AMSTERDAM De DAM omstreeks 1869 De Nieuwezijds Voorburgwal bij de Molsteeg de Staatsspoorwegen gezeteld met nog andere diensten. In verband met de plan nen voor verruiming van de Dam is het gebouw in 1912 afgebroken. Op de achtergrond van de tekening het Koninklijk Paleis en de Nieuwe Kerk. Het Paleis, bouwwerk van Jacob van Campen, ruim twee eeuwen Stadhuis en thans anderhalve eeuw Koninklijk Paleis, is wel een der gebouwen der stad, die het meest tot de verbeelding spreken. Op 20 januari 1648 werd de eerste van de 13659 palen voor het nieuwe stadhuis geslagen, dat eerst in 1662 geheel gereeed was. In 1808 veranderde de situatie van het gebouw, koning Lodewijk Napoleon wenste het stadhuis tot paleis in te richten en zo is het tot heden gebleven. Op 19 december 1935 nam de gemeente raad helaas het besluit om het gebouw voor vijftien miljoen gulden aan het Rijk te verkopen. De Nieuwe Kerk is een gebouw dat in de geschiedenis van ons land een grote rol heeft gespeeld. De historie is zo uitge breid, dat wij naar de bestaande litera tuur mogen verwijzen. Ongeveer op dezelfde plaats van hef vroegere waaggebouw op de Dam werd in 1855-1856 opgericht het door M. H. Tetar van Elven ontworpen „Monument ter herinnering aan den volksgeest van 1830-1831", bekroond met het door Louis Royer ontworpen beeld van de Een dracht. Het monument werd in de wan deling „Naatje Eendracht" of „Naatje van de Dam" genoemd en is al spoedig gedegradeerd tot een voorwerp van be spotting door Amsterdammer en vreem deling. Nadat het beeld achtereenvolgens zijn neus en een arm had verloren, heeft het stadsbestuur het op 8 april 1914 van de Dam laten verwijderen. De tekening geeft een gezicht van de Vijgendam op de Dam. Aan de rechter zijde de Beurs gebouwd door J. D. Zocher. Het gebouw werd 10 september 1845 geopend door koning Willem II. Het beursgebouw is weinig in de smaak gevallen en heeft tot veel scherts en spotternij aanleiding gegeven. Jacob van Lennep noemde de beurs „een Ionisch portaaltje met een Dorisch tempeltje daarachter". Nadat de beurs van Berlage in 1903 gereed was gekomen, werd de oude beurs gesloopt om (later) plaats te maken voor de Bijenkorf. Aan de linkerzijde van de tekening een gedeeltelijk zijaanzicht van het Comman dantshuis. Gebouwd in 1775 en in 1807 door koning Lodewijk Napoleon bestemd als woning voor de commandant der stad. Ook later onder koning Willem I is het als zodanig in gebruik geweest, in 1869 woonde er de laatste comman dant. Tot 1891 heeft er een dienst van 8 OP DEZE TWEE PAGINA'S treft u afbeeldingen aan van zes van de negen muurschilderingen, die op 26 juni jl. in „Die Port van Cleve" werden onthuld, ter gelegenheid van het feit dat honderd jaar geleden de heer Gerard Adriaan Heineken de brouwerij „De Hooi berg" kocht, die op de plaats stond waar thans genoemd restaurant gevestigd is. Deze muurschilderingen geven een beeld van enkele specifiek Amsterdamse stadsge deelten, ongeveer honderd jaar geleden. Bij de overdracht van de muurschilderingen gaf de heer A. M. van de Waal, kenner van oud-Amsterdam bij uitnemendheid, bij elk der voorstellingen een toelichting op de historische achtergrond, een stukje geschiedenis van het oude Amsterdam, dat vele van onze lezers zal interesseren. Brouwerij „De Hooiberg" en „Die Port van Cleve" Voorbij de Molsteeg werd op de Nieuwe zijds Voorburgwal in 1592 door Weynt- gen Elberts de bierbrouwerij „de Hooi berg" opgericht, die zich daarna heeft uitgebreid aan de Voorburgwal en de daarachter gelegen Spuistraat, en aldaar tot 1873 bleef gevestigd. De brouwerij werd in 1864 gekocht door G. A. Hei1 neken, die in 1866 vergunning kreeg een nieuwe brouwerij te bouwen aan de Stad houderskade en de Ferdinand Bolstraat! In 1868 had Heineken een contract met de gebroeders Hulscher gesloten inzake het verbouwen van de oude brouwerij tot bierhuis. Bij de verbouwing werd in een muur een oude gevelsteen gevonden met het opschrift „Die Port van Cleve". De gebroeders Hulscher lieten de steen boven het buffet inmetselen en tevens be sloten zij om het bierhuis, dat op 5 sep tember 1870 des middags 12 uur werd geopend, de ietwat vreemd klinkende naam van de steen te geven. Reeds in 1874 is het van een bierhuis een restau rant geworden. In 1882 werden de huizen met de belendende percelen door Heine ken aan de gebroeders Hulscher verkocht, waarna in 1888 de gehele voorgevel onder architectuur van J. Gosschalk werd ver bouwd. De Poort is beroemd als eethuis. Toen tijdens de oorlog de verkoop der „genummerde" biefstukken gestopt moest worden door vleesgebrek, had men nr. 4.360.115 bereikt! Voorbij Die Port van Cleve ter plaatse van het tegenwoordige Postkantoor mondde vroeger in de Nieuwezijds Voor burgwal een overwelfde waterverbinding uit, de Donkere Sluis genaamd, die door liep naar het Singel.

Jaarverslagen en Personeelsbladen Heineken

Vers van 't Vat | 1964 | | pagina 10