gevaarlijk. Het betekende zo iets
als leven in een kooi met een woedende
tijger. Dan vallen er doden. Hij had een
beroerde jeugd gehad, en dat kan ook
wel van invloed geweest zijn op zijn ge
drag op Capri in zijn latere jaren. Kort
om, deze keizer is "voer voor psycho
logen", voor gewone mensen als wij
niette doorgronden."
Kruisiging Christus
Typisch is ook,dat van het voornaam
ste wat tijdens zijn regering plaats vond
hij geen weet heeft gehad, noch -voor
zover ik weet -iemand in Italië. De krui
siging van Christus gebeurde onderzijn
bewind. Maar dit voorval, in een achter
af hoekje van het reusachtigeRomeinse
rijk, leek maar een bagatel in die dagen,
het vermelden niet waard. Ruim dertig
jaar later al vonden de eerste Christen
vervolgingen in Rome plaats onder de
beruchte keizer Nero."
Er viel een stilte in het gezelschap, alsof
ieder voelde hoeveel banden zich uit
strekken van verleden naar heden.
"Hoe is het met Tiberius afgelopen?"
vroeg iemand. "Rampzalig. Hij was ziek
en zijn omgeving dacht dat hij dood
was. Zijn opvolger, een familielid,
bekend gebleven onder de naam Cali
gula (soldatenlaarsje), was allesbehalve
in een rouwstemming. Nu was hij kei
zer: eindelijk had de oude man het
loodje gelegd. Hij droeg -volgens een
lezing- reeds de keizersring. De men
sen van de hofhouding begonnen hem
te feliciteren, toen opeens bleek dat
Tiberius niet dood was, dat hij was op
gestaan en om eten vroeg. Een alar
merende situatie voor Caligula en zijn
vrienden, ja, zelfs een levensgevaar
lijke. Van een levende Tiberius konden
zij niets goeds verwachten als hij
merkte, wat er was gebeurd. Kort en
goed, een zekere Macro, een bondge
noot van Caligula, heeft de oude keizer
gesmoord of laten smoren onder een
kussen, een peluw of zo iets. Hij was 78
jaar oud."
"Een gruwelijke geschiedenis", zei een
der toehoorders, "en wat is er uit die
soldatenlaars, van Caligula gewor
den?" "Een van de slechtste keizers die
Rome ooit gehad heeft. Een complete
gek!" Toen zei iemand: "Dan weet ik
het goed gemaakt. We hebben nog een
slokje bier in de glazen. Tiberius heeft
zeker een wijs woord gesproken dat tot
op de huidige dag zijn waarde heeft be
houden. Wie weet hoe zeer zijn goede
daden zijn slechte overtreffen, want las
ter blijft altijd meer aan iemand kleven
dan het goeds dat hij verricht heeft.
Laten we de glazen ledigen op de nage
dachtenis van hem die ook een goed en
spaarzaam regent geweest is, en die
ons de weg gewezen heeft hoe op ge
paste wijze de moderne belastinggaar
ders te complimenteren. Daar gaat-ie:
op good old Tiberius."
leder stemde in met die toost en toen,
de glazen leeg zijnde, ging het gezel
schap uiteen, elkaar "een goed uiteinde
en een goed begin" wensend.
De gepensioneerde heer keek hen pein
zend na. Ze stapten het oude jaar uit,
het bijzettend in de lange reeks van
jaren sinds de dood van Tiberius ver
streken, het nieuwe tegemoet dat als
't ware om de hoek stond te wachten.
"Ach ja, 't is bijna oud en nieuw", mom
pelde hij, "moge 1980 een betere op
volger van 1979 worden dan indertijd
Caligula van Tiberius, moge het heil en
zegen brengen voor ons allen!"
Hij glimlachte: "Tiberius, de staat, de
belastingen. Veel nieuws onder de
zon?" Toen stapte ook hij op, het oude
jaar uit, het nieuwe in.
16