Darlant du m
DOOR J. ZELLENRATH
Dezer dagen, ik schrijf februari 1984, is de toegang tot Italië dagenlang geblokkeerd geweest door
zware transportauto's, daar neergezet door boze chauffeurs. Wanneer je die beelden ziet op televisie
en foto's vanuit de lucht genomen, realiseer je je opnieuw hoe bonkig massief Italië ligt afgesloten van
zijn noorder-buren. Met het afsluiten van enkele tunnels en passen ligt het land vanuit de landzijde
volkomen geïsoleerd.
Nog in het begin van de vorige eeuw, nog
geen tweehonderd jaar geleden, sprak
men met grote bewondering over de strateeg
Napoleon, die er in slaagde zijn heerscharen
met al het zware materiaal over de Alpen te
brengen. Het is dan ook verbazingwekkend
hoe Italië in de geschiedenis van onze
Westerse beschaving van zulk een beslissen
de invloed is geweest. Daarin speelde ook de
wijn een belangrijke rol. (Zie Tap en Schap
5/83: Geschiedenis van de wijnhandel).
De Christianisering van Europa vanuit
Rome en de dominante positie van Italië in
de Renaissance maken dat geen enkel
westers land zijn vaderlandse geschiedenis
kan schrijven zonder melding te maken van
de agglomeratie van staten op het schier
eiland Italië. Pas sinds 1870 kunnen we spre
ken van Italië als politieke eenheid. Voordien
hebben de overheersing van Spanje gedu
rende twee eeuwen en de dominantie van
Oostenrijk het land economisch verlamd.
DE WIJN
Er zijn dan ook verschillende oorzakenaante
wijzen waarom de 'goede' wijnen van Italië
pas in onze dagen buiten de grenzen verkrijg
baar zijn.
Allereerst is er de geografische verdeeldheid
van Italië tot 1870 en nog lang daarna. Tol
muren en beperkingen aan de grenzen van
de verschillende deelstaten belemmerden
de verbreiding van wijnen. Zo werd de Or-
vieto, op het ogenblik alom gewaardeerd, pas
na de eenwording in het aangrenzende
Toscane bekend.
Vervolgens was er de 'Mezzadria', een pacht
overeenkomst waarbij een landbouwer een
belangrijk deel van zijn produkten aan de
eigenaar van de grond, zijn leenheer, moest
afstaan. Zelfs in onze dagen is deze feodale
toestand nog hier en daar in zwang. Het hoeft
nauwelijks betoog dat er voor een wijn
bouwer geen enkele prikkel bestond om
kwaliteitsprodukten te leveren.
Voor het overige waren er onvoldoende
afnemers voor kwaliteitsprodukten. Wijn
was er voor de dorst, druiven groeien gemak
kelijk en overdadig in dit milde klimaat, wijn
behoort dus goedkoop te zijn.
Pas in 1963, na veel geruzie, heeft men in
Italië de Franse succesformule overge
nomen: 'de gecontroleerde herkomstbe-
naming'. Voor die tijd werden veel wijnen die
in het buitenland of bij de toeristen een be
paalde bekendheid genoten, vervalst. Men
plakte etiketten met goedklinkende namen
op wijnen die slechts een zwakke afspie
geling waren van de authentieke: Chianti,
Cinque Terre, Bardolino etc.
We mogen stellen dat de wijnproducenten
onder bescherming van de wet er in korte tijd
in zijn geslaagd de opgelopen achterstand in
te halen. Kenners zijn het erover eens dat in
sommige delen van Italië voortreffelijke wij
nen worden geproduceerd, die voor de ge
middelde beurs toegankelijk zijn. Kwalitatief
hoog geprezen wijnen, die in grote meerder
heid minder dan twintig gulden per ties
kosten.
Uit marktonderzoek blijkt dat de doorsnee
consument verwacht kwaliteitswijnen te
kunnen kopen in de prijsklasse tussen f 7,50
en f 15,- per fles. In dat segment heeft Italië
een ruim aanbod. In die prijsklasse treffen we
onder de Franse wijnen er soms aan die hun
reputatie en hoge prijs slechts danken aan het
gelijknamige produktiegebied. Ze kunnen
niet in de schaduw staan van de werkelijk
grote wijnen onder die noemer welke tegen
een veelvoud van de prijs voor de eerstge
noemde in de handel worden gebracht.
Te lang heeft Italië de in dit constante klimaat
eenvoudig te produceren hooggradige wij
nen naar het buitenland verkocht. Ze dien
den voor een groot deel ter versterking van
minder bedeelde wijnen.
Voor een goed begrip moeten we ervan uit
gaan dat wijn in twee hoofdgroepen wordt
verdeeld: tafelwijnen en kwaliteitswijnen.
TAFELWIJNEN
Dit is verreweg de meerderheid van alle
wijnen, waar ook ter wereld geproduceerd. In
Frankrijk en Italië maken ze ongeveer 80%
Slechts 100 dagen duurt de periode van vruchtzetting tot rijping van
de druif. We kunnen ons voorstellen welke verrasendeontwikkelingen
de wijnbouwer telkens opnieuw constateert wan neer hij de wijngaard
betreedt.
Het terras van Rist orante Re Teodorico biedt een weidse blik op de
oude stad Verona en de A dige, naamgever aan de talrijke wijngaar
den waarlangs hij stroomt.
18
Wijn uit Italië
1
