Op bezoek
bij de huis-beiaardie
J In het julinummer van Vers van 't Vat mocht ik met u
een bezoek brengen aan een „museumtaveerne met bier-
pullen" in Utrecht en daarom doet het mij bijzonder veel
j genoegen ditmaal eens een bezoek te kunnen brengen aan
de door geheel Europa bekende „klokkenspel-Apollo-bar
met bierpullen" in het hartje van het oude Amsterdam.
De gastenboeken doorbladerend en enkele foto's aan de
j wand bekijkend konden we er voordat we er mee bezig
j waren verzekerd van zijn, dat deze reportage al geslaagd
was. En onder de tonen van het unieke klokkenspel be
gonnen we ons interview.
„De Kunst in d'avond-stondt der Werelt nu gebooren;
Doet met verwonderingh 't Musyck der klokken hooren
Ons ooren sijn verbaast, den ouden tijt verdwijnt,
i Mits een groter licht in 't nieuwe ons verschijnt;
i Wie sou dit soet geluyt der nieuw gegoten klokken
Van over hondert myl niet herwaarts konne lokken?
Noyt was ons Amsteldam met sulck vermaak geciert:
Dit soet gespeel door Straat en Boom en Burgwal
l swiert
De Amsterdamse historicus en dichter Melchior Fokkens
zei het reeds in het hierboven geciteerde gedicht en ook
i de klokken van de Apollo-bar aan de Zeedijk lokken de
bezoekers van verre. Niemand zal ooit spijt gehad hebben
van een bezoek, want het klokkenspel heeft een romantiek,
die zich nimmer verloochent en hier leert men de klokken-
muziek te waarderen als een kunst ter verpozing. De
I klokkengieterij in Nederland dateert uit de eerste helft
van de zeventiende eeuw, toen ons land in strijd gewikkeld
was met het eens zo machtige Spanje; de zekerheid van
j de overwinning maakte onze voorvaders sterk genoeg om
zich tolerant te tonen tegenover alle vluchtelingen, van
welke godsdienst dan ook, uit alle landen. Bij deze
vluchtelingen bevond zich ook de familie Hémonin uit
Levécourt (Frans Lotharingen), die bekend stond om haar
j geschut- en klokkengieterij. Gelukkig echter voor ons
i hebben de Hémony's de liefelijke klank van bronzen
klokken verkozen boven het donderende geluid der
kanonnen en bovendien gaven de klokken die zij goten
zelfs aanleiding tot lofzangen van Vondel:
De heer Groenendijk toont trots zijn blauwe kan
12
„De Stadthuystoren stelt zijn kunstigh Klockwerk, rijck
Van klanck, Hernoni speelt een hemels klockmuzijck,
Zo snel, gelijck een luit, of Swelings orgelpijpen,
In snellen cimbeltoon, met vingeren te grijpen".
Natuurlijk moest in die eeuwen in elke stad, in elk dorp
en gehucht, een klok zijn, die haar stem tot ver in de
omtrek kon laten horen. Hoe zouden de burgers ander;
hebben kunnen weten, wanneer zij ter kerke moesten
gaan, wanneer de poorten van de stad geopend of gesloten
werden of wanneer in tijd van nood hulp nodig was?
Wanneer er brand uitbrak werd de klok geluid; braken
de dijken, dan riepen de klokken de boeren naar de
bedreigde punten. Het leven van de mens werd gemar
keerd door het luiden van de klokken; tot op zijn gang
naar het graf werd hij door de bronzen klanken begeleid
VIVOS VOCO, MORTUOS PLANGO
(de levenden roep ik, de doden beween ik).
5500 uur montagetijd
Deze geschiedenis is ook voor onze beiaardier zeker mede
aanleiding geweest tot het introduceren van dit klokken
spel in zijn zaak. Tegenwoordig gaat in het gejacht van
de dag, het gezellige en liefelijke geluid van het klokken
spel bijna geheel verloren. Het wordt opgeslorpt door
gierende trams, knarsende remmen van auto's en da
overige ongewilde geluiden van dit atoomtijdperk.
Maar gelukkig hebben we nu dus in Amsterdam een zaak,
waar men onder het genot van een heerlijk glas bier nog
kan genieten van de oude beiaard en kan denken aan da
raadgeving gegraveerd op het randschrift op de luiklok
van de Zuiderkerk:
„Zo menigmael gy hoort den helderen klockgeslagh
gedenckt aendachtelyck aen uwen iongsten dach".
Dit klokkenspel bestaande uit 49 klokken, 4 voll
octaven met 5 c's vergde alleen al aan montagetijd
5500 uur van de heer Groenendijk en werkt op draaiorgel,
klavier en elektrische klok.
Het klavier, bespeeld bij de opening door Bernard Druk
ker, geeft een prachtige klank en hij schreef dan ook in
het gastenboek: „Alle lof voor uw mooie klokkenspel. Ik
hoop er veel op te kunnen spelen".
Mr. Romke de Waard verzorgde natuurlijk het eerste
draaiorgelspel op het door onze meester-knutselaar zelf
vervaardigde orgel en de zelfgemaakte muziekboeker.
Bovendien regelt een ingenieus uitgedacht relaissysteem da
overbrenging van elektrische klok naar carillon. Een
TV-uitzending van de ingebruikneming was één van de
hoogtepunten uit het leven van dit café en spoedig volgde
de beroemde uitzending van zeven minuten voor de
Duitse televisie in het programma van „Herbert Viktors
Europaische Fernsehreise"; dit programma werd op
10 juli 1958 geheel door de Nederlandse televisie over
genomen.
750 pullen en glaze i
Maakt dit beroemde huiscarillon reeds een bezoek aai
Zeedijk nr. 3 alleszins de moeite waard, u zult boven
dien versteld staan over de meer dan 750 pullen en glaze
die de entourage vormen van dit internationale café-
