het glas te halen. Immers, nadat de
glasblazer zijn werk heeft gedaan, koelt
het glas sterk af en kan het bij de minste
aanraking uit elkaar knallen. Vandaar
dat in de oven de warmte geleidelijk
wordt opgevoerd tot ongeveer 600 gra
den, een temperatuur, waarbij het glas
nog net niet vervormt. Twee uur duurt
dit proces, waarna een doorsnee glas
gereed is.
In onze reportage hebben we ons be
paald tot de aanmaak van 'koetsiers
glazen', de 'half yards of ale', die hier
voor Heineken worden geproduceerd.
Deze glazen ondergaan nog een
speciale bewerking, waarbij ze worden
voorzien van een decoratie. Met een
keramisch transfer worden emaille-
verven op het glas aangebracht, die bij
een temperatuur van ongeveer 570 gra
den als het ware worden ingebrand.
Bij glazen van een duurder soort wordt
de vuile kop er niet met de gasvlam af
gebrand, maar met een diamant afge
slepen. Nog duurdere glazen worden in
de slijperij vaak van facetten voorzien
en net zo lang gepolijst tot er een
kristalheldere flonkering in komt. Maar
dit stuk vakwerk is voor de Verrerie
Braine Ie Comte grotendeels verleden
tijd. Directeur A. van Keulen, die in
Leerdam zijn opleiding kreeg, ziet het
slijpwerk niet meer zo zitten. 'Vijf jaar
geleden hadden we hier nog 43 man in
de slijperij. De tafels zijn er nog, de
ruimten zijn intact gebleven. Maar meer
dan twee man houd ik hier niet aan het
werk. De 'vrolijke keuken', dat is de for
mule van deze tijd. Quasi oud glas, met
veel luchtbellen, grof geblazen en een
waterig kleurtje groen erin. Daar is
vraag naar, vooral als je ze ook nog ver
pakt in een simpel stukje ribkarton'.
Aan oude mallen heeft hij geen gebrek.
Niet minder dan 6000 liggen er her en
der in wat spelonkachtige, stoffige spin
ragruimten opgeslagen. Stellingen vol
en allemaal voorzien van een code. Niet
minder indrukwekkend zijn de schappen
'vergeten' glas. Eens kristalhelder, nu
onooglijk, asgrauwen mat.
Vergeten lijken ook de tientallen op
kamers, waar wagonladingen gereed
produkt als het ware staan te overwin
teren. Wachtend tot de handel weer
interesse toont voor deze soorten glas.
Niet meer van deze tijd, maar toch nog
twee keer per maand op de rails voor
een rit met sodawagons, is het uit
1924 daterende lokomotiefje, dat zo
treffend de symboliek van 'niet kapot te
krijgen' illustreert.
Wie tussen vaalwitte bouwsels, over
knobbelige keien, onderaan de houten
hellingbaan belandt, zal zo één,
twee, drie niet durven zeggen in een
bloeiende industrie terecht te zijn ge
komen. Toch hebben de glasblazers
van Braine Ie Comte, waaronder vele
Belgen, maar ook Spanjaarden, Ita
lianen, Marokkanen en vooral veel Por
tugezen, welke laatsten meesterblazers
zijn, het best naar hun zin. Al was het
alleen maar, omdat ze naast een heel
hoog loon, op de schnabbeltoer nog
hoopjes geld verdienen. Legaal ver
dienen, want het is hun toegestaan om
in de schafttijd voor zichzelf te werken.
Ondefinieerbare glasplastieken worden
er dan gewrocht, waarvoor ze bij de
poort slechts twee frank 'slagboom
geld' betalen, maar die bij familie en
vrienden zeker het honderdvoudige
opbrengen. Dat is één van de aantrek
kelijke kanten van het vak. Daarvoor
trotseren de 'rode duivels' het vóór
portaal van de hel.
