Hoe werkt de beurs?
(Slot)
Barometer van ons economische leven
In ons vorige artikel hebben we gezien hoe een onderneming via de beurs aandelen op de markt kan
brengen. De effectenbeurs is bovendien de centrale marktplaats, waar dagelijks voor miljoenen guldens
aan effecten wordt verhandeld, tegen prijzen die onder het wakend oog van het Bestuur van de Vereeni-
ging voor den Effectenhandel officieel worden genoteerd.
Om te zien op welke manier er in enkele uren voor vele miljoenen guldens wordt gekocht en verkocht,
gaan we in gedachten nog een keer op bezoek in de grote zaal van de effectenbeurs, waar de effecten
dagelijks van kwart over één tot half drie worden verhandeld door de 600 tot 700 commissionairs of
bankiers die de beurs bezoeken om de hun gegeven opdrachten uit te voeren.
„Gesloten hoek"
De ruime beursvloer is in 82 vakken verdeeld, „hoeken"
genaamd. In elke hoek worden steeds dezelfde fondsen
verhandeld, zodat iedere beursbezoeker precies weet waar
hij voor een bepaald fonds moet zijn.
Heeft een beursman opdracht gekregen een obligatie van
een of ander fonds tegen de koers van 110% te kopen,
dan stapt hij naar de hoek, waar deze obligaties worden
verhandeld. Is hier op het moment geen verkoper aan
wezig, dan hoeft hij niet te wachten maar kan hij de
order doorgeven aan een hoekman. Deze heeft zich
gespecialiseerd in de fondsen van zijn hoek. Hij registreert
alle orders die hij tijdens de beurstijd ontvangt en maakt
tegen sluitingstijd aan de hand van zijn koop- en ver
kooporders de koers op, v/aarmee hij een maximaal aantal
kopers en verkopers kan bevredigen. Deze koers wordt
op een briefje doorgegeven aan de guidebank, een klein
administratiekantoor in het midden van de beurs. Het
briefje gaat dan via een buizenpost naar de afdeling,
waar de Officiële Prijscourant onder toezicht van het
beursbestuur wordt opgesteld. Dit soort handel heet op
de beurs handel in de „gesloten hoek".
„Open hoek"
Veel dynamischer en drukker gaat het toe in de „open
hoek", waar de hoofdfondsen, zoals Philips, Unilever,
AKU, Koninklijke Petroleum, staatsfondsen, scheepvaart
aandelen e.d. worden verhandeld. Gedurende de gehele
beurstijd staan in deze hoeken groepen kopers en ver
kopers bijeen, die elkaar hun prijzen toeschreeuwen. In
de Philipshoek hoort men dan bijvoorbeeld roepen:
„tweeënveertig u twee". Een verkoper geeft hiermee te
kennen, dat hij twee aandelen Philips „aan de markt
heeft", d.w.z. verkopen, voor 342. Een koper kan volstaan
met „éér mij twee" om aan te duiden, dat hij twee aan
delen wil kopen voor 341. Is onder de verkopers iemand
bereid twee stuks tegen deze koers te verkopen, „aan te
lappen", dan roept hij onmiddellijk „Jepse" of wel „Je
hebt ze", wat betekent: „Akkoord, voor deze prijs kunt
u er twee van mij kopen".
Beide beursbezoekers maken in hun boekje een korte
aantekening van de transactie en daarmee is de zaak
beklonken. De aandelen worden een der volgende dagen
geleverd ten kantore van het lid, dat de kooporder heeft
uitgevoerd, en daarna door hem betaald. De koers waarop
koper en verkoper het in de hoek eens zijn geworden
341 geldt als de officiële koers voor dat ogenblik.
Zijn er veel kooporders, dan is het mogelijk, dat even
later in de hoek transacties worden afgesloten tegen hogere
koersen. Bij veel verkooporders zal misschien een lagere
notering tot stand komen. Op de eerstgenoemde trans
actie heeft dit echter geen enkele invloed. Die is vast
gesteld op 341 en blijft op deze koers gehandhaafd.
Wederzijds vertrouwen
Merkwaardig is, dat op deze wijze voor miljoenen guldens
wordt verhandeld zonder dat schriftelijke contracten
worden opgesteld of handtekeningen worden geplaatst.
De beurshandel berust op wederzijds vertrouwen. Slechts
een aantekening met potlood in een klein beursboekje is
voldoende om de transactie vast te leggen.
Ook de koersen van de open hoek worden aan de guide
bank doorgegeven; ze worden onder meer geprojecteerd
op een verlichte strook boven de loketten van de guide
bank, zodat alle beursbezoekers steeds het koersverloop
in de verschillende fondsen kunnen volgen.
Tegen half drie werkt de beurs onder hoogspanning.
Vanaf de galerij zien we de hoeklieden druk bezig met
het uitrekenen van de koersen. Loopjongens rennen heen
en weer om de koersbriefjes zo vlug mogelijk af te geven
bij de guidebank, vanwaar via de buizenpost de briefjes
in de guidezaal belanden. Op lange tafels worden ze hier
gesorteerd en op lijsten opgenomen.
Alles moet snel gebeuren, want tegen sluitingstijd staan
voor het loket de loopjongens van de dagbladen te
dringen. Zij moeten de koersen in ijltempo doorgeven
naar de redactie, die op haar beurt weer moet zorgen,
dat juist voor de persen gaan draaien, de kopij gezet is.
Alles onder hoogspanning, want verlies van één minuut
18
