geen watermerk en wordt maar aan
een zijde bedrukt. Gebruikelijk is dan,
teneinde het contrast van het beeld
te verhogen, een vel carbon met de
carbonzijde tegen de achterkant van
het lichtdoorlaatbare papier te leg
gen. Hiervoor is zelfs een speciale
soort geel carbon ontwikkeld, dat nog
minder licht doorlaat dan zwart. Bij
handschrift (handtekening, paraaf bij
voorbeeld) geeft een zwart schrijven
de ballpoint het beste resultaat.
Kleuren die nauwelijks contrast ge
ven en daarom ook niet of slecht
gelichtdrukt kunnen worden, zijn
violet, paars en blauw.
Als hulpmiddel voor
offsetdrukken
Door middel van lichtdrukappara-
tuur kunnen ook uitstekende platen,
volgens de transfermethode, voor de
offsetdrukmachine worden gemaakt.
Voor deze machines is een „plaat"
namelijk de drukvorm waarvan een
oplage wordt gedrukt; hier komen
we later bij het onderwerp „offset"
op terug. De transfermethode komt
neer op het gebruik maken van de
kleefkracht van bepaalde stoffen, col
loïden genaamd; u kent ze ongetwij
feld van de achterzijde van postze
gels en de gomrand van enveloppen.
Na bevochtiging krijgen ze kleef
kracht. Samen met een diazo-verbin
ding wordt zo'n colloïdenlaag, die
op een film is aangebracht belicht.
(Wat is licht toch een tovermiddel
bij al deze zaken!) De diazo-verbin
ding zorgt er nu voor, dat op de
plaatsen waar het licht kan inwerken,
de kleefstoflaag zijn kleefkracht na
bevochtiging verliest. De laag wordt
door het licht „gelooid". Dit houdt
in dat op plaatsen waar geen licht
kon komen, waar een beeld stond
dus, de kleefstof zijn normale wer
king behoudt.
Leggen we nu de belichte film met
de kleefstoflaag tegen bijvoorbeeld
een dun metalen plaat, of wel de
offsetplaat, en voeren we beide door
vochtige aandrukrollen dan kleeft het
beeld in positief zwart vast aan de
plaat. Als we daarna de film van de
plaat scheiden blijft het beeld op de
plaat achter (zie de foto rechtson
der). Na verhitting in een oventje is
deze plaat gereed voor gebruik.
Tot slot van dit onderwerp nog en
kele tips.
Er bestaat een soort violetschrij-
vend kleurpotlood, dat ongevoelig is
voor de lichtbron van de machines en
het diazo-materiaal van het papier
(Faber-Castell 4100-Goldfaber no.
437). Hiermee kunnen aantekeningen,
hulplijnen en correcties op het trans
parante master worden geschreven,
die niet mee worden gekopieerd.
Tegelijk met een te kopiëren ori
gineel kan een glasheldere transpa
rante film, waarop een vaste tekst is
aangebracht, worden mee gelicht
drukt. Bijvoorbeeld met het woord
„kopie" of „bestemd voor of de
naam van een afdeling.
Het diazo-papier kan op zichzelf
ook weer in transparant worden uit
gevoerd. We kunnen daarop iets in
vullen en dat dan weer lichtdrukken.
Er is ook tweezijdig te kopiëren
diazo-papier, het is er in een aantal
kleuren, het wordt geleverd met een
glimmende plastic beschermlaag zo
dat het geen vuil of vet aanneemt en
er is ook luchtpost-diazo-papier.
Uiteraard zullen er altijd heel wat
documenten te fotokopiëren zijn die
door hun aard niet kunnen worden
gelichtdrukt. Dit kunnen aan twee
kanten bedrukte contracten zijn bij
voorbeeld, of facturen, of andere bin
nenkomende stukken op zeer slecht
doorlichtbaar papier en dergelijke.
Dan staan ons andere technieken ter
beschikking, afgezien van de moge
lijkheid om op de lichtdrukmachine
de zogenaamde strip-film te maken,
waartegen echter toch nog wel wat
bezwaren zijn in te brengen.
(Wordt vervolgd)
De heer G. C. Fonke, van H.T.B. te Rotterdam
toont hier duidelijk hoe het beeld door het
transferapparaat wordt overgezet. In zijn linker
hand houdt hij de offsetplaat waar het beeld
nu op overkomt van het belichte diazo-materiaal
in zijn rechterhand. Rechts op de voorgrond
het belichtingstoestel met het origineel.
(Links). Onder het scherp toeziend
oog van enkele „Fortunes" voert
de heer H. van den Velden juist
een kopie in het ontwikkelgedeelte
van de OCÉ-lichtdrukmachine te
's-Hertogenbosch.
Geheel links:
De heer P. Steenbekkers te 's-Her-
togenbcsch laat zich door twee
voetbalelftallen niet afleiden van
zijn taak om hier de OCÉ 211 com
bine te bedienen. Dit lichtdruk
apparaat is speciaal gemaakt voor
het kopiëren van grote tekeningen.
11
