De grote omwenteling in de ver
vaardiging van kaarsen vond
plaats na 1826 toen de Franse
scheikundige Chevreui aantoonde,
dat oliën en vetten chemische
verbindingen zijn van een vloeistof
(glycerine) enerzijds, en van een
mengsel van min of meer vaste
stoffen (vetzuren) anderzijds. Hij
slaagde erin, het vetzuurmengsel
door persing te scheiden in een
vloeibare fractie (oleïne) en een
vaste, harde fractie (stearine). De
stearine was geschikt om machi
naal in vormen gegoten te worden,
een omstandigheid die tot mecha
nisatie en fabrieksnijverheid leidde.
De opdrukmachinedie voornamelijk
voor de vervaardiging van kerstkaarsjes
gebruikt wordt.
Stearinekaarsen gingen de oude
smeer- en waskaarsen steeds meer
verdringen. Het werd door de uit
vinding van de gevlochten pit door
Cambacéres in 1825 mogelijk, de
vroeger slecht verbrandende pit te
vervangen door de gevlochten pit,
waardoor de brandeigenschappen
van de kaars aanmerkelijk ver
beterden. Ten slotte verkreeg men
aan het einde van de 19de eeuw
bij de raffinage van aardolie een
witte stof, paraffine, die naast
Een gedeeltelijk overzicht van de kaarsenfabriek van Gouda-Apollo
stearine een plaats in de kaarsen
industrie ging innemen.
Als grondstof gebruikt men thans
stearine, paraffine en bijenwas. De
fabricage beweegt zich op twee
terreinen: dat van de vervaardi
ging van kaarsen voor kerkelijke
doeleinden en dat voor huishoude
lijk gebruik.
Als materiaal voor de kerkkaarsen
gebruikt men een mengsel van
bijenwas en paraffine. De ook voor
kerkelijk gebruik bestemde offer
kaarsen worden veelal van paraf
fine vervaardigd. Waskaarsen en
offerkaarsen worden volgens het
dompelsysteem vervaardigd. Het
maken van waskaarsen uit de hand
geschiedt door de pit te rollen in
een van te voren tot dunne laag
uitgewalste plaat bijenwas. Deze
werkwijze wordt echter steeds
minder toegepast.
Om u iets te kunnen laten zien
van de huidige fabricage van kaar
sen, brachten wij een bezoek aan
het grootste en meest bekende be
drijf op dit gebied, „Goüda-Apol-
lo", dat drie jaar geleden zijn hon
derdjarig bestaan vierde. Tegen
woordig vormen de kaarsen voor
„Gouda-Apollo" slechts een o nder -
Het doorsnijden van
de pitten van de
zeshonderd kerst
kaarsjes, die per
keer met behulp van
deze opdrukmachine
gemaakt worden.
