Omdat deze tijdmeters na
tuurlijk alleen overdag dienst
deden, zochten de Egypte-
naren naar een ander soort
tijdmeter, die ook 's nachts
kon worden gebruikt. Daar
uit werd het wateruurwerk
geboren. Dit bestond uit een
aarden pot waarin water
werd gegoten. Door een
klein gaatje in de bodem
liep het water weg. Een
schaalverdeling in de vorm
van cirkels aan de binnen
zijde van de kom gaf dan
aan welk deel van de dag
achtste eeuw in Chartres
leefde. Wel is bekend dat de
zandloper de tijdmeter in de
huizen was. Er bestonden
zelfs exemplaren, die een
kwartier, een half of een
heel uur aanwezen. De zand
loper heeft een lang leven
gehad. Zelfs nu nog worden
ze in de keuken bij het
koken van eieren gebruikt.
Verdere ontwikkeling
Uit de periode van vóór
1300 weten we verder, wat
Foto rechts: De obelisk
op de Place de la Con
corde te Parijs, die
Napoleon als souvenir
meebracht. Duidelijk
zijn de hiërogliefen nog
te zien.
Links: Tekening van een
Egyptische waterklok.
Door een klein gaatje
in de bodem loopt het
water weg. Aan de
binnenzijde kan men
dan op de ringen de tijd
aflezen.
en vooral welk deel van de
nacht het was.
De zonnewijzer is eeuwen
lang de enig bruikbare tijd
meter geweest. Men had ze
in allerlei vormen en maten.
Op verschillende oude ker
ken in ons land vindt men
nog de muurzonnewijzer.
En wie kent niet de open
gewerkte bol zoals deze nog
steeds als sierstuk in tuinen
te vinden is.
Minder bekend zijn de zon
newijzers, die men met zich
mee kon dragen. Er bestaan
zelfs exemplaren in de vorm
van een ring, die, net als
tegenwoordig onze polshor
loges, aan de arm konden
worden gedragen.
Wanneer de zandloper is
uitgevonden is niet precies
bekend. Sommigen schrijven
hem toe aan een monnik,
die aan het eind van de
haal op zullen terugkomen,
is er niet veel overgebleven.
De dagindeling werd vroeger
geregeld door de plaats waar
men woonde. Op het platte
land begonnen de mensen
bij zonsopgang te werken
en gingen eten als de zon
haar hoogste stand bereikt
had.
In het oude Rome werd
door middel van een hoorn
signaal vier keer per dag
aan het volk meegedeeld dat
een kwart van de dag was
verstreken. Later werd deze
manier ook nog wel in
kloosters gebruikt.
In de steden en in de om
geving van kloosters werd
de dagindeling geregeld door
het luiden van de stads- of
3-
Zonnewijzer zoals deze nog steeds
als sierstuk in tuinen te vinden is.
Dit fraaie exemplaar staat in Am
sterdam.
betreft West-Europa, eigen- enige bijzondere exemplaren,
lijk heel weinig af. Behalve waar we verder in dit ver
