is
„O
schoneR
Als men in Nederland eens een rondvraag zou
houden, waar de regel die wij hierboven plaatsten
thuishoort, kwamen er misschien niet zo erg veel
goede antwoorden binnen. En toch is het een regel
die algemene bekendheid geniet. Het is in zijn
eenvoudige vorm een zeer schone regel; het is een
waarlijk dichterlijke regel, die in het gehoor blijft
hangen en een diepe betekenis heeft.
Waar hoort hij thuis? We kunnen onwetenden op
weg helpen door te zeggen, dat Amsterdammers
eigenlijk niet aan deze hersengymnastiek zouden
mogen meedoen, omdat die hem elk jaar op
1 januari in het openbaar kunnen horen uitspreken,
in de Stadsschouwburg. Want hij is uit Vondel's
Gijsbreght van Aemstel.
Door wie wordt hij uitgesproken? Door de Rey
van Klaerissen:
O Kerstnacht, schoner dan de daegen,
Hoe kan Herodes 't licht verdraegen,
Dat in Uw duisternisse hlinckt,
En wordt gevierd en aangebeden
De eerste vier bedrijven van de Gijsbreght worden
ieder besloten door een reyzang. De Rey van
Klaerissen, nonnen uit het Klaerissenklooster,
waarheen Gijsbreght zich begeeft als de stad door
Vosmeer de Spie verraden is, treedt op aan het
slot van het 3e bedrijf. Maar het eigenaardige is,
dat deze rey, beginnende met deze overbekende
versregels, verder helemaal niet over de Kerstnacht
gaat, maar over de kindermoord van Bethlehem.
Kerstzang
De eigenlijke kerstzang in het stuk, welke de ge
boorte van de Heiland beschrijft, is die van de
Rey van Edelingen:
Wij edelingen, blij van geest,
Ter kercke gaan op 't hoge feest,
Den eerst geboren Heiland groeten,
En knielen voor de kleene voeten
Van 't kind, waer voor Herodes vreest.
6
