81
Mede voor deze werkzaamheden heeft het instituut een
zg. „inside information" opgebouwd. Het kan een in
dustrieel aanstonds vrij veel mededelen over de capaci
teiten en de instelling een een bepaalde industriële
ontwerper Dat kan zeer dienstig zijn voor een vlotte
aanpak. De fabrikant moet trouwens met de vormgever
leren samenwerken (dat doet hij toch ook met zijn
accountant of zijn bedrijfsingenieur!) Grote zorg besteedt
het instituut verder aan de modellenbescherming. Daar
door heeft het vele industriëlen aangetrokken. Het
hanteert voornamelijk de Auteurswet en de wet betref
fende oneerlijke concurrentie. Het zorgt er dus voor, dat
een bepaald onderwerp eigendom blijft van de fabriek,
waarvoor het werd gemaakt.
Veelzijdige ontwikkeling
Men gaat er te Eindhoven van uit, dat de industriële
vormgeving drie grote toepassingsgebieden heeft. De
eigenlijke industriële vormgeving beperkt zich tot het
terrein van de zware techniek, de lichte techniek, de
fabricage van massagebruiksgoederen en het vervaardigen
van gebruiksgoederen met handwerksinvloeden. Hoe
reusachtig uitgestrekt is dat gebied alleen al niet! Dan is
er de vormgeving aan decoratieve industrieprodukten,
zoals kleding- en woningtextiel, behang en vloerbedek
king, aardewerk en verlichtingsornamenten. Een ander,
niet minder belangrijk gebied is de verkoop. Verpakking,
drukwerk, reclame- en publiciteitsmateriaal, etalage
benodigdheden en winkelbouw en -inrichting dienen door
geschoolde vormgevers te worden ontworpen.
In drie hoofdafdelingen leidt de akademie krachten voor
dit mooie en veelzijdige doch ook moeilijke en verant
woordelijke werk op. Er is een afdeling voor algemene
industriële vormgeving, voor de vorming van ontwerpers
van serie- en massaprodukten in hout, metalen, kunst
stoffen, keramiek, glas en nog ander materiaal. In de
afdeling voor de commerciële vormgeving worden de
moderne publiciteit en produktpresentatie behandeld.
Daar houdt men zich ook bezig met fotografie: de foto
is immers een heel voornaam middel voor massa-be-
invloeding. De derde richting is bestemd voor degenen,
die belangstelling en aanleg hebben voor het ontwerpen
van textiel en andere decoratieve materialen zoals behang,
vloerbedekking en pakpapier.
Zo'n cursus duurt vier of vijf jaar. Het eerste jaar is
voor alle afdelingen gelijk. Dat is bedoeld als een alge
mene inleiding. De leerlingen moeten los raken uit
conventies en tradities. Hun scheppend en vindend ver
mogen moet worden gewekt. Ze moeten tot zelfwerk
zaamheid komen, de grafische en plastische gebieden
verkennen, zich oefenen in de uitdrukkingsmogelijkheden,
die de verschillende materialen bieden. Er wordt daar
naast, in de loop van de leergang, gedaan aan algemene
geestelijke en culturele vorming. Kleurenfilms, een vak
bibliotheek, excursies naar fabrieken en musea zijn daarbij
belangrijke hulpmiddelen. Voor de leerlingen van de af
deling Algemene Industriële Vormgeving is het laatste
cursusjaar een praktijkjaar: ze werken dan in een of
ander bedrijf.
Niet alleen dagschool
Dat dit moderne opleidingsinstituut opgericht werd te
Eindhoven behoeft niemand te verwonderen: is die stad
niet een van de grootste industriecentra van ons land?
Deze akademie ontwikkelde zich overigens uit een avond
cursus van de kunstnijverheidsschool. Die avondschool
was in 1950 begonnen. Er bleek al gauw zoveel belang
stelling te bestaan voor deze opleiding, dat men besloot
tot de oprichting van een dagschool met vijfjarige cursus.
Deze telde in mei van dit jaar al 140 leerlingen, afkom
stig uit alle delen van het land en zelfs ook al uit het
buitenland. De opleiding geschiedt door een vrij groot
aantal vakspecialisten. De ruimte werd al te klein. Het
bestuur wil binnen afzienbare tijd een nieuwe, meer doel
matig ingerichte school bouwen.
Welke toelatingseisen er bij deze akademie gesteld worden?
Het diploma van een U.L.O. of driejarige H.B.S. is al
voldoende. Voor de afdeling Algemene Industriële Vorm
geving moeten gegadigden bovendien blijk geven van
creatief vermogen en belangstelling voor de techniek en
de vraagstukken van produktie en distributie. Bij de in
schrijving worden er enige schetsontwerpen en tekeningen
gevraagd. Waar er bijzonder veel aanmeldingen zijn
wordt er een strenge selectie toegepast. Alleen de meer
begaafden komen in aanmerking. Door ruime overheids
steun kunnen de studiekosten bijzonder laag gehouden
worden.
Omdat er velen overdag niet kunnen ze werken in
een of ander bedrijf werd er ook een avondleergang
ingericht. Die duurt eveneens vijf jaar. Zo krijgen ont
werpers een heel goede gelegenheid om zich bij te scholen.
Anderen, die in het bedrijfsleven met de moderne vorm
geving te maken hebben, kunnen zich in die avondschool
verder bekwamen. Het programma is ongeveer hetzelfde
als dat van de dagschool. Deze avondcursus werd in het
voorjaar van 1959 wel door tweehonderd personen ge
volgd. Voor belangstellenden met nog minder tijd is er
zelfs een zaterdagmiddagcursus.
Nog meer opleidingen
De „Akademie voor Industriële Vormgeving" voorziet in
een behoefte. Dat is al wel gebleken Ze is ondertussen
niet de enige opleidingsinrichting in ons land. Zo heeft
de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten te Den
Haag ook een driejarige weekeindcursus. Verwacht mag
worden, dat in de toekomst ons bedrijfsleven steeds be
kwame vormgevers nodig zal hebben. Naarmate onze
industrie zich hoger ontwikkelt zal zij er zelfs meer
nodig hebben. En nog betere.
W. A. M. VAN HEUGTEN
In het „Instituut voor Industriële Vormgeving" te
Amsterdam worden er geregeld nieuwe ontwerpen
en modellen besproken.
(Foto Archief Inst. Industr. VormgevingA'dam)
11
