4 Foto boven: Vergulde pendule van Franse makelij. Het uur werk is hier een onder deel van een sierstuk geworden. Deze Franse hangklok van ongeveer anderhalve meter hoog, in Parijs gemaakt door Berthoud. Foto rechts: Schwarzwalder koekoeksklok. Ontwikkeling buiten Nederland Ook Duitsland had een eigen industrie met eigen modellen. Denk slechts aan met de plaatselijke tijd in dat land, dan zullen we zien dat we ons horloge iedere keer weer gelijk moeten zetten. Dit komt omdat ieder land zijn eigen gemiddelde tijd heeft. Immers twaalf uur 's middags betekent dat de zon op dat moment recht boven ons staat. Als we ons enige tientallen kilometers naar links of rechts verplaat sen, staat de zon op een an der tijdstip recht boven ons. Dan is het daar twaalf uur 's middags. Men heeft per land een eigen gemiddelde tijd inge voerd. Voor Amsterdam was en is dat nog steeds het mo ment dat de zon recht boven de meridiaan, die over de Westertoren heen loopt, staat. Nu geldt deze tijd voor geheel Nederland. Vroeger had iedere stad zo z'n eigen tijd. Een leuk voorbeeld hiervan haalt Spierdijk in zijn bock over klokken en klokkenmakers aan (1907): Onlangs vertrok ik uit een plaatsje over de grens te 12.11 uur Duitse tijd en ar riveerde te Venlo 11.42 spoortijd, de torenklok te Venlo stond op 12.07. Mijn trein naar Amsterdam ver trok te 3.42, de vier uur welke ik had wilde ik be steden voor een uitstapje naar Tegelen. De tram naar Tegelen stond reeds bezet met publiek voor het sta tion. ,,Hoe laat vertrek je, conducteur?" „Te 12.50, mijnheer." „Nu, dan ga ik nog een half uurtje de stad in." „Par don, mijnheer, we vertrek ken nu." „Maar het is toch pas 11.52?" „Jawel, maar wij rekenen Duitse tijd." (11.50 spoortijd. 12.15 stads- tijd en 12.50 Duitse tijd. Houd daar je hoofd maar bij). Op de terugweg ging ik om 3.40 uit Tegelen en kwam om 3.30 te Venlo aan." de koekoeksklok en het Schwarzwalder klokje. Engeland hield de uiterlijke vorm conservatiever. Men vindt daar voornamelijk ta- felklokken met een houten kast, later voorzien van da tumaanwijzing en maanstan den. Ook bestaan er klokken met ingebouwde carillons en zelfs met kleine orgeltjes met ech te houten orgelpijpjes, die ieder uur een andere melo die ten gehore brachten. De Engelse staande klok, ook wel long-case of grand father genoemd, was vrij eenvoudig en strak van vorm. Bewegende figuren zoals bij de Hollandse staan de klokken vindt men daar vrijwel niet. Bijzondere exemplaren Een bijzonder exemplaar, dat reeds eeuwen vóór het 15

Jaarverslagen en Personeelsbladen Heineken

Vers van 't Vat | 1966 | | pagina 17