IETS OVER HET GEBRUIK VAN
FILTERS
OE KIEKKAST (2)
Sommige mensen breekt het angstzweet
uit als ze een kennis losjes horen praten
over een filter waarmee een bepaalde
opname overdag, met tegenlicht gescho
ten nu juist dat ene effect gaf. Men kijkt
dan vol bewondering op naar onze
vriend, die in onze achting gestegen en
pas een echte fotograaf is.
Maar heus, zo moeilijk is het nu ook
weer niet. Ik wil proberen je in deze
doolhof van groen- en geelfiIters de weg
te wijzen zonder dat het groen en geel
voor je ogen gaat worden.
We onderscheiden drie soorten filters,
namelijk filters voor zwart/wit opnamen,
voor kleur en filters welke voor zwart
wit èn kleurenfilm gebruikt kunnen wor
den.
Laten we nu het meest gebruikte filter,
het geelfilter eens onder de loep nemen.
Het geelfilter heeft de eigenschap blau
we kleuren tegen te houden of beter ge
zegd deze op de foto „donkerder" te
laten uitkomen. Fotograferen of filmen
we een wolkenlucht (wolken moeten
uiteraard wel aanwezig zijn!) dan zullen
de witte wolken tegen een donkerder
achtergrond afsteken met als gevolg dat
het op onze foto lijkt of er een zware
wolkenlucht was. Dit kan het effect van
een foto enorm verhogen (zie de foto's).
Verder bestaat er in een bepaalde filter
nog een zekere sterkte, bijvoorbeeld
licht-, midden- en donkergeel, welke be
grijpelijkerwijze meer of minder contrast
geven.
Een heel belangrijk punt bij het gebruik
van filters is dat de belichtingstijd lan
ger dient te worden. Hoeveel langer is
is voor ieder filter verschillend en wordt
door de fabrikant bij het filter opgege
ven. Voorbeeld: Hebben we een belich
tingstijd van 1/100 seconde bij een dia
fragma van F8 en gebruiken we een
filter met verlengingsfactor 2x, dan moe
ten we nu instellen op 1/50 seconde bij
F8 of 1/100 seconde bij F5,6.
We zullen nu achtereenvolgens van de
verschillende soorten filters in het kort
hun werking verklaren en de gemiddelde
verlengingsfactor daarbij aangeven.
1Geelfilter
A. lichtgeel: Geeft een groter con
trast in wolkenpartijen; blauwe scha
duwen in de sneeuw worden donker
der weergegeven, nevelvlekken in de
verte worden verminderd of ver
dwijnen geheel. Verlengingsfactor 1,5
tot 2x.
B. middengeel: Het meest gebruikte
geelfilter. Heeft dezelfde werking als
lichtgeel, doch in iets sterkere mate.
Verlengingsfactor 2 tot 3x.
C. donkergeel: Maakt normale wol
kenlucht zeer zwaar (onweersachtig).
Wordt gebruikt om speciale effecten
te bereiken. Verlengingsfactor 3 tot
4x.
2. Geel/groenfilter
Komt veel overeen met het geelfilter,
maar haalt daarnaast ook het groen
sterker op. Blauwe tinten worden
donkerder weergegeven. Verlengings
factor 2 tot 3x.
3. Oranjefilter
Werkt sterker dan het donkergeel-
filter. Wordt vaak gebruikt op het
water voor bijvoorbeeld zeilfoto's;
geeft donkere lucht en sterk spre
kende witte zeilen. Verlengingsfactor
ongeveer 4x.
4. Roodfilter
Geeft aan een foto, overdag geno
men, een avondstemming. Is bijzonder
geschikt voor tegenlichtopame. Ver
lengingsfactor ongeveer 5 voor licht
rood en 8 voor donkerrood.
5. Blauwfilter
Geeft rood en geel sterker weer.
Wordt onder andere gebruikt voor
portretopname, waarbij lippenrood en
gelaatskleur beter uitkomen. Verlen
gingsfactor 3 voor lichtblauw en 5
voor donkerblauw.
6. Grijsfilter
Dit filter, dat zowel voor zwart/wit
als kleurenfilm kan worden gebruikt,
heeft alleen tot doel om bij gebruik
van een snelle film ook overdag in
vol zonlicht te kunnen werken. Ver
zwakking 2x betekent: Diafragma 1
stop kleiner.
7. Ultra violet of Hazefilter
Dit filter wordt gebruikt in de bergen
of aan het strand en heeft tot doel
een grotere helderheid in de verte te
bewerkstellingen. Is kleurloos en
heeft geen verlengingsfactor.
Alleen voor kleurenfilm bestaat er een
filter om met een kunstlichtfilm ook bij
daglicht te kunnen werken. Verlengings
factor 2 tot 4x.
Verder bestaat er nog een blauwfilter
om met witte flitslampjes ook kleuren
foto's te kunnen maken. Verlengings
factor 2 tot 4x.
De prijzen van filters variëren van en
kele guldens tot enkele tientallen gul
dens, al naar gelang de grootte van de
filters en het type camera. Het beste is
om bij een gerenommeerde fotozaak
eens je licht op te steken.
Als laatste punt nog dit. Gebruik steeds
een zonnekap indien een filter wordt ge
bruikt. Trouwens, een zonnekap dient al
tijd te worden gebruikt, als was het al
leen maar voor bescherming (bij regen
bijvoorbeeld).
Jan
V.l.n.r.: Deze foto van een molen bij Amster
dam is gemaakt zonder gebruik van een filter.
Dezelfde molen; bij deze opname is een geel
filter gebruikt.
Molen te Viaardingen, gefotografeerd met
behulp van een oranjefilter.
