Links de Koopmansbeurs van Berlage, rechts de Effectenbeurs.
De aandeelhouder is mede-eigenaar
Een aandeel is een bewijs van deelneming in het kapitaal
van een onderneming. Wie een aandeel koopt, is mede
eigenaar en heeft dus belang bij het wel en wee van de
onderneming. Gaat het voor de wind, dan profiteert hij
mee van de winst, doordat er dividend wordt uitgekeerd.
Aan de andere kant loopt hij natuurlijk altijd het risico
dat de onderneming met tegenslag heeft te kampen, zodat
er geen dividend kan worden uitgekeerd en zijn deel
neming in het kapitaal ook minder waard wordt.
Het kapitaal van een onderneming is gewoonlijk verdeeld
in aandelen van gelijke waarde, b.v. 1000,of 500,
Het bedrag dat op het aandeel staat gedrukt, noemt men
de nominale waarde. Voor aandelen van een bloeiende
onderneming die een flink dividend uitkeert, zijn de
kopers graag bereid meer te betalen dan de nominale
waarde. Dit wordt uitgedrukt door de koers, die meestal
in procenten wordt weergegeven. Staan de aandelen van
een bepaald bedrijf b.v. op 120, dan betekent dit dat een
koper voor een aandeel van 1000,een bedrag van
1200,moet neertellen.
Stijgt de koers b.v. tot 140 doordat er veel vraag is, dan
kan hij zijn aandeel voor 1400,verkopen. Maar het
is ook mogelijk dat de aandelen b.v. tot 80 dalen, zodat
het aandeel dat voor 1200,gekocht is, bij verkoop
slechts 800,opbrengt.
Zowel voor aandelen als voor obligaties is de effecten
beurs de centrale marktplaats. Op een „stille" beursdag
wordt er altijd nog voor 5 tot 10 miljoen gulden ver
handeld; op drukke dagen wel voor 10 tot 15 miljoen
gulden!
Er is een tijd geweest dat ieder die effecten (aandelen,
obligaties of andere geldwaardige papieren) wilde kopen,
op eigen houtje de beurs kon binnenstappen. Die tijd is
voorbij; de effectenhandel op de beurs mag thans alleen
worden uitgeoefend door commissionairs of bankinstel
lingen, die lid zijn van de Vereeniging voor den Effecten
handel en die aan strenge regels zijn gebonden. Zij vormen
de schakel tussen het publiek en de beurs en zij zijn ook
de aangewezen personen om advies te geven aan degenen
die hun geld op een verstandige manier rendabel willen
maken.
Een kijkje binnen in de hal
Laten we er eens binnenstappen; bezoekers zijn altijd
welkom en kunnen zelfs elke woensdag- en vrijdagmiddag
aan speciale rondleidingen deelnemen.
We staan op de galerij en kijken neer op een ruime hal
met in het midden een soort glazen huisje en aan de
kanten nissen met een groot aantal telefoontoestellen.
Tegen enen begint de hal vol te stromen; het duurt niet
lang of op allerlei plaatsen drommen groepjes mannen
bijeen. Ze dringen, schreeuwen elkaar in voor ons onver
staanbare taal toe en zien nog kans midden in de mensen
kluwens aantekeningen te maken in het langwerpige
boekje, waarmee iedere beursman is gewapend. Op enkele
plaatsen gaat het wat rustiger toe, maar toch overheerst
de indruk van een jachtig, roezemoezig en rommelig
geheel, waarvan de betekenis ons als toeschouwers ontgaat.
Misschien vindt u wat beneden in de beurszaal gebeurt
alleen als een wonderlijk kijkspel interessant en denkt u
bij uzelf, dat uitsluitend „kapitaalbezitters" of „specu
lanten" belang hebben bij wat zich daar afspeelt. Vergis
u niet; de effectenbeurs is rechtstreeks van betekenis voor
een veel grotere groep dan menigeen denkt en heeft in
ons gehele economische leven een onmisbare taak. Het is
niet overdreven te zeggen, dat ons bedrijfsleven nooit de
huidige ontwikkeling zou hebben bereikt, als zij zich niet
via de beurs van de nodige kapitalen had kunnen voor
zien!
(Wordt vervolgd).
