De Afrikaanse
biermarkt
AMSTEL MALTA
M
me and
...we're
champions
of the
world
Ter ondersteuning van de introductie van
Amstel Malta in Nigeria is daar onlangs
een reclamecampagne, zowel via de
kranten ais door middel van bioscoop
filmpjes, gestart waarin de hoofdrol wordt
gespeeld door Mohammed Ali,
wereldkampioen zwaargewicht boksen.
Er zijn in de wereld heel wat soorten en typen 'bier'. Het Afrikaan
se continent heeft hierin zeker zijn aandeel (onder meer bananen-
bier en het zogenaamde Bantoebier).
Tot goed begrip diene daarom, dat in het hiernavolgende ver
haal met bier wordt bedoeld, het ons welbekende bier van het
type Pilsener met een alcoholgehalte van ongeveer 5%.
Welnu, in het werelddeel Afrika staat de bierconsumptie nog op
een relatief laag peil. Het accent moet hier vallen op het woordje
'nog', omdat bier de laatste jaren erg populair wordt en het ver
bruik jaarlijks met meer dan 15% toeneemt. In vergelijking met
Europa en Amerika kan gesteld worden, dat in Afrika de con
sumptie sterk stijgt.
De jaarlijkse bierconsumptie bedroeg in 1973 in Afrika 23.674.000
hl ofwel circa 6,5 I per hoofd. Ter vergelijking: deze cijfers waren
voor Europa in dat jaar respectievelijk 389.317.000 hl en 82 I per
hoofd en voor Nederland 9.875.000 hl, ruim 73 I per hoofd.
Moeilijk kan gesproken worden van de Afrikaanse biermarkt als
een markt, die door de producent van Noord tot Zuid op dezelfde
manier bewerkt zou kunnen worden. In Europa kan dat al niet, laat
staan in Afrika, een werelddeel dat een samenbundeling is van
vele volkeren en rassen met verschillende talen, culturele achter
gronden en vele geografisch verschillende gebieden. In Noord-
Afrika, het Arabische deel, is de houding ten opzichte van alcoho
lische dranken geheel anders dan in bijvoorbeeld Centraal Afrika.
Mohammedanen mogen geen alcoholische dranken consumeren,
want in de Koran staat, dat men tijdens het zeggen van de ge
beden niet onder invloed van alcohol mag zijn. Dit wordt zodanig
uitgelegd, dat het consumeren van alcoholhoudende dranken niet
strookt met de voorschriften van de Islam. De grote frequentie
van de dagelijkse gebeden heeft hierbij waarschijnlijk een rol
gespeeld. Dronkenschap wordt in deze landen gezien als een
tijdelijke krankzinnigheid. Vooral bij de jongere, minder orthodoxe
Mohammedanen, is echter het consumeren van licht-alcoholische
dranken (zoals bier) niet meer ongebruikelijk.
Ook het koloniale verleden van de verschillende landen heeft ster
ke invloed gehad op de drinkgewoonten van de Afrikaanse consu
ment. Zo ziet men in de voormalige Britse kolonieën dat 'stout' erg
populair is. Guinness is erin geslaagd zijn produkt evenals in
Groot-Brittannië op succesvolle wijze aan de man te brengen.
In de voormalige Franse gebieden dronken de Europeanen veel
wijn en in Zaïre (het voormalig Belgisch Congo) heeft men het
bierdrinken van de Belgen geleerd. In de Franse gebieden ziet
men tegenwoordig een duidelijke verschuiving van wijn naar bier.
Wijn wordt er als een meer traditionele drank beschouwd, terwijl
bier het image heeft van een moderne drank. Waarschijnlijk spelen
ook de sterk stijgende wijnprijzen hierbij een rol.
De Afrikaanse consument is over het algemeen zeer kritisch en
kwaliteitsbewust, niet in het minst met betrekking tot bier. Men
weet een goed biertje te waarderen en is bereid voor een kwali-
teitsprodukt aanmerkelijk meer te betalen. Ons concern heeft
hiermee zijn voordeel gedaan. De beide produkten, Heineken en
Amstel, worden bijzonder gewaardeerd door de Afrikaanse consu
ment. De belangrijkste reden hiervan is dat onze bieren een krach
tige en verfrissende smaak hebben. Dit is een produkteigenschap
die het in de tropen erg goed doet.
Zowel in de supermarkten in de grote steden als in de kleine
winkeltjes op het platteland worden de merken Heineken en
Amstel met ondersteuning van een actief marketing-beleid ver
kocht. Regelmatig worden handelsacties en promoties georgani
seerd bij de importeurs, de grossiers en de winkeliers, om alle
distributiekanalen blijvend voor onze produkten te interesseren.
In de jaren '50 en begin '60 werd de basis gelegd voor de over
gang van export naar lokale produktie. Momenteel zijn wij aan
deelhouder in en leverancier van technische bijstand aan 15
brouwerijen, die gevestigd zijn in negen landen. Deze produktie-
punten nemen circa 1/4 deel van de totale Afrikaanse bierproduk-
tie voor hun rekening. Hiermee zijn wij de grootste bierproducent
van dit continent. Het merk Heineken wordt momenteel in Nigeria
en Sierra Leone gebrouwen, terwijl Amstel in licentie in Zuid-
Afrika wordt geproduceerd.
Door capaciteitsuitbreidingen van de bestaande brouwerijen en
het toenemend aantal nieuwe brouwerijen, zijn de exportmogelijk
heden de laatste jaren slechter geworden. Deze tendens wordt
nog versterkt door het feit, dat in vele landen de overheid de
invoerrechten op bier ging verhogen om onder andere de eigen
industrie te beschermen, óf de importen zelfs ging verbieden. Dit
laatste gebeurde onder meer in Ghana, Libië en in Zaïre.
Toch heeft ons concern onder deze verslechterende omstandig
heden zijn exportpositie goed weten te handhaven. Wij zijn nog
steeds de grootste bierexporteur naar Afrika. Globaal kan gesteld
worden, dat van elke twee fiessen import bier die er geconsumeerd
worden, één Heineken of Amstel is, waarbij dit in acht van de tien
gevallen Heineken is. Een mooie positie als men bedenkt dat er
geconcurreerd wordt tegen gerenommeerde merken als Carlsberg,
Kronenbourg en Beck's.
Op langere termijn verwachten wij, dat de omvang van de sector
export bier zal teruglopen. De belangrijkste redenen hiervoor zijn
importbeperkende maatregelen van de lokale overheden en prijs
stijgingen onzerzijds wegens kostenverhoging in Nederland, in de
hand gewerkt door het hoge inflatieniveau.
Vooral wat dit laatste aspect betreft zien wij steeds duidelijker,
dat het geïmporteerde bier te duur begint te worden voor grote
groepen consumenten. Dit is begrijpelijk, omdat de koopkracht in
Afrika veel geringer is dan bijvoorbeeld in Europa. De prijzen van
importbier zijn in vele landen nu al 3 a 4 keer zo hoog als die van
lokaal gebrouwen bier.
Een verdere overgang naar lokale produktie van Heineken en
Amstel zou een oplossing kunnen bieden. Gemakkelijk te realise
ren is dit niet. De Afrikaanse biermarkt geeft hiervoor niettemin
nog voldoende mogelijkheden op korte en langere termijn.
8
