10
GREPEN UIT DE GESCHIEDENIS DER
SINGAPORE BROUWERIJEN
door J. DE RIJKE.
In October 1932 ging het eerste Tiger-bier de poort
uit van de Malayan Breweries te Singapore. Hier
mede was een nieuwe periode begonnen in de
geschiedenis van de H.B.M.: de eerste tropenbrou-
werij onder Heineken's technische leiding had zijn
bestaan aangevangen.
Het Europees perso
neel in die dagen be
stond uit de Heren
"Weller, technisch be
drijfsleider v. Lieinpt,
chef-machinist, Smael,
kelderbaas en Hart,
assistent. De eerste was
een Duitser, de laatste
een Engels-Zuid-Afri
kaan, die speciaal aan
genomen was voor het
brouwen van Stout. De
Heren van Liempt en
Smael waren dus de
eerste H.B.M.-ers, die
naar een1 buitenlandse
brouwerij uitgezonden
werden en 'het zou inte
ressant zijn, van onze
Afdeling Buitenland te
vernemen, hoe groot
dit .aantal op het ogen
blik is.
De opzet in Singapore
is van het begin af ge
weest (en dit is nog steeds het geval) dat de tech
nische leiding en verantwoordelijkheid bij Heine
ken's berustte, terwijl de commerciële 'kant van de
zaak in handen was van Fraser Neave, een in Sin
gapore gevestigde firma, die sodawater en allerlei
soorten limonade produceert. Aangezien deze firma
over een uitgebreide verkoopsorganisatie beschikte
en het Tigerbier van uitmuntende kwaliteit was, was
het succes van de brouwerij van het begin af ver
zekerd.
De firma Fraser Neave, die als zodanig in 1883
is opgericht en die als motto heeft: „Still going
strong", (waarop wij de door de Engelsen geappre
cieerde variatie hebben gemaakt: „Still 'going
wrong"), is als volgt ontstaan.
Reeds dn 1860 'bestond' er een Schots drukker, ge
naamd Neave, die zich speciaal toelegde op het druk
ken van zendelingsliteratuur. Samen met de Heer Fra
ser, ook een Schot en een bekende persoonlijkheid
in Singapore, o.a. gemeenteraadslid, „sharebroker",
racepaard-eigenaar,, voetballer, cricketter, enz., begon
hij een fabriekje, waar water behandeld werd door fil
treren en het toevoegen van bepaalde zouten. Lang
zamerhand ontwikkelde dit zich tot een sodawater
en limonade-fabriek.
In de loop der jaren werd de limonade hoofdzaak,
het drukken bijzaak. In 1931 werd het zakengebied
uitgebreid met de oprichting van de Malayan Brewe
ries. De drukkerszaak bestond nog als Printers Ltd.
tot 1942, maar werd na de oorlog geliquideerd.
Aangezien de Heer Weller een Beierse brouw
meester was, werd er vooral tijdens de moeilijkheden
verbonden aan het in bedrijf zetten van een geheel
nieuwe brouwerij, behoorlijk geschreeuwd en met
Duitse 'krachttermen gewerkt. De invloed hiervan
op de Tamil (Indische) arbeiders was duidelijk te
bespeuren, want als de inleggers aan de flessenspoel-
machine hem uit het kantoor zagen komen, riepen
zij: „Herr Gott Sacrewohl", zodat de hele kolonne
wist, wie .er op komst was.
Trouwens Smael zal kunnen getuigen, dat een van
de eerste brouwerijprincipes, die 'hem in Singapore
bijgebracht werden, was: „Auf einer Brauerei musz
geschreit werden".
Bij die gebruikelijke moeilijkheden van het in be
drijf stellen kwam de extra moeilijkheid van het
ongeschoolde personeel en de taal.
De mannelijke arbeiders beston
den voornamelijk uit Brits-Indiërs,
terwijl het pakwerk in de botte
larij door Chinese vrouwen gedaan
werd. Engels wordt door deze men
sen 'bijna geheel niet gesproken en
de voertaal is een gebroken Maleis,
zgn. Singapore-Maleis. Doordat na
tuurlijk geen brouwerij termen in
die taal bestaan, werden verschil
lende nieuwe woorden doar de
niet al te best Maleis sprekende
Europeanen ingevoerd, zodat er
naast het algemeen Singapore-
Maleis ook nog een brouwerij-Ma
leis ontstond, waarbij we ook weer
verschil kunnen opmerken tussen
Kelder-Maleis en Bottelarij-Maleis,
afhankelijk van de baas.
Een bijzondere moeilijkheid
leverde de bediening van de zie-
derij op. Het heeft zekeir wel een
jaar geduurd, voordat men een
bierzieder opgeleid had1, aan wie
het grootste deel van het werk kon
worden overgelaten.
Ongeveer tegelijkertijd met de Malayan Breweries
werd te Singapore een andere brouwerij opge
richt, n.l. de Archipelago Brewy Company (A.B.C.)
dooor de firma Beck in Bremen. Deze firma was
de eerste, die een voor de tropen geschikt ex
port-bier brouwde en had daarmee voor haar
proucten Sleutelbier (Tjap Kuntji) en Kloster
Bier een zeer goede naam en grote verkoop
verworven in het Verre Oosten. Toen de plannen
bekend werden van het oprichten van brouwe
rijen in Singapore en in Soerabaia (hier had
Heineken's toen nog geen aandeel in), zag Beek
zich bedreigd en besloot tot het bouwen van
brouwerijen in Singapore en Batavia.
In Singapore werd door de A.B.C. twee soor
ten bier op de markt gebracht en wel Anchor
Beer en Diamond Beer en bovendien werd al
spoedig met de vérkoop van Stout begonnen
onder de naam van Lion Stout. Dit laatste had
onmiddellijk een groot succes, waarbij M.B.L. niet
achter kon blijven.
Mr. Hart werd daarom aan het Stout brouwen
gezet, maar kon om gezondheidsredenen het werk
in de tropen niet vol houden en moest naar Zuid-
Afrika terug keren.
Zijn opvolger, eveneens een Engelsman, kon even
min succes boeken op dit gebied en moest na ver
schillende vergeefse pogingen het bijltje er bij neer
leggen.
Dit kwam misschien, omdat het type Stout, waar
mee A.B.C. zo'n succes had, in verschillende opzich
ten afweek van het traditionele Engelse of Ierse
Stout.
Onze bedoeling was natuurlijk, het A.B.C.-Stout
zo goed mogelijk te imiteren, omdat er grote vraag
naar bestond.