Zoals U in het vorige nummer van Vers van 't Vat hebt
kunnen lezen, heeft Coebergh's Verenigde Distilleer
derijen N V. via Heineken per 1 februari jl. de alleen
verkoop op zich genomen van een aantal Schotse
whiskies van de Distillers Corporation Seagram's
Ltd., waaronder de merken Passport, Seagrams 100
Pipers en Chivas Regal. Naar aanleiding hiervan wil
len wij in dit artikel aandacht besteden aan de
Schotse whisky en een antwoord geven op de vraag,
wat nu precies Schotse whisky is, hoe deze wordt
gemaakt en wat de betekenis ervan is.
In 1494 was er voor het eerst sprake
van het maken van whisky. Het woord
is afkomstig uit het Gallisch, waarin
de drank 'uisge beatha' werd genoemd,
hetgeen zoveel betekent als levens
water.
Een tweede jaartal, dat wij willen noe
men, is 1969, toen in de 'Finance Act'
werd bepaald, dat de term Schotse
whisky uitsluitend gebruikt mag wor
den voor whisky, die op zijn minst ge
durende een periode van 3 jaar in
eikenhouten vaten gelagerd is en die
in Schotland gedistilleerd is. Het cen
trum van de Schotse whisky-industrie
is gelegen in de Highlands, de Hoog
landen. De Schotse whisky dankt zijn
typische smaak voornamelijk aan de
turf (peat), die gebruikt wordt bij het
eesten (drogen) van de mout, de voor
naamste grondstof voor het produkt.
Een tweede belangrijke grondstof is
het water. Afkomstig uit de bergen,
waaraan Schotland rijk is, stroomt het
over rotsachtige bodems, die het zijn
helderheid geeft, om vervolgens via
beekjes met turfhoudende bodem de
dalen te bereiken, waar het wordt op
gevangen door de distilleerderijen.
De turf beïnvloedt de smaak van het
produkt, doordat het eesten plaats
vindt boven open vuren; de mout is
uitgespreid op roosters, waardoor be
halve de warmte ook de rook door de
mout trekt. Nadat de mout tot beslag
is gemaakt, komt de gisting aan de
beurt, meestal aangezet door eigen
gekweekte gisten.
Het vergiste beslag (wash genoemd)
moet nu gedistilleerd worden. Dit ge
beurt in zogenaamde still houses,
waarin een aantal distilleerketels (pot-
stills genoemd) is opgesteld.
Men kent in het still house twee soor
ten distilleerketels, te weten de Wash
Still en de Low Wines Still.
Het vergiste beslag wordt nu eerst op
de Wash Still gebracht en daar één
maal gedistilleerd. De verkregen vloei
stof heet dan Low Wine. De Low
Wines worden nu nog eens gedistil
leerd in de Low Wines Still (ook wel
Spirit Still genaamd). Hier scheidt
men het eerste deel van het distillaat,
de head, die kwalitatief niet goed ge
noeg is, van de heart, de eigenlijke
whisky, om daarna ook de tail, die
evenmin goed genoeg is, af te schei
den.
Head en tail gaan terug naar de Low
Wines om bij een volgend distillaat
weer mee te spelen. Het distillaat met
een alcoholgehalte van 64% wordt nu
op eikenhouten vaten gebracht en ver
volgens opgelegd voor rijping.
Iedere mout-distilleerderij in Schotland
heeft zijn eigen type whisky ondanks
10
