Engel nog bijtijds terug en kon hij haar
naar het ziekenhuis rijden toen het zover
was.
Oosterse sfeer
„De sfeer in Singapore is heel apart. Het
is een oosterse stad, maar toch zo Eu
ropees georiënteerd dat je je er meteen
thuis voelt.
Op straat zie je een overwegend Chi-
nees-Maleise bevolking. Er is een druk
straatleven in de vorm van markten,
stalletjes en allerlei festiviteiten. Je ziet
veel kraampjes waar je thee of koffie
kunt drinken en iets eten. De Chinees eet
namelijk heel veel keren per dag, maar
telkens met kleine hoeveelheden. Som
mige stalletjes zijn tot diep in de nacht
open. Voor de toeristen rijden er nog
trisja's door de straten. Dat zijn fietsen
met aan de zijkant een soort bakje,
waarin twee personen vervoerd kunnen
worden. Er worden ook regelmatig Chi
nese straatopera's opgevoerd."
Godsdiensten
Veel festiviteiten staan in verband met de
religies, die de diverse bevolkingsgroe
pen aanhangen. De belangrijkste gods
diensten zijn er het Hindoeïsme, het
Boeddhisme, de Islam en het Christen
dom. leder geloof heeft zijn eigen feest-
Veel strand heeft Singapore niet, maar de tal
rijke eilandjes eromheen wel. In haar vrije tijd
voer de familie Engel hier vaak met haar boot
naar toe.
dagen met de daarbij behorende festivi
teiten, hetgeen natuurlijk erg ingewik
keld in verband met de vrije dagen zou
kunnen zijn. Dat is in Singapore echter
handig opgelost, vertelt de heer Engel:
„Ze hebben gewoon dertien nationale
feestdagen vastgesteld, waarop de ge
hele bevolking vrij is. In die dertien da
gen zitten voor ieder geloof wel een paar
feestdagen inbegrepen. Bij de Chinezen
moet je er alleen rekening mee houden
dat ze na het Chinese nieuwjaar graag
veertien dagen vrij willen hebben."
Taal
Met Engels kun je in Singapore bijna
overal terecht, vertelt de familie Engel.
„Eigenlijk is het er de eerste taal. Ze
hebben geprobeerd het Maleis als voer
taal van de grond te krijgen, maar dat is
mislukt. Er wordt voornamelijk Engels,
Maleis en Chinees gesproken. Het laat
ste zelfs heel veel want driekwart van de
bevolking bestaat uit Chinezen. Het
nieuws op de televisie wordt er zelfs in
viertalen uitgezonden: Engels, Chinees,
Maleis en Tamil. Toch wilden wij zo
spoedig mogelijk Maleis leren, daarom
hebben we ook meteen een Maleis
sprekende bediende in huis genomen.
De familie Engel thuis in Reeuwijk.
Ook in verband met mijn werk was het
nuttig, dat je Maleis sprak, anders moest
er voor je vertaald worden als je iemand
iets wilde zeggen of andersom. Het ge
vaar hiervan is, dat je dan ook de inter
pretatie van de tolk erbij krijgt, waardoor
alles niet altijd even goed overkomt."
Hoewel er een Hollandse school is, gin
gen de kinderen van het echtpaar Engel
in Singapore naar een Engelse school.
Vooral voor Ylona was het onderwijs in
Nederland een geweldige overgang. „Ze
zit nu in de tweede klas van het athe
neum, maar zeker in het begin heeft ze
het erg zwaar gehad," aldus de heer
Engel. „Ze had immers nog nooit Ne
derlandse grammatica gehad. Ook de
moderne talen worden hier vanuit de
Nederlandse grammatica gegeven. Voor
Bart-Hein lag dat gunstiger, want hij
kwam hier in de vijfde klas van de lagere
school en dan beginnen ze met ontle
den."
Hollandse Club
Zoals in de meeste landen waar veel
Hollanders vertoeven, is er ook in Sin
gapore een Hollandse Club. Deze biedt
een overvloed aan recreatie en vertier.
Zo zijn er onder meer een zwembad, ke
gel- en tennisbanen, een filmzaal, een
theater, bar en restaurant. „Ook voor de
kinderen deed deze club erg veel," ver
telt de heer Engel. „Ze konden er onder
andere zwem-, judo- en tennisles krij
gen. Tevens zette men er allerlei festivi
teiten op touw. Met name aan de Hol
landse feestdagen zoals Kerstmis, Pa
sen en koninginnedag wordt erg veel
gedaan. En Sinterklaas dat is helemaal
een ongekend hoogtepunt. Je kunt wel
zeggen dat dat nog Hollandser dan in
Holland wordt gevierd. De Hollandse
Club heeft ook een bibliotheek, je kunt er
bridgen, schaken, biljarten en genieten
van een goede keuken. Ook deden veel
artiesten op tournee door Australië Sin-
Een slangendans, een folkloristisch gebeuren
dat met name ter gelegenheid van het Chine
se nieuwjaar wordt opgevoerd.
gapore even aan om er in de Hollandse
Club op te treden. We hebben er onder
andere Wim Sonneveld, Gerard Cox en
Frans Halsema, de Dutch Swing College
Band en Henk van Ulsen met .Dagboek
van een Gek' gezien. In feite zie je er
meer dan hier. Hier ga je niet zoveel uit,
daar ga je overal naartoe."
Hobby's
Was de heer Engel dagelijks verwikkeld
in de beslommeringen van de brouwerij,
gingen de kinderen naar school, me-
Singapore ligt in Zuidoost-Azië. De
staat ligt onder het Maleise schierei
land, waarvan hij is gescheiden door
de Straat van Johore. Hij bestaat uit
het hoofdeiland Singapore met daar
omheen een groot aantal kleine ei
landjes. De totale oppervlakte be
draagt ongeveer 581 km2. De hoofd
stad heet eveneens Singapore en
beslaat een groot deel van het
hoofdeiland. De bevolking bestaat uit
bijna drie miljoen mensen van wie
75% Chinezen, 14% Maleiers, 8% In
diërs en Pakistani en circa 3% Euro
peanen. De voornaamste talen die
worden gesproken zijn Engels (zeker
in handels- en overheidskringen),
Chinees en Maleis. Ons concern
heeft sinds het begin van de jaren
dertig belangen bij de Malayan
Breweries Ltd. Malayan Breweries
heeft twee brouwerijen in Singapore,
namelijk de Anchor en de Tiger Bre
wery en een brouwerij in Kuala Lum
pur, de hoofdstad van Maleisië.
Maleisië is een schiereiland in Zuid-
oost-Azië. Ten noorden grenst het
aan Thailand, terwijl het door de
Straat van Johore van Singapore ge
scheiden wordt. De totale oppervlak
te van Maleisië is 332.632 km2. Het
heeft zo'n twaalf miljoen inwoners,
die voor het grootste deel uit Maleiers
bestaan. Tevens wonen er Chinezen,
Indiërs en de ,,orang asli", de oor
spronkelijke bewoners van het land.
De officiële taal is het Bahasa Maleis,
de tweede het Engels, dat naast het
Maleis op alle scholen wordt gege
ven.
vrouw Engel zat ook niet stil. „Ik heb er
van alles gedaan. Er wonen veel Euro
peanen, dus contacten heb je er zo.
Verder heb ik in de schoolbibliotheek
meegeholpen en gaf ik er een hele pe
riode hockey- en toneelles. Met muziek
heb ik me ook nog een tijdje bezig ge
houden. Ik heb massage aan huis gege
ven. Koper bewerken beoefende ik een
hele poos als hobby en ik nam tekenles.
6
