GOLFEN
EN WASSENAAR
KOLVEN
Op het terrein van de Haagsche Golf en
Country Club te Wassenaar werden van
21 tot en met 26 juni de tiende Europese
Golfkampioenschappen voor landen
teams voor amateurs gehouden. Zestien
landen namen deze keer aan dit toernooi
deel, dat in 1959 voor het eerst in Spanje
werd gespeeld. Heineken, die dit toer
nooi sponsorde, leverde ook een bijdra
ge in de verfrissingen. Onze twee tapin
stallaties werden tussen de wedstrijden
door druk bezocht. De speciaal voor de
ze gelegenheid aangelegde kolfbaan
kreeg dankzij de Heineken zitjes een nog
fleuriger aanzien. De deelnemers aan dit
toernooi konden zich namelijk behalve
in het golfen ook uitleven in de wat op
op de achtergrond geraakte kolfsport,
Kolven is een Oudhollands spel dat reeds
in de veertiende eeuw in Nederland werd
gespeeld. Er gaan stemmen op dat
hieruit het huidige golfspel is ontstaan.
Dit wordt echter weer tegengesproken
door degenen, die zeker menen te weten
dat dit spel voor het eerst in Schotland
werd gespeeld. De heer S. J. H. van
Hengel, bestuurslid van de Nederlandse
Golf Federatie, verdiepte zich in de ge
schiedenis van golf (en kolf) en publi
ceerde een geschiedkundig werkje hier
over, dat heet: Vroeg golf en zijn ont
wikkeling. Hij kwam na zeer uitgebreide
navorsing tot de conclusie dat zowel golf
als kolf voortgekomen zijn uit het oud-
vaderlandse „spel metten colve".
Er is duidelijk verband tussen vier spe
len, die in Nederland al omstreeks 1200
werden gespeeld en
vermelde „spel metten colve". Deze vier
spelen zijn: de klosbaan, het beugelen,
het Belgische en Noordfranse „chole"
en het Franse „mail" (malie). Er bestaat
geen twijfel over dat die „colve" aanlei
ding is geweest tot de Engelse term
„golf".
Floris V
De speurtocht van de heer Van Hengel
naar de oorsprong van golf begint bij de
moord op Floris V tussen het Muiderslot
en Naarden op 27 juni 1296. De leider
van het komplot, Gerard van Velsen,
vluchtte na de moord naar het kasteel
Kroonenburgh van zijn zwager Gijs-
brecht IV van Amstel bij Loenen aan de
Vecht, achterna gezeten door de woe
dende Gooilanders. Dezen belegerden
het kasteel dat volgens de verhalen
tegen Kerstmis van dat jaar ingenomen
werd. Gerard van Velsen werd gerad
braakt en ten einde de herinnering aan
deze wraak voor de grafelijke moord le
vendig te houden, werd daarna een
jaarlijkse golfwedstrijd ingesteld, die op
tweede kerstdag werd gehouden
In de veertiende eeuw vinden we het
spel te Brielle en Haarlem. In de vijftien
de eeuw in Dordrecht, Amsterdam en
Naarden. Hertog Aelbrecht van Beyeren
geeft de stad Haarlem in 1390 een baan
cadeau, om zo zijn dankbaarheid aan de
burgers van Haarlem tot uitdrukking te
brengen (hij was graaf van Holland ge
worden).
De oorspronkelijke golfers speelden
Tussen de wedstrijden door kon men lekker even uitpuffen op
het terras vóór het clubgebouw.
het kort daarna
Een levensgrote Bokma fles bij de achttiende hole was moeilijk over het hoofd te zien. Aan slag
de Nederlandse golfspeler J. van Neck.
Een opkikkertje halen in de bar was natuurlijk
niet te versmaden.
eerst met een geheel houten stok (later
hout met metaal) en een houten bal. De
ze bal probeerden ze met het kleinst
aantal slagen van een vast punt naar een
ander vast doel te spelen. Ze deden dit
echter bij voorkeur in de straten en op de
pleinen van de steden. De doelen, eerst
deuren en bomen, werden later palen.
Met de houten ballen werden nogal eens
ruiten gebroken en voorbijgangers ge
raakt. Vandaar dat de meeste autoritei
ten in die tijd al heel spoedig een veel
minder lankmoedige houding tegenover
het spel aannamen, dan hertog Ael
brecht van Beyeren.
Verboden
De stedelijke autoriteiten begonnen al
heel vroeg verordeningen te maken om
de spelers van het hinderlijke spel de
stad uitte krijgen. Op 28september 1401
bepaalt het stadsbestuur van Dordrecht
dat het daar in de stad steeds lastiger
geworden golfspel niet meer binnen de
stad mag worden gespeeld. In Naarden
wordt het spel in 1456 ronduit „boeverij"
genoemd en verboden op het kerkhof en
in de kerk. De golfers hadden zich blijk
baar bij slecht weer de bijzonder ruime
kerk te Naarden als sporthal aangeme
ten. In de Nes te Amsterdam wordt het
spel in 1480 verboden, omdat de kloos
ters aldaar klaagden. Wie er spelende
werd aangetroffen, werd ter plaatse
naakt uitgekleed. In de zeventiende
eeuw bereikte het spel zijn hoogtepunt.
Men legde toen in Den Haag, Amster
dam, Utrecht en Leiden „malie' banen
en velden aan, waarop de golfers hun
spel konden beoefenen. Inmiddels had
het golfspel ook in Schotland zijn intrede
gedaan. Aangenomen wordt dat 'n aantal in
16
