verricht volgens een vastgestelde dienstregeling voor de
regelmatig voorkomende werkzaamheden en op grond
van speciale opdrachten voor bijzondere taken.
Alle door de operators uit te voeren werkzaamheden
zijn eveneens bekend aan de afdeling werkvoorbereiding
en de afdeling controle.
De afdeling werkvoorbereiding draagt er zorg voor dat
alle materialen voor het uitvoeren van een bepaalde
opdracht op de daarvoor vastgestelde tijden in de com
puterzaal aanwezig zijn. Dit betreft niet alleen de nodige
formulieren, maar eveneens het uit de brandvrije kluis
ophalen van de externe geheugens, die daar geconditio
neerd liggen opgeslagen.
Alle door de operators afgeleverde produkten van de
computer passeren de afdeling controle, voordat ze aan
de desbetreffende afdelingen worden toegezonden.
Onze operators werken meestal niet op de normale kan
toortijden; in dit „produktiebedrijf" wordt meestal in
ploegendienst gewerkt. Deze afwijkende dagindelingen
zijn echter niet ingevoerd met de komst van de computer.
Reeds jarenlang werd op de mechanische administratie
gedurende de eerste tien werkdagen van iedere maand
in ploegen gewerkt. In de computerwereld is het in ver
band met de vrij hoge kosten een normale zaak gewor
den deze apparatuur in meerdere „shifts" te laten werken.
De ontwerpers van de computer hebben bij het con
strueren met deze mogelijkheden terdege rekening ge
houden, zodat technisch geen problemen behoeven te
ontstaan. Ook onze computer heeft het reeds gepresteerd
48 uur aan een stuk door in bedrijf te zijn.
De bezetting van een ploeg bestaat, afhankelijk van de
uit te voeren werkzaamheden, uit twee of drie operators.
Het eerste werk van de operators is het controleren van
de air-conditioningapparatuur. Zijn de condities ten
aanzien van de vochtigheid van de lucht en de tempera
tuur op de vereiste niveaus, dan wordt de stroomvoor
ziening ingeschakeld en de computer in werking gesteld.
Indien bepaalde onderdelen van de computer niet juist
zouden functioneren, dan zal de computer dit via de
„console" in schrijfmachineschrift onmiddellijk aan de
operator melden. In deze zeer zelden voorkomende
gevallen kan de operator via de console, die is voorzien
Geheel links nog eens de console, rechts van de pilaar de externe
geheugens in slagorde: de eenheid voor de magnetische tape en de
magnetische-schijvenapparatuur.
HIP IR
mBMÊSÊÊÊÊÊ
van een normale elektrische schrijfmachine, bepaalde
functies uitschakelen. Is er niets bijzonders aan de hand,
dan geeft de computer na deze zelfcontrole aan dat ze
gereed is om aan het werk te gaan. De operator gaat
thans over tot het laden van het programma in het werk
geheugen van de computer.
Aan de hand van de console kan de operator desgewenst
stap voor stap volgen of deze opdracht goed wordt
uitgevoerd.
Indien de programmeurs bij het opzetten van de pro
gramma's bepaalde beveiligingen hebben aangebracht,
bijvoorbeeld om het onmogelijk te maken dat onbevoeg
den een speciaal programma zouden kunnen raadplegen,
vraagt de computer vóór de start aan de bedienende
operator om het desbetreffende sleutelwoord. Deze
sleutelwoorden kunnen zo nodig op zeer eenvoudige
wijze worden veranderd, zodat inzage van programma's
indien dit niet gewenst is, praktisch onmogelijk is. Nadat
het programma is geladen, kunnen de aangesloten
externe geheugens worden geraadpleegd. Alle magneti
sche banden en schijvenpakketten zijn van labels voor
zien waarop in computertaal staat aangegeven wanneer
ze mogen worden gebruikt.
Op het logboek van de console geeft de computer keurig
netjes de begin- en de eindtijd van de programma's aan,
alsmede of het toegestaan is bepaalde externe geheugens
te gebruiken. Daarna gaat de operator de mutaties in
brengen, waarvoor hem, afhankelijk van de manier
waarop deze mutaties zijn vastgelegd, de volgende
invoermogelijkheden ter beschikking staan.
1invoer via data transmissie-apparatuur, dat wil zeggen,
invoer van de mutatie via op afstand geplaatste
schrijfmachines die via telefoonlijnen met de com
puter verbonden zijn;
2. invoer van gegevens, vastgelegd in papieren pons
banden, via de ponsbandlezer;
3. invoer van gegevens, vastgelegd in ponskaarten, via
de ponskaartlezer.
Na controle van deze gegevens door de computer worden
de vereiste bewerkingen uitgevoerd. De resultaten laat
de operator vastleggen op de snelprinter, die 1100 regels
per minuut over een breedte van maximaal 132 tekens
per regel kan afdrukken.
Zolang de computer één programma behandelt, is de
situatie voor de operator zeker niet eenvoudig, maar kan
zij door hem wel worden overzien. Ingewikkelder gaat
het worden en dit is de huidige werksituatie als er
meer programma's tegelijkertijd door de computer wor
den behandeld. De operator moet dan met bepaalde
prioriteiten rekening gaan houden en geregeld beslis
singen nemen. Van achter de console kan hij de schrijf
machines, verbonden met de telefoonlijnen, besturen en
eventueel ter plaatse ontstane problemen oplossen. Dat
voor deze functie een speciale opleiding moet worden
gevolgd spreekt vanzelf. Behalve deze opleiding is echter
ook een dosis ervaring nodig om deze apparatuur onge
stoord te laten draaien.
Onze operators hebben hun praktische scholing in de
eerste plaats gekregen op de oude ponskaarteninstallatie,
waar ze in de loop der jaren vertrouwd zijn geraakt met
het werken met deze hulpmiddelen. De taak van de
operators is op het ogenblik bijzonder zwaar, daar zij
in de overgangsfase van ponskaarteninstallatie naar
computer meermalen nog beide systemen moeten be
dienen.
Binnenkort hopen we echter, nadat alles is overgezet,
in een wat rustiger vaarwater te belanden, ook al zal het
logboek in deze overgangstijd nog wel eens „klippen"
signaleren.
P. Bol
