En als je dan bent uitgerust van het roer
ganger zijn, dan moet je het binnenste
van het schip in en de duisternis maakt
plaats voor de felle lampen overal in de
gangen en de schemer van de hutten. Je
moet alle ruimten gaan controleren op
brand, want vuur is de meest gevreesde
vijand aan boord. Een aanvaring kun je
zien aankomen en kun je voorkomen als
je goed uitkijkt. Brand komt binnen achter
je rug om, in het geniep en kan even
dodelijk voor het schip zijn als een on
herstelbaar lek. Schroeien doet de vlam
geboren worden en een handdoek die te
drogen hangt over de elektrische kachel
kan de catastrofe naderbij roepen. Roken
in kooi is onvergefelijk en de wacht loopt
snuivend van deur naar deur, trachtend
de minste brandlucht op te vangen voor
dat de uitslaande rook iedere twijfel weg
neemt.
Zeeziekte
Velen zullen aarzelen een tocht met 'De
Eendracht' te maken omdat ze angst heb
ben zeeziek te worden. Toch moet die
vrees ze niet weerhouden om een onver
getelijke reis te maken. O zeker, dit spook
slaat zijn armen om bijna iedereen, de
eerste uren dat het schip zich in volle zee
bevindt. Bij de één is de omarming heel
zwakjes, bij de ander heel stijf, maar als
je wilt kun je de greep verdrijven. Werken
is de beste remedie want het leidt de aan
dacht af van het constante bewegen van
het schip. En het helpt wanneer je een
liefdevolle figuur aan boord hebt, zoals
onze machinist, Jacob, die graag zijn mo
toren even in de steek liet om de zieken
aan dek te verzorgen met een appeltje
hier en een beschuitje daar, begeleid
door woorden van moed, die de amateur
zeeman weer op de been helpen. Zee
ziekte is vervelend, maar deze 'kwaal'
moet je niet ver houden van een wereld,
die zo anders is dan die van ons land
rotten. Maar heb je het te kwaad, dan
moet je wel zorgen dat je de volgende
dialoog tussen de professionele zeeman
en de koksmaat niet hoort: 'Zeun, wat
schaft de pot vanmiddag?' 'Lekker eten,
bootsman, we krijgen apekots.' Door zo
een woord kan je wilskracht in één klap
gebroken worden, hoe lekker apekots
later ook blijkt te zijn.
De brug
Wanneer je als leek op de brug van een
schip als 'De Eendracht' staat dan kom
je onder de indruk van de deskundigheid
die daar aanwezig is om het schip veilig
naar de thuishaven te brengen. Deskun
digheid van de schipper en zijn helpers,
bijgestaan door vele elektronische appara
ten, die alle ontworpen zijn om de zeeman
te helpen bij het uitoefenen van zijn taak.
De brug heeft zijn grootste charme in de
nacht, wanneer het gedempte licht op de
zeekaart schijnt, waarop gradenboog, pas
ser en vele boeken met cijfertabellen lig
gen. De roerganger staat voorin, turend
naar het kompas, volledig afhankelijk van
de instructies van de stuurman, want hij
ziet niets van wat buiten het schip gebeurt.
De schipper zit, wanneer hij het comman
do voert, in zijn stoel rechtsachter in de
hoek en zijn stuurman maakt zijn becijfe
ringen op de kaart, terwijl een enkele wacht
staat bij te komen van de koude voorop
de boeg. De radio is constant ingescha
keld, maar het geluid is gedempt.
Daarbuiten ruist de zee en de wind is er
altijd, terwijl de lichten blijven opflitsen en
weer doven om altijd terug te komen, om
ten laatste te verdwijnen achter de horizon.
Totdat de radio iedereen opschrikt met de
kreet 'Pappa, Delta, Victor, Whisky' - - -
'Pappa, Delta, Victor, Whisky', want dat is
de roepnaam van 'De Eendracht' en wan
neer deze naam wordt opgelezen betekent
dat, dat radio Scheveningen een bericht
voor je heeft.
Thuis
Pappa, Delta, Victor, Whisky ligt weer in
zijn thuishaven en iedereen is van boord
naar huis. Bewust of onbewust een er
varing rijker, want het varen op een zei
lend zeeschip is goed voor de landrot. Hij
leert daardoor dat veel van het goede van
dit leven naar hem wordt toegebracht door
de koopvaardij, want legio zijn de sche
pen, die hij op de hoge zee tegenkwam.
Hij gaat zich realiseren dat de meeste
goederen, die hij nodig heeft voor zijn da
gelijkse comfortabele bestaan over het
water moeten worden aangevoerd. Hij
weet dat er een indrukwekkend apparaat
nodig is om deze vele schepen en hun be
manningen te loodsen langs verraderlijke
kusten en onzichtbare zandbanken, om
nog maar te zwijgen over de vele andere
hindernissen, die de zee voor de schepe
ling in petto heeft. De Eendrachteling heeft
leren begrijpen dat de mens, ondanks zijn
grote kennis en in de loop der eeuwen ver
kregen handigheid, nietig is wanneer hij
moet vechten tegen de elementen, die hem
Bij de foto's:
7. Stuurman van de wacht, Nils Brandt,
in het dagelijks leven gezagvoerder bij
Lufthansa, bezig met een moeilijk
karwei.
8. Koffiedrinken ofwel pikheet op het
achterdek.
9. De auteur helpt de kokkin.
Joke Wittenberg, een handje.
10. In de haven van Dieppe
metershoge kademuren.
11. Aan dek met op de voorgrond
Arie Meyer als uitkijk.
elk ogenblik kunnen vernietigen wanneer
hij zijn aandacht laat verslappen. Mis
schien is hij zich gaan realiseren, dat toen
hij in zijn kooi lag te slapen, hij volledig
afhankelijk was van zijn medebemannings
leden. Mogelijk is hij zich bewust geweest
van zijn verantwoordelijkheid voor de an
deren toen hij op het dek wacht liep. En
was hij hoogmoedig toen hij aan boord
stapte en zeker van zijn superioriteit, mis
schien is hij dan weer op aarde terugge
keerd toen hij na de reis aan wal stapte,
na geleerd te hebben dat zijn kracht een
lachertje is wanneer deze zich moet meten
met storm en golfslag. Hij heeft gekeken
achter de schermen van een andere we
reld en dat is misschien meer waard dan
de ervaring van een prettige, mooie en
vaak indrukwekkende reis. Hij heeft leren
werken met mensen van allerlei pluimage.
De gezagvoerder van de Lufthansa trekt
samen in zijn wacht op met de student in
de rechten, de botenbouwer, het meisje
van kantoor, de kandidaat-notaris, de 70-
jarige gepensioneerde, de man van pu
blieke werken en de twee Heineken mede
werkers.
Het is niet eenvoudig om 'De Eendracht'
in de vaart te houden, want het onderhoud
van een schoener vraagt grote bedragen,
die elk jaar met de inflatie stijgen. Bedra
gen die aantellen voor een stichting, die
verantwoordelijk is voor het schip, maar
een jaarlijks totaal, dat toch erg meevalt
wanneer het wordt verdeeld over allen die
waardering kunnen hebben voor het ideaal
om Nederland een schoener te laten be
houden, een waardering die zij tot uit
drukking kunnen brengen door lid te wor
den tegen een jaarlijkse contributie van
omgerekend tien pakjes sigaretten.