Schoenen? Sommigen liepen op vellen en nog denkt mijn
vrouw met dankbare herinnering aan degeen die een paar
schoenen voor een zuinig bewaarde fles jenever te koop
wist. Dat was overigens al een paar maanden na de
bevrijding. Kousen waren er natuurlijk helemaal niet
meer, zelfs geen „fieldekos".
Op 8 juni 1945, zegt het eerder genoemde dagboekje, ging
de tram weer rijden, waardoor aan het vele maanden
lopen van en naar kantoor een einde kwam. En toch
waren we steeds gekomen, want de soms urenlange wan
deling werd immers beloond met een maaltje waterige
gerstmeelpap.
Bevrijding
Wat al herinneringen. We hebben met een stel brouwerij
mensen van de Ordedienst behorende tot de B.S. in de
voormalige kegelbaan op zaterdagochtenden „droog" ge
oefend met een stengun. En bij de bevrijding bleek de oude
heer Lampe, de chef van de fustcontrole, tot het meer
heldhaftige, zg. „strijdend gedeelte" van de B.S. te horen:
plotseling stond de vitale baas met een stengun op de
Maasbrug.
Het laboratorium was een verzamelpunt van berichten.
Er was daar een kaart van Europa waar elke ochtend
en in de laatste dagen voor de bevrijding ook 's mid
dags, zó hard ging het de vorderingen der geallieerde
legers met spelden en vlaggetjes werden aangegeven.
Het gebeurde alles in het geheim en de druk je vrijwel
doorlopend in overtreding te weten verliet je nooit.
Bevrijding. Ik geloof niet, dat onze jongeren onder de
25 kunnen beseffen wat dat woord, wat die belevenis
voor ons betekende.
Het duurde tot 8 mei voor de eerste Canadezen, onze
„liberators", Rotterdam binnenreden. Vele uren, twee
dagen lang, stonden we met duizenden anderen te wach
ten op de Oudedijk tot ze eindelijk kwamen. Toen ze er
waren werden ze bedolven onder bloemen, gezoend dooi
de Nederlandse meisjes, omhelsd door de Nederlandse
moeders. Dat werd later weer de oorzaak van vele
gebroken harten.
Ze kwamen ook op de brouwerij, op het Hoofdkwartier
van de B.S. en daaraan danken we de kennismaking met
de charmante Canadese captain Gaumont, die we juist
dezer dagen op de brouwerij terugzagen als major.
We hebben een daverend bevrijdingsfeest gevierd in de
bottelarij met „proef" bier (de groene kroonkurk!) en
dat is een reuzepan geworden, want we waren het voor
oorlogse bier ontwend. Kent u het liedje nog, H.B.M.'ers
van boven de 35?
Dat is die groene dop,
die leuke groene dop,
met een gekarteld randje
en een ster er boven op.
Die zullen we nooit vergeten,
Daarmee hadden we veel plezier
Want onder die groene dop,
daar zat nog echt vooroorlogs bier."
(Wijze: dat is de kleine man).
Voor de ouderen zijn dit herinneringen, voor de jongeren
is het (onbekende) historie. Wij waren als jullie nu, tussen
de vijftien en vijf en twintig jaar. Wij werkten in de
bottelarij, in de werkplaats, in het laboratorium, op de
boekhouding, op de correspondentie.
We deden zo'n 15 jaar geleden minder dan jullie nu,
want er viel vrijwel niets te doen. Maar we verdienden
ook minder, een derde tot een kwart van wat er nu
verdiend wordt, terwijl de officiële prijzen toen al aardig
opgelopen waren. Maar dat maakte niet veel uit, er was
toch niets te koop, tenzij zwart
Je zult uit deze regels hebben begrepen, dat materiële
zorgen erg belangrijk waren in die dagen. Eten, eten,
eten! Inderdaad dat was de eerste levensbehoefte.
Maar er waren ook zorgen van andere aard. Om vrien
den, verloofden, kinderen, ouders. In die zorgen en die
nood ontstond een grote saamhorigheid.
Ideëel is er wel iets gegroeid in die moeilijke tijden
en al is er veel van die verbondenheid en solidariteit weer
„gesleten", nog plukken wij in ons maatschappelijk leven
de vruchten van de geestelijke rijping in die laatste
oorlogsjaren.
Wat velen ik denk o.m. aan de talrijke slachtoffers
van het verzet, hebben doorgemaakt, kunnen jullie nauwe
lijks beseffen. Zo min als je kunt beseffen hoé we teerden
op de clandestien opgevangen radioberichten en de inhoud
van de illegale blaadjes, die we tussen de middag gingen
halen op een adres aan de Rottekade.
Maar jullie zult zonder enige twijfel alle eerbied hebben
voor de talloze heldendaden, die in de strijd tegen de
dictatuur, ter verkrijging van de vrijheid zijn verricht.
Door heel gewone jonge lieden zoals jullie zelf nu bent.
En door ouderen.
Kg.
Kopij voor het volgende (juli)nummer van
Vers van 't Vat moet uiterlijk maandag 13 juni
in ons bezit zijn.
Redactie.
3
