A -
H?V
r/t vT-A
f
Ze z/yn bij de fabriek blijkbaar nog niet zo aan de nieuwe maten gewend..
Logische stap
Waarom nu juist het SI kan men zich af
vragen. „Omdat het SI het uitgebreide
en verbeterde metrieke stelsel is en dus
een logische stap in die landen die al het
Metrieke Stelsel hadden," antwoordt de
heer Muijlwijk. ,,Het ziet er echter naar
uit dat het SI in de gehele wereld zal
worden ingevoerd, dus ook bijvoorbeeld
in de VS en Engeland.
De meter heeft het dus gewonnen van de
yard. ,,Ja, dat is mogelijk geworden door
de rationele opzet van het metrieke
stelsel waarmee het, juist in de moderne
samenleving zeer duidelijke voordelen
biedt ten opzichte van het imperiale
stelsel van de Angelsaksische landen.
Het is wellicht de nationale trots van de
Engelsen geweest die indertijd verhin
derde het onder Franse invloed tot stand
gekomen metrieke stelsel in te voeren.
En daar zitten ze nu mee", aldus de heer
Nieuwland, die terugkomend op zijn
vergelijking met de taal kan zeggen dat
de hele wereld één taal gaat spreken op
het gebied van meeteenheden, met het
SI als eenheidstaal.
Gevolgen
De praktische gevolgen voor Nederland
zijn niet erg groot. „Hier zal de invoering
van het SI voornamelijk betrekking heb
ben op het gebruik van de terminologie,
er zullen geen produktiemachines moe
ten worden aangepast", verwacht de
heer Muijlwijk. „Voor de Angelsaksische
landen zullen de gevolgen' veel in
grijpender zijn, denk maar eens aan een
fabriek voor schroeven die altijd met
Engelse maten heeft gewerkt en nu
zijn produkten op basis van de meter als
eenheid van lengte moet gaan maken.
De Amerikaanse Ford fabrieken bijvoor
beeld zijn al vooruitlopend op de invoe
ring van het SI in de VS overgegaan op
het gebruik van metrieke maten voor hun
auto's en de onderdelen daarin. Ook
Engelse autofabrieken hebben zich al
aangepast. Als het stelsel consequent is
ingevoerd zal het vele voordelen heb
ben. Garages hoeven dan geen voorra
den meer te hebben van twee soorten
onderdelen, voor de Engelse en de me
trieke maat.
„Wij in Nederland hoeven met de invoe
ring van het SI voor meeteenheden
slechts het puntje op de i te zetten, terwijl
bijvoorbeeld Engeland de hele letter
moet schrijven," zo vindt de heer
Nieuwland. „Maar ik heb de indruk dat
het zetten van dat puntje in Nederland
veel slordiger gebeurt dan het schrijven
van die hele letter elders." En daarmee is
de heer Muijlwijk het volledig eens. „Het
gebruik van eenheden in Nederland is
erg slordig. De ene keer schrijven we MM
in plaats van mm voor millimeter, je ziet
het zelfs verkeerd gebruikt in onderwijs-
boeken. We hebben hier maar weinig
gevoel voor het gebruik van symbolen,
ledereen zegt dan 'we weten toch wat we
bedoelen' maar juist door dit slordig ge
bruik kunnen weer fouten gemaakt wor
den".
Wat moet er zoal verdwijnen
en wanneer
In de EEG-richtlijnen worden drie groe
pen van eenheden genoemd, die in fa
sen moeten verdwijnen.
De eerste groep mag niet meer worden
gebruikt sinds 31 december 1977.
Daartoe behoren o.m. de pk, waarvoor
kilowatt (kW) in de plaats moet komen en
de cc, die als juiste benaming kubieke
centimeter (cm3) gaat krijgen. De tweede
groep, waartoe de millimeter kwikkolom
voor o.a. bloeddruk (te vervangen door
de kilopascal (lOmmHg 1,33 kPa) be
hoort, verliest haar erkenning op 31 de
cember 1978. De derde groep wordt ge
vormd door de radiologische eenheden
curie, rad, rem en röntgen. Hiervoor is
nog geen einddatum vastgesteld, omdat
de vervangende Sl-eenheden becquerel
(Bq) en gray (Gy) pas in 1975 een eigen
naam hebben gekregen, waaraan men
nog moet wennen.
In Nederland kennen we nog een vierde
groep. Dat zijn de nu al niet-erkende
eenheden die internationaal vrijwel on
bekend zijn, maar waar onze folklore een
vaste greep op blijkt te hebben. We
doelen op de eenheden pond (en vooral
half pond is opvallend gezien de weer
stand tegen half kilogram); ons; duim
(voor hout en spijkers); mud (voor aard
appelen); bunder, voet en een aantal re
gionaal gebruikte eenheden.
Dan is er nog een vijfde groep, die wordt
gebruikt in de internationale handel,
waar wordt gesproken van „balen" ka
toen, „vaten" of „barrels" olie, „fles
sen" kwik, „troy ounces" edele metalen,
„short" en „long" tons, enz. Het vertalen
van berichten omvat te vaak het niet
„vertalen" van eenheden. Journalistieke
zorgvuldigheid ten aanzien van deze
vijfde groep van eenheden kan een
waardevolle bijdrage zijn om er van af te
komen.
Vandaar dat het IJkwezen zich dit jaar
sterk maakt voor de voorlichting voor
een juist gebruik van het Internationale
Stelsel van Eenheden. Op de scholen en
universiteiten is het al een aantal jaren
volledig ingevoerd, ondanks het wel
eens gehoorde schijnargument van
sommige onderwijzers tegen invoering
van het SI: er zouden geen sommetjes
meer gemaakt kunnen worden met het
uitrekenen van hoeveel pond zoveel kilo
is. Tegenstand is er ook in de medische
wereld, waar men de traditionele „milli
meter kwik" voor de bloeddruk niet wil
ruilen voor de officiële maat van druk, de
pascal.
Dr. Ft. Muijlwijk, hoofd van de afdeling
Mechanische Metingen van het Van
Swinden Laboratorium van het IJkwezen
(links) en de heer J. Nieuwland, hoofd
van de afdeling Wettelijke en Internatio
nale Aangelegenheden van het IJkwe
zen.
De heren Muijlwijk en Nieuwland zullen
nog veel voorlichting moeten geven
voordat iedereen overtuigd is van het
grote nut van een eenvoudig eenheden-
stelsel als het SI. Maar uiteindelijk zullen
we er wel aan wennen dat we „joule-ar
me" maaltijden moeten gebruiken om
gezond te blijven.
Van belang is dat iedereen alleen nog
maar de nieuwe Sl-eenheden gebruikt.
Als iedereen meewerkt, weten we bin
nenkort niet anders meer. Wie meer over
het SI wil weten kan zich wenden tot het
Documentatie Centrum Techniek te
Zoeterwoude, waar onder andere het
artikel „Het SI bij Heineken" verkrijgbaar
is.
21
