fische Zuidpool, het zuidelijk eindpunt van onze denk
beeldige aardas. Veel is daar niet te zien. Het is gewoon
een sneeuwvlakte. De Amerikanen hebben daar een vlag
geplant en een kampement ingericht.
Dan is er de Magnetische Zuidpool, en tenslotte de zgn.
Pool van Ontoegankelijkheid, een punt midden in het
Antarctisch continent. De Russen hebben een basis ge
vestigd op die meest onherbergzame plek, waar dan ook
de bovengenoemde record-koude van min 94,5 graad is
gemeten.
Het Zuidpoolgebied is één enorm ijs- en koudereservoir,
dat van grote invloed is op het weer en de water- en
warmtehuishouding op onze aardbol. Als al het Zuid-
poolijs zou smelten, zou het niveau van de wereldzeeën
met maar liefst zestig meter stijgen. De gevolgen voor
laaggelegen gebieden als Nederland laten zich denken.
Zo'n smeltproces zou weliswaar eeuwen en eeuwen
vergen, maar reeds na honderd jaar zou men toch al
duidelijk de uitwerking op de zeespiegel kunnen be
merken. Er zijn zekere aanwijzingen, dat het Zuidpoolijs
inderdaad bezig is langzaam af te nemen.
Hier raken we al aan de taak van de overwinteraars, die
niet naar Antarctica trekken voor een avontuurlijk
reisje, maar als wetenschappelijke waarnemers. Voor
allerlei verschijnselen is het Zuidpoolland een ideaal
waarnemingsgebied. Zo zal de expeditie o.a. metingen
verrichten op het terrein van de meteorologie, het aard
magnetisme, het poollicht, en de hogere atmosferische
lagen, terwijl ook zal worden gewerkt aan de kartering
van het bezochte kustgebied. Zuiver-wetenschappelijk
werk, waarvan het praktisch nut niet van te voren valt
te voorspellen. In elk geval zullen de weerkunde, de
luchtvaart en de ruimtevaart van de resultaten kunnen
profiteren, en uiteindelijk al die wetenschappen die zich
bezighouden met de lucht- en waterhuishouding van onze
planeet.
Overwinteren aan de Zuidpool is niet goedkoop. Het
kost ongeveer anderhalve ton per man. Heel de expeditie
gaat ongeveer 1,6 miljoen vergen. De Belgen, die al
eerder aan Zuidpoolonderzoek hebben gedaan, leveren
twee-derde van de mensen, en het kapitaal, een over
heidssubsidie. Voor ons land is deze expeditie een eerste
Honden en sleden gaan mee, als vervoer, maar ook om de over
winteraars wat afleiding te bezorgen.
Expeditieleider Cabes wijst de plek aan: Hier gaan wij overwinteren.
experiment. De Koninklijke Nederlandse Academie van
Wetenschappen staat erachter, met zes ton rijkssubsidie
via de Organisatie Zuiver Wetenschappelijk Onderzoek.
Alle wetenschappelijke en huishoudelijke voorbereidingen
zijn getroffen in gezamenlijk Belgisch-Nederlands
overleg.
Aan liefhebbers voor een winter aan de Zuidpool be
stond geen gebrek. Ettelijke honderden Nederlanders
hebben zich aangemeld. Het avontuur trok! Maar er
werden zeer speciale eisen gesteld aan wetenschap
en vakbekwaamheid, en daarenboven moesten de ge
gadigden op het Luchtvaartmedisch Centrum in Soester-
berg dezelfde medische en psychologische tests ondergaan
als de Starfighter-piloten! Na veel wikken en wegen
kwamen tenslotte vier Nederlandse uitverkorenen uit
de bus. Het zijn twee kortgeleden afgestudeerde Delftse
ingenieurs, een jonge telegrafist van de Koninklijke
Marine, en een meteorologisch waarnemer van het
K.N.M.I. Drie van hen zijn vrijgezel, en niet verloofd.
Alleen de oudste is getrouwd: de 42-jarige weerkundige
J. P. H. van Ameyde, vader van drie kinderen.
De heer Van Ameyde was al gestationeerd geweest in
Nieuw-Guinea, en hij heeft jarenlang gewerkt aan boord
van weerschepen. Zijn vrouw heeft zich dan ook wel
kunnen verzoenen met de lange afwezigheid van haar
man. „Zij heeft zelf grote belangstelling voor de
expeditie, en we zien er ook een promotiekans in!" ver
telde de Biltse weerkenner.
Ir. P. M. Buys (24) is dit jaar afgestudeerd en werkte
sindsdien als wetenschappelijk ambtenaar aan zijn proef
schrift. In Antarctica gaat hij zich o.m. bezighouden
met de elektriciteit in de hogere luchtlagen.
Ir. J. H. Rietman (25) zat na zijn studie juist in militaire
dienst, maar kreeg toestemming die te onderbreken voor
de Zuidpoolexpeditie. Hij zal vooral betrokken zijn bij
het weerkundig onderzoek, waarover hij tevens de
algemene supervisie zal hebben.
In het Zuidpoolgebied staan geen brievenbussen, en
naar-huis schrijven is er dus niet bij. Maar als de atmos
ferische omstandigheden meewerken, zal er radio-contact
met het vaderland zijn. Daarvoor zijn de veertien over
winteraars aangewezen op het vakmanschap van korpo
raal-telegrafist P. H. Verschoor (23), die dit jaar
kampioen-telegrafist werd van de Navo. Hij moet ook
raad weten als de zender kapot mocht gaan. De blonde
marineman maakt zich geen zorg over het inwerken op
9
